De Verrekijker……… Wilfred H. Molly Hoe wordt de democratie in ons land ervaren?

Voor allerlei levensgebieden en door allerlei stelsels en vooral stromingen wordt in ons land de term democratie gebruikt. Maar is democratie meer dan een woord alleen, een leuze, een slogan? Gaat achter deze term slechts een onvervulbare wensdroom  schuil, een fantastische utopie, of is democratie niets anders dan een nuchter feit in deze tijd of in het verleden, dat wij eenvoudig kunnen constateren?
Dit zijn vragen, die belangrijk zijn als het wordt gesteld uit een verstandig, als het ware een wijsgerig oogpunt. Ze zijn echter even zeer van belang voor een beoordeling en waardering van de onmisbare feitelijke democratiseringstendensen in deze tijd, in dit tijdbestek in ons land. Een klaar inzicht in de “idee der democratie”, een verantwoorde visie omtrent democratie in het algemeen is inderdaad onmisbaar voor een kritische behandeling van de verhouding coalitiedemocratie.  Het innige verband tussen menselijke verhoudingen en democratie zal daarbij zelf aan de orde komen.
Welnu, democratie is welbeschouwd noch een simpel feit, noch een utopie. Het is een ideaal, gegeven de menselijke waardigheid en reeds daarom – naar onze mening – een zedelijke opgave voor mens en mensheid. Sinds enige tijd geleden heeft in ons land een merkwaardige verandering plaatsgevonden in de betekenis en de waardering van democratie. De democratie wordt niet langer beschouwd als één van de mogelijke staatkundige regeringsvormen naast monarchie of aristocratie, niet per sé verkieselijk boven een der twee anderen. Lange tijd was dit vooral in de sociale leer der RK Kerk de klassieke opvatting, waarvoor men zich op Aristoteles en Plato meende te kunnen beroepen. In deze tijd denkt men echter anders over de betekenis van democratie in ons geliefd land Suriname. Democratie wordt mondiaal steeds meer gezien als een veruit te prefereren, ideale wijze  van leiding en bestuur, niet alleen op staatkundig gebied (denk  bijv. aan  VVD, democratisch socialisme, westerse en volksdemocratie), maar ook en vooral op sociaal, economisch, pedagogisch, individueel psychologisch (de wil is er niet om als een tiran “despotisch” de lagere psychische streefvermogens  te onderdrukken; het zintuiglijk gemoedsleven dient ingeschakeld te worden en een woordje mee te spreken onder leiding van de rede), cultureel (“gelijkheid van kansen”) en zelfs op kerkelijk gebied. Zeer opmerkelijk is in dit verband de uitgesproken voorkeur voor een gematigde politieke democratie van de Paus in zijn kerstrede enkele jaren geleden, een geheel nieuw standpunt, bijv. tegenover de nog zuiver traditionele opvatting van anderen in het grijze verleden met hun “christelijke democratie”. Veel groter dan in het verleden is nu in en buiten Nederland zowel in Suriname de gevoeligheid en  de interesse voor het doorvoeren van het democratische ideaal, ook op niet-politieke levensgebieden, bijv. in de vorm van actieve deelname van het volk of delen daarvan aan de liturgie, medezeggenschap van leken in het parochiebestuur van ouders, het schoolbestuur, van werknemers in het bedrijf. Een duidelijk teken dat in deze tijd democratie wordt beschouwd als een ideaal, zijn de nieuwe, veel gebezigde termen: “democratisering” en “democratisch”, “ondemocratisch”. Democratie is blijkbaar niet iets, wat zomaar voor handen is of wat vanzelf komt, maar iets wat medewerking vraagt van de mens over het algemeen om feitelijke werkelijkheid te worden: een ideaal, dat door democratisering inderdaad verwezenlijkt moet worden. Met “ondemocratisch” wordt niet slechts een feitelijke afwezigheid van democratisch bestuur of gedrag geconstateerd, maar wordt een waardeoordeel uitgesproken in de vorm van een afkeuring. “Ondemocratisch” is ook niet alleen een louter ontbreken, maar een gemis van iets wat eigenlijk aanwezig moest zijn.
Surinamers, wees democratisch onder alle omstandigheden. Ook als u deel bent of deel uitmaakt van een toevallige  meerderheid.