De geschiedenis van mineralenovereenkomsten in Suriname, zoals met bedrijven als Golden Star en Newmont, toont vast stramien: de Surinaamse wetgeving, vooral belastingen en milieu, blijft leidend. Uitzonderingen vereisen goedkeuring van de Nationale Assemblee en royalty’s zijn standaard verschuldigd. Ook behoudt de overheid het recht om andere mineralen te exploiteren binnen bestaande concessies.
De recente overeenkomst met Chinalco wijkt af van deze normen. De FPIC-procedure en haalbaarheidsstudies zullen pas na ondertekening plaatsvinden. Chinalco krijgt vrijstelling van belastingwetten en de staat verliest het recht om andere concessies binnen het Chinalco-gebied te verlenen. Royalty’s zijn niet verplicht bij lage winstmarges.
Daarnaast is er geen verplichting voor een geïntegreerde bauxietindustrie, ondanks commitment tot haalbaarheidsstudies voor een aluinaarde raffinaderij.
Dit roept zorgen op. Het projectgebied van Chinalco, met 280.656 hectare (Bakhuisgebergte, treinspoor en Apoera haven), overschrijdt veruit eerdere concessiegelimieten van 20.000 hectare. Om de waarde van de bauxietreserves optimaal te benutten, is een geïntegreerde industrie nodig. Exploratiegegevens schatten de winbare bauxiethoeveelheid op 750 miljoen ton met rafinage. Zonder raffinerij bedraagt dit 324 miljoen ton, wat aanzienlijk minder exportwaarde genereert.
De impact van deze overeenkomst kan groot zijn. Toekomstige investeerders baseren hun verwachtingen op eerder getekende overeenkomsten, vergelijkbaar met het “most favourite nation” principe, waardoor zij dezelfde gunstige voorwaarden zullen eisen. Als deze concept-overeenkomst met fiscale vrijstellingen wordt goedgekeurd, kunnen de gevolgen voor Surinames wetgeving en onderlinge verdragen verstrekkend zijn.
Suriname moet strategisch denken om zijn natuurlijke hulpbronnen effectief te gebruiken en bovenaan de waardeketen te blijven. De overheid heeft de taak om contracten te sluiten die langdurig economisch voordeel bieden, zonder concessies te doen aan nationale wetten en belangen. Verdere discussies en heroverweging van de Chinalco-overeenkomst zijn noodzakelijk om duurzame exploitatie in de toekomst te garanderen.
(Bron : VES Inzicht # 57)
