Wat is de beste manier om je kind op te voeden en hoe doe je dat dan? Het is in elk geval gemakkelijker gezegd dan gedaan. Misschien heb je er niet eerder bij stil gestaan maar de manier van de opvoeding is cruciaal voor de ontwikkeling van een kind en heeft effect op de rest van zijn of haar leven. Niet alleen ouders zijn bezig met het opvoeden van de kinderen maar ook de leraren, van peuterjuffen tot professoren. Evenals de agent die uitlegt waarom iets wel of niet mag en de brandweer die uitleg geeft over veiligheid. Iedereen die op een of ander punt in aanraking komt met jeugdigen draagt een steentje bij aan de opvoeding.
De manier waarop een ouder zijn of haar kind opvoedt, heeft vaak te maken met de manier waarop de ouder zelf is opgevoed. Ook het karakter van het kind speelt een grote rol hoe hij of zij op een opvoedstijl reageert. Baumrind, een psychologe en pedagoge uit Amerika, bedacht in 1966 een model van opvoedstijlen.
De autoritaire opvoedstijl
Ouders die een autoritaire opvoedstijl hanteren zijn vaak niet warm en betrokken bij hun kind. Deze ouders zijn vaak dwingend en houden van strikte controle. Autoritaire ouders hanteren een sterke controle over het gedrag van hun kind door te schreeuwen, commanderen of te bedreigen. De zelfstandigheid van het kind wordt maar in mindere mate bevorderd. Omdat autoritaire ouders ook vaak beslissingen nemen voor het kind en de redenen van regels niet uitleggen, zijn de kinderen van deze ouders vaak onzeker en weinig zelfstandig. Kinderen van autoritaire ouders hebben vaak minder goede ontwikkelingsresultaten, zijn meer angstig, teruggetrokken, ongelukkig en agressief of gefrustreerd.
De autoritatieve opvoedstijl
De autoritatieve opvoedstijl hangt veel samen met warmte en betrokkenheid, uitleg en bevordering van de zelfstandigheid. Het blijkt dat deze stijl leidt tot goede ontwikkelingsresultaten voor het kind. Autoritatieve ouders begeleiden hun kind in de weg naar zelfstandigheid wanneer het kind daaraan toe is. Het kind krijgt de ruimte de eigen gevoelens en gedachten te uiten zodat bij een probleem, samen met de ouders, naar een oplossing gezocht kan worden. Kinderen van ouders die in een hoge mate autoritatieve opvoedkenmerken toepassen, zijn over het algemeen vrolijker, meer sociaal vaardig, kunnen beter samenwerken en hebben meer zelfvertrouwen.
De permissieve opvoedstijl
Een ouder die het kind permissief opvoedt, is warm en accepterend. Naast het betrokken zijn bij hun kind, zijn permissieve ouders ook zeer toegeeflijk of onoplettend. Ze oefenen weinig controle uit over het gedrag van hun kind. Permissieve ouders laten hun kind niet geleidelijk zelfstandig worden, maar laten hem of haar veel beslissingen al zelf nemen, wanneer het kind daar eigenlijk nog niet toe in staat is. Ook de permissieve opvoedstijl hangt samen met minder goede ontwikkelingsresultaten bij het kind. Kinderen die meer permissief worden opgevoed, zijn over het algemeen meer ongehoorzaam, meer rebels en impulsiever
Het lijkt erop dat de autoritatieve opvoedstijl het meest geschikt is voor de opvoeding van een kind. Maar niet alle kinderen zijn hetzelfde. Elk kind heeft zijn of haar eigen unieke aanpak nodig, wat het ouderschap nou juist zo uitdagend maakt.
Een kind met een moeilijk temperament zal meer baat hebben aan controle en een strakke structuur. Op deze manier weet het kind dat zijn of haar gedrag consequenties met zich mee brengt. Door deze manier kan het gedrag van het kind op een positieve manier veranderd worden. Kinderen die erg verlegen zijn kunnen baat hebben bij minder bescherming, zodat hun zelfstandigheid wordt bevorderd. Deze kinderen moeten juist leren voor zichzelf op te komen. Een aanpak vanuit de permissieve stijl zouden deze kinderen goed doen.
Welke aanpak gekozen wordt door de ouder heeft ook te maken met de gezinssamenstelling. Het is logisch dat het in grote gezinnen moeilijker is kinderen uit te leggen waarom iets zo is of moet zijn omdat de ouder per kind minder tijd beschikbaar heeft. Bij kleine gezinnen kan de ouder meer aandacht schenken aan elk kind en kan zo beter aansluiten bij het unieke karakter van het kind.
In elk geval heeft een kind bij alle opvoedstijlen een mate van sturing nodig. Een kind kan zichzelf niet opvoeden, hij of zij kan niet vanzelf weten wat wel of niet goed is. Hier is een volwassene voor nodig. Probeer eens een keertje echt te luisteren wat een kind vertelt en ga eens in gesprek. Je zult verbaasd zijn wat er allemaal in een klein hoofdje om gaat. Hoe klein dan ook, kinderen zijn op zichzelf staande individuen. Ouders die denken de touwtjes strak in de handen te hebben kunnen, zich hier wel eens in vergissen. In de volwassenheid vliegen de vogels uit en gaan zij hun eigen leven leiden. Het hele proces van ontdekken hoe een kind moet worden opgevoed, begint dan weer opnieuw.
Reageer online op dit artikel of stuur een mail naar [email protected]
Vazra Ramgoelam (1983, Ned.) is in 2003 afgestudeerd aan de Kweekschool te Nickerie. Vervolgens heeft zij haar Bachelor of Education gehaald te Amsterdam en zit nu in haar Master Onderwijswetenschappen die zij met online begeleiding van de Open Universiteit te Heerlen (Ned.) , in Suriname zal afronden.
Met deze columns, die voorlopig twee keer per maand verschijnen, wil Ramgoelam aanzetten tot nadenken over opvoeding en onderwijs. Zij wil Suriname vooruit helpen en is bezig de weg hiervoor uit te stippelen.
