Vanaf 1987 heb ik zeker in acht artikelen met argumenten aangegeven dat het politiek-bestuurlijke stelsel dat de grondwet van 1987 voorschrijft, niet goed is voor Suriname als multi-etnisch en multiculturele samenleving. Het parlementaire stelsel dat wij van 1949 -1980 hebben gehad, past het best in samenlevingen als de onze. De drogredenen die de bedenkers van de huidige grondwet aangehaald hebben om het parlementaire stelsel te vervangen door het huidige hybride stelsel is voor mij en vele andere Surinamers reeds achterhaald. Het is goed om de heer dr. Jules Sedney hierover te citeren: ‘De bewering van de militaire coupplegers uit 1980 dat het parlementaire stelsel niet heeft voldaan in Suriname, houdt bij nader onderzoek geen stand. De bewering berust op verkeerde waarneming: uitvoeringsfouten zijn voor stelselfouten aangezien.’ Wie geïnteresseerd is in de nadere toelichting van dr. J. Sedney ter zake, kan zijn boek ‘Toekomst van ons verleden hoofdstuk 3’ op naslaan.
Ir. Richard Kalloe heeft in het programma ‘KAAK’ van zaterdag 21 februari bij RBN tot mijn grote verbazing ook toegegeven of ervoor gepleit, dat wij terug moeten gaan naar het parlementaire stelsel, waarbij de president als staatshoofd en symbool van de natie fungeert. In dit stelsel bestaat verder een premier die regeringsleider is en de ministers individueel/hoofdelijk verantwoording verschuldigd zijn aan het parlement, de DNA. Er is meer ‘checks and balances’ tussen de drie machten. Corrupte ministers kunnen door DNA met een motie van wantrouwen de laan kunnen worden uitgestuurd. Na een motie van wantrouwen kunnen in het democratisch spel ook een tegenmotie van vertrouwen worden ingediend door DNA-leden. De motie die bij gewone meerderheid worden aangenomen, wordt in uitvoering gebracht. Ik heb steeds erop gewezen dat het huidige presidentschap/ambt met te veel macht bekleed is. De president is staatshoofd, regeringsleider, opperbevelhebber, voorzitter van de Staatsraad. Deze concentratie van macht bij een persoon kan despotisch gedrag ten gevolge hebben. Verder kan, en dat zien wij duidelijk gebeuren, de president met zoveel grondwettelijk bevoegdheden desavouerend optreden naar ander staatsorganen toe, zoals DNA en de rechtelijke macht. Maar wij zien ook dat het gezag en de macht van de ministers gereduceerd zijn tot het absolute minimum, met alle gevolgen van dien op met name management vlak. Alles wat de ministers doen, moet de goedkeuring dragen van de president, anders kunnen de ministers worden teruggefloten. De ministers zijn niet verantwoording verschuldigd aan DNA als hoogste orgaan van Staat, maar aan de president. De DNA is binnen dit hybride stelsel echter verworden tot een slaafs volgorgaan van de president. Het kabinet van de president, met diverse raadadviseurs en een Bureau Volkscontacten heeft een ruimer budget dan DNA en soms meer dan een departement. Dit alles is mogelijk, omdat te veel macht geconcentreerd is bij een ambt, in casu het presidentiële ambt.
Pluriformiteit van Suriname
Ik stelde eerder dat Suriname een multi-etnisch en -culturele samenleving is. Toch is het zo dat er steeds een bevolkingsgroep het nationale politieke leiderschap claimt. Dit is zichtbaarder en hoorbaarder vanaf 1990. De politieke leiders, met als roots het negroïde ras, tolereren niet dat andere bevolkingsgroepen ook voor het nationale leiderschap claimen. Of dit het gevolg is van etnisch-culturele dominante inborst of leven in de waan van suprematie ten opzichte van de andere groepen, moet nader onderzocht worden. Dit, terwijl het volgens de recente statistieken evident is dat de andere etnische groepen kwantitatief bezien in meerderheid zijn. In diverse (economisch, intellectueel etc.) opzichten zijn de andere etnische groepen ook in een voordelige positie dan de creoolse etnische groep. Toch hoor je of wordt luid geroepen dat een Hindoestaan geen president mag en kan worden, omdat de Creolen tot slaaf gemaakt zullen worden. Ga maar na wat enkele partijen openlijk in het binnenland propageren of ga maar dagelijks op facebook lezen hoe de Creoolse groep tekeer gaat tegen een eventuele voordracht van Santhoki als presidentskandidaat. Het zou ook het zelfde zijn als een Javaan of Chinees door een grote partij zou worden genoemd als mogelijke presidentskandidaat na de verkiezingen. Dit alles kan vanwege het huidige hybride politiek-bestuurlijke stelsel. Het is daarom van belang om terug te keren naar het parlementaire stelsel a la het Westminster model. Ik had een openbrief gericht aan alle politieke partijen om tot deze prudente stap over te gaan. Alleen DA91 en PL heb ik publiekelijk (positief) horen reageren op deze oproep. Met deze noodkreet herhaal ik de eerder gedane oproep.
Bert Eersteling
