Ook de oorlog in Afghanistan was een erfenis van zijn voorganger en in tegenstelling tot de oorlog in Irak had kandidaat Obama de oorlog bestempeld als een oorlog van noodzaak – a war of necessity mede vanwege het feit dat een overwinning van de Taliban een bedreiging van de veiligheid van de Verenigde Staten zou kunnen vormen. In plaats van snelle beëindiging van de oorlog kondigde hij op 2 december 2009, na lang onderhandelen met top militaire en civiele leiders, de verhoging van het aantal manschappen in Afghanistan met 30.000 aan. Op 22 Juni 2010, maakte de President bekend dat tegen september 2012, 23.000 troepen Afghanistan zullen verlaten en de rest voor 2014. De grote vraag blijft of in Afghanistan, na volledige terugtrekking van de Verenigde Staten en NAVO troepen, nog sprake zal zijn van vrede, veiligheid en stabiliteit. Lang geleden leden Alexander de Grote en jaren terug de Sovjets een pijnlijke nederlaag in Afghanistan. Ook de Britten slaagden er niet in, na 3 pogingen, Afghanistan binnen hun invloedsfeer te krijgen 6).
Bij de beantwoording van de hier voren gestelde vraag, zal president Obama rekening dienen te houden met onder meer:
-Â uitkomst van onderhandelingen tussen de Verenigde Staten, Taliban en Pakistan
-Â Door te voeren hervormingen door de Afghaanse regering zoals corruptie
bestrijding en goed bestuur
-Â een vreedzame einde aan de binnenlandse machtstrijd tussen Tadjieken in het
noorden en Pathanen in het zuiden van Afghanistan.
Pakistan is een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten in de strijd tegen terrorisme c.q. de oorlog in Afghanistan. Na de terroristische aanvallen in de Verenigde Staten in 2001 werden de banden versterkt en Pakistan ontving miljarden dollars voor de bestrijding van terrorisme.
De relaties tussen beide landen kennen veel hoogte- en dieptepunten. Deze verslechterden na de geheime operaties van de regering van de Verenigde Staten waarbij Osama Bin Laden werd gedood alsmede de dood van een aantal Pakistaanse militairen door Navo Troepen. Door de regering van de Verenigde Staten en van Pakistan wordt gepoogd de relaties te herstellen.
Talrijke voorgangers van president Obama zijn er niet in geslaagd om het Israelisch-Palestijns conflict op te lossen. Op aandrang van de Verenigde Staten en enkele bondgenoten vond in september 2010 een ontmoeting plaats tussen de premier van Israël en de president van de Palestijnse Autoriteit.
In januari 2012 werden in Jordanië wederom onderhandelingen gevoerd maar zonder resultaat. Naar het zich laat aanzien zal ook president Obama, ondanks goede pogingen, er niet in slagen om dit politiek geladen en complex probleem op te lossen. Hierbij dient ook rekening te worden gehouden met de spanningen tussen Iran en Israël.
De vijfde Summit of the Americas (Port of Spain)
Toen president Obama het bestuur van president Bush jr. overnam waren de betrekkingen tussen de Verenigde Staten en de LAC regio niet optimaal. Het beleid van de regering Bush was, na de terroristische aanvallen in 2001 voornamelijk gericht op de “War on Terror†alsmede de oorlogen in Irak en Afghanistan.
De beslissing van de Verenigde Staten om met enkele bondgenoten, zonder machtiging van de Veiligheidsraad, Irak binnen te vallen werd in de regio niet gunstig ontvangen. In de Veiligheidsraad kreeg de Verenigde Staten geen steun van de niet permanente leden, afkomstig uit de LAC regio.
De 5e summit van de America’s in Port of Spain in april 2009 bood Obama de gelegenheid om de leiders van de regio te ontmoeten. Gehoopt werd dat persoonlijke gesprekken met regeringsleiders zou resulteren in een “new Chapter of engagement “ en leiden tot intensivering van multilaterale samenwerking. Een ontmoeting tussen President Obama en President Chavez werd toe gejuicht.
Enkele maanden na de vijfde Summit, vond een militaire coup plaats in Honduras, waarbij de gekozen president Zelaya werd afgezet en de Voorzitter van het Congres tot interim president aangewezen.
De tijdelijke regering kondigde nieuwe verkiezingen aan voor een nieuwe president die door het merendeel van de regio niet werd ondersteund.
In een ontwerp resolutie van de OAS, ingediend door het grootste deel van de leden werd gevraagd de aangekondigde verkiezingen “under the dictatorship†niet te erkennen. Het ontwerp werd door de Verenigde Staten geblokkeerd.
Ook een resolutie goed gekeurd door de RIO groep veranderde de houding van de Verenigde Staten niet. “By this unilateral shift in policy, Washington split the Latin American consensus and belied its commitment to multilaterism 7). Door de Hondurese kwestie werd de relatie met Brazilië verstoord die een constructieve rol had gespeeld om de positie van een democratisch gekozen president te doen herstellen.
Joseph Tulchin een LAC deskundige oordeelde dat “ the Honduras episode pushed the Obama Administration further away from engagement with Latin America 8).
Het vertrouwen van de Verenigde Staten werd verder geschaad in juli 2009, toen de Verenigde Staten en Colombia een defensie verdrag sloten waarbij militairen van de Verenigde Staten toegang kregen tot 7 militaire bases in Colombia. De meeste landen in de regio waren bezorgd dat vanuit Colombia militaire operaties in hun gebieden konden worden uitgevoerd.
In een verklaring van Unasur, die in augustus 2009 in Bariloche (Argentinië) bijeen kwam werd gesteld dat Zuid Amerika een “zone of peace†is en dat alle leden van Unasur de territoriale integriteit van de lidstaten zullen respecteren (wordt vervolgd op donderdag 29 maart ).
Noten:
6. Daniel P. Erikson, The Obama administration and Latin America towards a new partnership, Gigi working paper 46, april 2010
- The White House, Speech President Obama, Cairo June 4, 2009
