Als er één ding is dat ik in de loop der tijd heb geleerd, is het dat eerlijk zijn tegen jezelf vaak moeilijker is dan eerlijk zijn tegen andere mensen. In het dagelijks leven zijn er zat mensen die niet eerlijk tegen zichzelf kunnen zijn. Het komt maar al te vaak voor dat een moeder het voor haar kind opneemt, terwijl ze weet dat haar kind fout is. Deze opstelling is verkeerd maar te begrijpen als het een dood enkele keer gebeurt. Maar als ze zichzelf blijft wijsmaken dat haar kind nooit iets fout doet, is ze niet eerlijk tegen zichzelf. Nog een veel voorkomend voorbeeld is dat mensen weten dat ze de deskundigheid, voor een baan, missen en het toch accepteren. Vaak wordt de baan geaccepteerd om de positie en het hoge salaris. Ze modderen dan maar wat aan, krijgen kritiek en geen respect van het personeel en zijn niet gelukkig. Toch komt het niet in ze op om zelf reflecterend bezig te zijn. Dit fenomeen komt ook vaak voor bij relatieproblemen. De partners weigeren aan zelfreflectie te doen en maken zo hun relatie kapot.
Veel mensen vinden zelfreflectie moeilijk omdat zij zich dan kwetsbaar moeten opstellen. Ze moeten namelijk onder ogen zien hoe ze echt zijn, dus eerlijk hun zwakke punten erkennen. Dat kan heel eng zijn en deze angst kan er voor zorgen dat ze niet vertellen wat ze echt denken, voelen of willen. Nog een reden waarom mensen niet eerlijk tegen zichzelf zijn, is omdat ze het vervelend vinden om toe te geven dat ze zelf ook een rol hebben in bepaalde (nare) situaties. Het gevolg is wel dat ze daarom vaak een ander aanwijzen als de veroorzaker van nare gebeurtenissen. Je reflecteert te weinig wanneer je anderen uitsluitend en/of voortdurend beschuldigt. Je doet alsof alles bij jezelf goed is, terwijl dat vaak niet zo is. We doen dit om ons ego of onze sociale status te beschermen. De vp bijvoorbeeld slaat vaak dreigende taal uit in situaties waar hij zich juist respectvol moet gedragen. Opvallend is ook dat hij zich onvoldoende presenteert als hij een stuk leest. Waarom dan niet eerlijk aan jezelf toegeven dat je nog niet het niveau hebt bereikt om zo’n functie te vervullen, waarom jezelf voor schut blijven zetten in een functie die voor jou te hoog gegrepen is?
Mensen die niet eerlijk tegen zichzelf zijn, kunnen worden losgekoppeld van zichzelf en anderen. Je realiseert je misschien niet eens dat je niet eerlijk bent tegen jezelf totdat je negatieve emoties ervaart zoals angst en woede. Deze emoties zijn een teken dat er iets mis is. Je geeft dan een ander de schuld i.p.v. jezelf. Het is lastig om een gezonde relatie te onderhouden met iemand die nooit fouten erkent omdat hij of zij het verantwoordelijkheidsgevoel mist.
Mogelijke oorzaak: Veel mensen zijn opgevoed met het idee dat ze minder geliefd worden als ze schuld erkennen. Het is zelfs zo in sommige gezinnen dat je wordt gestraft als je een fout maakt, dan krijg je bijvoorbeeld minder liefde of aandacht. Als je dat in je jeugd hebt meegemaakt, is de kans groot dat je later vaak zal ontkennen dat je ergens schuldig aan bent. Mensen vinden het vaak moeilijk om hun verantwoordelijkheid te nemen als ze al heel onzeker zijn of zo’n kwetsbaar ego hebben dat ze het idee hebben dat ze gelijk waardeloos zijn als ze iets fout doen. Mensen met weinig zelfbewustzijn vinden het vaak lastig om schuld te accepteren, ze geven eerder andere mensen of dingen de schuld dan dat ze hun eigen rol erkennen. Besef wel dat dit niet perse een kwaadaardige eigenschap hoeft te zijn. Het is eerder onvolwassen gedrag waar mensen machteloos en boos of verdrietig van kunnen worden. The greatest glory in living, lies not in never falling, but in rising every time we fall.
Het vergt moed om eerlijk te zijn tegen jezelf. Eerlijk zijn tegen jezelf betekent namelijk nieuwe keuzes te maken.
Eerlijk zijn tegen jezelf betekent niet dat je alle antwoorden hebt, maar het betekent wel dat je zelfbewuster wordt. Je begint dan jouw gedachten, emoties en gedragingen beter te begrijpen. Je kan je zwakke punten identificeren en aan een verbetering werken. Zelfbewustzijn is essentieel voor persoonlijke groei en het begint met eerlijk zijn tegen jezelf. Als we eerlijk zijn tegen onszelf, nemen we betere beslissingen. We kunnen situaties objectief beoordelen en keuzes maken die aansluiten bij onze waarden en doelen. Eerlijkheid helpt ons om beslissingen te vermijden die gebaseerd zijn op angst, ego of maatschappelijke druk. Eerlijkheid is ook essentieel voor het opbouwen van gezonde relaties, zowel persoonlijk als professioneel, het schept vertrouwen. Als we eerlijk zijn over onze gedachten, gevoelens en acties, creëren we een basis van vertrouwen waarop anderen kunnen vertrouwen.
Eerlijkheid bevordert persoonlijke groei. De ambtenaren die thuis zitten en geld incasseren voor niets doen, doen niet aan zelfreflectie en zullen dus niet geestelijk groeien. Ze zullen geen verantwoordelijkheid nemen dus ook geen positieve veranderingen voor hun leven doorvoeren. Kortom, als je eerlijk bent tegen jezelf, word je moediger, krijg je meer helderheid, word je zelfstandiger en kan je gezondere relaties opbouwen.
De eerste stap is, om wat eerlijke zelfreflectie te doen want jezelf kennen is het begin van alle wijsheid. We leren niet van ervaringen maar van het reflecteren op ervaringen.
“The greatest journey is the one of self-discovery.” – Lao Tzu”
Josta Vaseur
