- 1. Inleiding
De snelheid en dynamiek waarmede veranderingen in de hedendaagse wereld zich voltrekken, zullen de regionale en mondiale machtsverhoudingen belangrijk doen wijzigen.Door de opkomst van nieuwe economieën, de toenemende rol van niet statelijke actoren en de versnelde ontwikkeling van informatietechnologie zullen nieuwe machtsdimensies ontstaan, die zullen leiden tot geopolitieke en machtspolitieke verschuivingen.Er vinden 2 verschuivingen plaats: één van staat tot staat en één van overheden naar andere actoren. Er is thans sprake van verticale en horizontale verschuivingen. “Power has been diffused both vertically and horizontally. The power of national Governments is increasingly constrained by multinational companies, banks, markets, media, NGO’s and information flows. Beside this vertical diffusion there is the horizontal one from the West and the North to the East and the South with the emergence of new great powers to compete.
- 2. Veranderende krachtsverhoudingen
De wereld zal in de komende decennia worden geconfronteerd met allerlei mondiale uitdagingen, die qua omvang en complexiteit vergaande gevolgen kunnen hebben voor de komende generaties. Als gevolg van het globaliseringproces heeft de verplaatsing van kapitaal, goederen, diensten etc. verschillende economieën en naties dichter bij elkaar gebracht. Dit proces heeft geleid tot het ontstaan van een “new political geography” een nieuwe mondiale middenklasse van 2 miljard mensen en tot versnelde urbanisatie.
Tegen 2030 zal 60 procent van de wereldbevolking in steden wonen, waaronder megasteden met meer dan 10 miljoen inwoners. Urbanisatie draagt bij aan de groei, omdat een deel van de industrie en de dienstensector in steden is gevestigd. Een gevolg van deze ontwikkeling zal echter zijn dat beleidsmakers geconfronteerd zullen worden met ontwikkelingstrends zoals tekort aan water, voedsel en energie, onvoldoende werkgelegenheid en slechte infrastructurele voorzieningen.
Volgens een Rapport van de US National Intelligence Council kunnen deze verwachtingen leiden tot “a future of economic and political volatility and conflicting inward looking nationalism; a more cooperative rules based world or something in between. De Verenigde Staten konden na het uiteenvallen van het Sovjet-imperium als Superpower grote invloed uitoefenen tijdens mondiale onderhandelingen zoals internationale veiligheid, klimaatveranderingen, milieudegradaties en humanitaire interventies. Deze machtsstructuur is aan het veranderen door de opkomst van nieuwe actoren, zoals de BRICS-landen en andere grote economieën.
De opkomende groeilanden hebben door het voeren van een gezonde fiscale en monetaire politiek, handelsliberalisatie, verbetering van productiviteit en ontwikkeling van technologie, een rechtvaardige en belangrijke plaats in de wereldeconomie ingenomen.
Tweederde van de mondiale groei vindt plaats in Azië waar meer dan de helft van de wereldbevolking woont.
De oud-president van de Wereldbank Zoelick noemt in dit verband 2 indicatoren waaruit de invloed van de nieuwe economieën in Azië blijkt. ‘Asian stockmarket account for 32% of global market capitalization placing them above Europe and the United States.
While in 1978 the Asian share of the global economy in purchasing power (ppp) was 7 % it was in 2008 21 %.
De groei-economieën hebben in het algemeen belangrijk bijgedragen aan verschuiving van de economische en politieke zwaartepunten en geleid tot verandering van de mondiale machtsbalans. Dit bleek onder meer tijdens de oorlogen in Irak, Afghanistan de oorlog tegen terreur en de conflicten in het Midden Oosten. Het blijkt dat een land, hoe machtig ook, alleen niet de gewenste oplossingen kan bewerkstelligen, omdat militaire macht niet meer voldoende is om als instrument van buitenlandse politiek te dienen. Volgens Nye in zijn boek Power was het unilateralisme van de Verenigde Staten “ based on a profound misunderstanding of the nature of power in world politics and the context under which the possession of preponderant resources will produce preferred outcomes”.
Richard Haass, de huidige voorzitter van de prestigieuze Council on Foreign Relations, stelt in dit verband dat “a world dominated not by one or two or even several states rather by dozens of actors possessing and exercising various kinds of power.
De rol en invloed van de nieuwe groei-economieën bleek tijdens de financiële crisis in Azië van 1997 die later een mondiaal karakter kreeg. “The global financial crisis is widely perceived to accelerate a centrifugal shift in the balance of financial economic and moral power from the US and Europe to the BRICS countries).
De mondiale financiële crisis noodzaakte de G7 landen om de nieuwe groei-economieën bij de mondiale financiële onderhandelingen te betrekken en werd zo de G20 opgericht waarin naast de G7 en de BRICS ook enkele andere landen zitting hebben.
Kriesnadath Nandoe
