Het centraal Afrikaanse land Congo, een klein poosje Zaïre geheten, is geen land waarmee wij ons graag in alle opzichten mee zouden willen associëren. Als echter gekeken wordt naar de gebrouilleerde geschiedenis van dit mineraalrijke land dan ontkomt men niet aan de indruk dat er onmiskenbare parallellen en raakvlakken zijn. Ons land kent een rijkdom aan natuurlijke hulpbronnen, zeker relatief per hoofd van de bevolking. Dat is het land Congo ook. Het land heeft na de onafhankelijkheid tijdens de zogenaamde ‘Eerste Republiek’ een chaos van jewelste gekend, waarbij binnen een half jaar de eerste premier, Patrice Lumumba, werd vermoord. De boosdoeners: (agenten van) de koloniale macht België en de USA. Oorzaak: openlijke afwijzing van de vernedering, dwangarbeid en slavernij die door de Belgen nog in de 20ste eeuw in stand waren gehouden en het uit vrees voor eigen leven benaderen van de eerste de beste weldoener die zich aandiende ter afwending van een chaos in het land: USSR. Tegen de achtergrond van de Koude Oorlog werd deze ondoordachte move Lumumba fataal. Wat relevant voor ons is tegen de achtergrond van Tigri, is de geschiedenis van Congo zeker toen het land eind jaren ’90/ begin van het nieuwe millennium door interne verdeeldheid (een burgeroorlog) naburige landen toeliet om het land te bezetten en …. het economisch uit te buiten. De zogenaamde Grote Afrikaanse Oorlog van 1997 – 2002 die plaatsvond in Congo veroorzaakte grote chaos en een gebrek aan effectieve controle op het totale territorium, een situatie die wij nu in ons eigen land meemaken zonder dat er sprake is van een oorlog. Rwanda, Oeganda, Angola, Namibië, Burundi, Soedan, Tsjaad, Libië en Zimbabwe waren o.a. betrokken in de vuile oorlog. De eerste twee landen namen de gelegenheid van de gebrekkige effectieve controle te baat om het rijke Congo te beroven van zijn rijkdommen. Men haalde wat er te halen viel; het land werd ‘een self service land’ genoemd, iets dat doet denken aan ons binnenland, waar Brazilianen eigen conclaves hadden/hebben opgericht waar Surinaamse autoriteiten niet welkom zijn en waar er een gebied als Tigri bestaat. Oeganda en Rwanda exporteerden goud, terwijl ze zelf nauwelijks goudproductie hadden in eigen land. Terwijl men geen diamant zelf bezat, exporteerden de landen miljoenen dollars aan diamant. Rwanda exporteerde tin dat het geroofd had uit het buurland. Het gebruik van cellulair, dvd’s, mp-3-spelers, laptops en games, maakte de stof coltan gewild. Congo had grote voorraden naast Australië. Alle coltan-mijnen in Congo werden gecontroleerd door buurland Rwanda: in 2 jaren verdiende Rwanda er 240 miljoen dollar aan. ‘Het waren multinationale mijnbouwbedrijven, schimmige luchtvaartmaatschappijtjes, notoire maar ongrijpbare wapenhandelaren, malafide zakenlui in Zwitserland, Rusland, Kazachstan, België, Nederland en Duitsland die garen sponnen bij het helen van de grondstoffen uit Congo’, lezen we in een schets van de geschiedenis van dit land.
De geschiedenis van het land is voor Suriname een les, alhoewel wij op deze schaal een oorlog en mensenrechtenschendingen niet hebben gekend. Suriname beweert al enkele decennia dat Tigri oftewel New River Triangle zoals de Guyanezen het noemen, behoort tot zijn territorium. Wat de Surinaamse regering aan het volk van Suriname moet tonen, is op welke fora en welke wijze zij vanaf het incident op zee tijdens de regering Wijdensbosch tot heden (2000 – 2013) bij regionale, Inter-Amerikaanse en mondiale fora kenbaar heeft gemaakt dat ons land bezet wordt gehouden door Guyana. De bewering dat Tigri van ons is, leidt direct tot de conclusie dat Tigri bezet wordt gehouden door ons buurland Guyana. In de jaren zestig zijn onze militairen weggejaagd uit het gebied tijdens het regime van Burnham. Deze ferme militaire houding wordt in het openbaar door Guyanezen geprezen en men eist een meer fermere soortgelijke militaire houding nu van de eigen regering in Georgetown. Guyanezen zijn van mening dat Surinamers zeuren om een gebied dat allang van hun is. Als we kijken naar de kaarten die internationaal worden gebruikt, dan blijkt dat Tigri Guyanees grondgebied is, althans zo wordt het aangegeven. Na het incident in het maritieme gebied in 2000 is het standpunt van Suriname alleen maar verzwakt en meer na het vonnis door het Internationale Zeerechttribunaal in 2007. Uit de uitspraak wordt afgeleid dat Suriname een agressor was toen. Maar wij waren van mening dat het ons grondgebied is en vanuit de uitgangspunten van het staatsprincipe en de soevereiniteit, heeft een regering geen keus dan militairen af te sturen naar het gebied, niet primair om te schieten. Het standpunt van president Bouterse vlak na zijn aantreden heeft geen goed gedaan aan onze eisen en standpunten ten aanzien van Tigri. Er was een dreiging van het spook van internationaal politiek isolement en het staatshoofd het lijkt erop dat concessies zijn gedaan om geaccepteerd te worden door andere staatshoofden. Er was/is een zachte houding tegenover de bezetter en het intieme contact met een president die hij aantrof en een nieuwe waar hij het dunnetjes over moest doen. De zachte houding was dat de Surinaamse regering onder hem geen prioriteit had om de landsgrenzen te bewaken, wel was er geld nodig en zou men kijken naar het gezamenlijk exploiteren van de rijkdommen in het gebied dat door Guyana is bezet. Met deze houding heeft de president/het staatshoofd toen de weinige internationale verrichtingen op dit stuk tot het nulpunt teruggedraaid. Zou een staatshoofd voor zijn/haar politieke lijfsbehoud een concessie willen doen om een bezetting over het hoofd te zien? Zou hij/zij een ruilhandel willen plegen? Het is niet ondenkbaar. De president is staatshoofd van de Republiek Suriname staat in onze grondwet, dus hij vertegenwoordigt internationaal de Staat Suriname. Ten aanzien van dit punt vermeldt de grondwet dat de Staat geen grondgebied of soevereiniteitsrechten vervreemdt die hij daarover uitoefent. Is er in Suriname met de houding van de president als staatshoofd en hoofd van de regering, sprake van vervreemding van het grondgebied en soevereiniteitsrechten? Was dit ook niet het geval bij de vorige president? Of heeft (hebben) de president(en) informatie dat Suriname bij een internationale rechtszaak deze zou verliezen, bijvoorbeeld vanwege het principe van effectieve controle die decennialang in handen lag van Guyana? Is een periode van pakweg 50 jaar daarvoor voldoende? Suriname omvat het grondgebied op het Zuid-Amerikaans continent dat ‘als zodanig is bepaald’, bepaalt de grondwet. Als Tigri Surinaams grondgebied is dan kunnen Surinaamse militairen niet werkeloos in Paramaribo in de kazernes zitten kaarten, waarmee niet gezegd wordt dat men in de wilde weg moet gaan schieten. Wat wij wel stellen, is dat de Staat Suriname een bezetting niet kan dulden. Voorkomen moet worden dat Suriname iets als een Congo wordt waar iedere bezoeker zichzelf bedient.
