Al langere tijd is Sam Polanen bezig de grondwet te herzien (herformuleren). Tot nog toe hebben wij daar niet veel van gemerkt! Nu heeft deze persoon standpunten ingenomen ten aanzien van de president – die bij het ontslaan van Somohardjo – volgens hem correct gehandeld zou hebben als “beschermer van de grondwet”. Ik laat hierbij in het midden dat de Surinaamse grondwet al enige tijd aan herziening toe is, dus niet volledig. Er is dus haast geboden om op korte termijn een goed functionerende grondwet te hebben. Zelfs het Constitutioneel Hof is nog steeds niet geïnstalleerd! Als de president daadwerkelijk de grondwet van ons land beschermt, had hij nooit vliegensvlug de omstreden amnestiewet in 2012 ondertekend om zich te vrijwaren van een eventuele veroordeling inzake de Decembermoorden. Ongeveer diezelfde snelheid bezigt de president om dan, om opportunistische redenen, Somohardjo te ontslaan als fungerend voorzitter van de DNA. Het rommelt aan alle kanten binnen het staatsrechtelijke gebeuren in Suriname. Dan verwacht je van een goede staatsrechtgeleerde enige nuchterheid en rationele integriteit. Allereerst waren de betrokken DNA-leden voor de vergadering van 30 juni 2015 niet geconvoceerd op gezag van de benoemde fungerend voorzitter. Het is dus heel curieus dat een andere persoon dan de pas beëdigde voorzitter een vergadering bijeen roept van gekozen volksvertegenwoordigers zonder deze fungerende voorzitter te raadplegen. Daarbij wordt als (drog)reden de deadline van voornoemde datum van 30 juni genoemd. Is dit (juridisch) correct? Over fatsoensnormen praat ik al niet meer want dat is al jaren ver te zoeken in Suriname. In ieder geval vind ik dit niet kunnen. Een dergelijke belangrijke vergadering van onze hoogste College van Staat behoort adequaat en in goede harmonie met de huidige- en de fungerende voorzitter bijeengeroepen te worden. Dit behoort een zich respecterende staatsrechtgeleerde te weten.
Gedoe WTV
Er bestaat veel onduidelijkheid rondom het terugroepen van gekozen volksvertegenwoordigers, al dan niet beëdigd. Wellicht past het meer in de lijn van een jurist om daar duidelijkheid over te geven dan zich in te laten in procedurele en of inhoudelijke kwesties. Zelfs de rechter kan geen duidelijkheid geven bij het terugroepen van de bovengenoemde categorie in het kader van de WTV (ondanks zijn discretionaire bevoegdheid), omdat nog niemand daadwerkelijk na een procedure is teruggeroepen. Uiteraard kan een gerecht jurisprudentie creëren door het oogmerk of de voornemens van de WTV te honoreren als de wet praktisch onuitvoerbaar is. Maar daar wil geen enkele rechter zijn vingers aan branden. Ik heb respect voor de huidige president als democratisch gekozen persoon, maar heb tegelijkertijd zeer veel moeite dat iemand die een crimineel verleden heeft tot dit hoge ambt is gekozen. In deze ambivalentie kunnen thans prejudiciële vragen niet voorgelegd worden aan het Constitutioneel Hof noch getoetst worden aan de grondwet, omdat deze onvolledig i.c. afwezig is. Dat Polanen de president de beschermer van de grondwet noemt, is dus hoogst merkwaardig! Dit verwacht je niet van iemand die zich “staatsrechtgeleerde” noemt. Zelfs al is dit in theorie ook zo! Wellicht was het beter geweest zich van commentaar te onthouden of een modus te vinden om Somohardjo toch als fungerend voorzitter te laten optreden. Hij is immers beëdigd, is het oudste lid in jaren en heeft reeds als DNA-voorzitter gefungeerd. Wat wij moeten loslaten, is om bij staatsrechtelijke procedures onze vooringenomen mening over personen in deze kwesties te betrekken. Somohardjo is immers al DNA-lid. Wellicht zal bij de president eveneens meegespeeld hebben dat Somohardjo de heren Chitan en Sapoen van zijn partij niet wilde beëdigen. Mijn vermoeden is dat de president eerder partijdig heeft gehandeld dan dat hij is opgetreden als “beschermer” van de grondwet. Voornoemde gekozen volksvertegenwoordigers hebben immers te kennen gegeven zich aan te sluiten bij de NDP i.c. te sympathiseren met deze partij. Voeg daarbij de uitnodiging van de vorige voorzitter van de DNA mevrouw Simons (2010 – 2015) en voorts het ontslag van de eerder benoemde fungerende voorzitter dan is de vooringenomenheid van de president wel compleet. Daarom kan hij nooit als beschermer van de grondwet gehandeld hebben!
Grondwet spoedig herzien
In het staatsrecht is een constitutie de grondslag van een staat. Vaak is deze vastgelegd in een grondwet! Hierin worden alle regels van onze staatsinrichting en de grondrechten van ons land beschreven. Het is de hoogste wet! Echter is deze wet al langere tijd toe aan herziening. Wij kunnen ons niet permitteren om eigen interpretaties erop na te houden over procedures die gevolgd moeten worden in staatsrechtelijke aangelegenheden. Vooral in DNA-verband siert het Suriname om zich aan de voorgeschreven regels, protocollen en tradities te houden. Bij hoge uitzondering kan de president gebruik maken van zijn discretionaire bevoegdheid die hij volgens mij wellicht heeft gebruikt bij het ontslaan van Somohardjo. De president had echter geen enkele andere wettelijke bevoegdheid om Somohardjo te ontslaan! Evenmin mist de DNA-voorzitter de wettelijke bevoegdheid om zelf een vergadering bijeen te roepen als de fungerend voorzitter is beëdigd en benoemd. Maar helaas constateer ik dat de huidige president heel veel zaken die te maken hebben met het staatsrecht aan zijn (vroegere militaire) laars lapt. De vraag is of een gerenommeerde en onafhankelijke staatsrechtgeleerde zich daarbij moet aansluiten.
Robby Roeplall (Uit Nederland)
