Het positieve effect van het kritisch maken van burgers wordt doorgaans over het hoofd gezien. In het proces van kritisch maken, worden namelijk de toegankelijkheid en ontvankelijkheid van onbewuste signalen gestimuleerd. Hierdoor worden een open psychodynamische relatie tussen het onbewuste en het bewuste mogelijk gemaakt en worden innerlijke problemen opgelost, waarbij innerlijke vrijheid en groei, empathie, prosociale attitudes en gedragingen, spontaniteit, verbeeldingskracht, intuïtie en creativiteit worden bevorderd. Op deze manier wordt de mens in staat gesteld om zijn/haar eigen aspiraties en roeping (een combinatie van onbewuste en bewuste signalen) te ontdekken, waardoor betekenis en waardigheid aan het leven kan worden gegeven, zogenaamde zingeving. De humanistisch georiënteerde Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow, die in het bijzonder geestelijk gezonde mensen had bestudeerd, concludeerde dat beroving van de vrijheid om de groei- of metabehoeften (onbewuste signalen) te vervullen, een ongezonde relatie tussen het onbewuste en bewuste doet ontstaan; dit resulteert in metapathologie met symptomen zoals het gebrek aan sociaal gevoel en inlevingsvermogen: ‘Door zichzelf te beschermen tegen de hel van binnen, snijdt men zichzelf ook af van de hemel van binnen.’ Ongeveer een eeuw geleden had de Zwitserse psychotherapeut en psychiater Carl Justav Jung ervoor gewaarschuwd, dat door onbewuste signalen te negeren, de mens een sociaal waardeloos wezen zou worden. In plaats van deze kennis ter harte te nemen, wordt in Suriname precies het tegenovergestelde gedaan. Mensen worden onder bedreiging monddood gemaakt, zoals in de recente gevallen van Telgt en Samson. En als inderdaad deze gevallen als beleid worden voortgezet, zullen, als gevolg van gebrek aan innerlijke vrijheid en groei, antisociale attitudes en gedragingen, onverschilligheid, en onderling wantrouwen de boventoon voeren in onze samenleving. Intuïtie, creativiteit, en innovativiteit, tegenwoordig multisensory perception geheten, worden de kop ingedrukt. Het geboorterecht om zijn/haar missie of roeping te vervullen, wordt de Surinaamse mens ontnomen, wat neerkomt op geestelijke moord. Dit is in strijd met de bedoeling van de Almachtige: Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet!
Dr. Roy Bhikharie, PhD
