Nu heeft onze regering ook een gelegenheid om te laten zien dat ze competent en niet corrupt is. In 1993 waren H.Hildenberg en mijn persoon aangewezen om het beleid terzake privatisering vast te stellen en uit te voeren. Je kunt zonder een goed uitgedokterd beleid niet zomaar privatisering gaan uitvoeren. Ik heb dus toen een discussie nota getiteld “Beleidskader voor de privatisering van staatsbedrijven en diensten” geschreven en ter discussie aangeboden aan de Raad van Ministers.
De nota is niet behandeld en ik heb dan ook geen enkel commentaar gehad. Gelijk mijn nota “Loon en Prijs beleid” was het onderwerp Privatisering klaarblijkelijk een zware kost voor de Regering. Van privatisering is toen niets terechtgekomen.
Na 2000 krijgt Venetiaan wederom de gelegenheid zijn kunsten te tonen. Geholpen door de restant ontwikkelingshulp en uitzonderlijk hoge prijzen voor olie en goud, is ca 3.2 miljard USD door de Surinaamse economie verdiend in de periode 2000 tot 2010. Het gevolg was een redelijk stabiele wisselkoers, echter zonder een duurzame stabiliteit van de begroting, en geen monetair evenwicht terwijl de lopende rekening sinds 1900 zwaar negatief was en nog steeds is. De Regering heeft toen uit het hoofd geprivatiseerd, dus met terzijdelegging van het door mij geschreven beleidskader. Consultants op etnische basis werden aangetrokken. Het gevolg was een grote mislukking. In het bijzonder de privatisering van de SML, waartoe geen noodzaak bestond. Het probleem lag bij niet-competente ministers op het Ministerie van LVV. Die poging tot privatisering heeft meer geld gekost dan het heeft opgebracht.
Het belang van privatisering
Privatisering wordt uitgevoerd om de volgende redenen;
- Bevordering van de efficiënte allocatie van middelen in de economie;
- Creatie van inkomsten voor de Overheidsbegroting;
- Vergroting van de concurrentiekracht van de economie.
De vereisten voor een succesvolle privatisering zijn ten eerste de aanwezigheid van een goed uitgewerkt beleidskader. Verder is bezit van kennis van de sector essentieel, terwijl bezit van bedrijfskundige kennis en ervaring noodzakelijk is. Het is geen werkterrein voor airco kamer buro consultants.
Het meest heikel betreft de privatisering van de utiliteitsmonopolies. Deze bedrijven zijn de Energie Bedrijven Suriname, de Surinaamse waterleidingmaatschappij, TELESUR, de SLM, en Staatolie. Deze zijn de bedrijven die gebruikt worden als lollipops van partijpolitici. Het zijn essentiële bedrijven in een moderne economie, die in de praktijk alleen kostenverhogend werken voor zowel producenten als consumenten. De prijzen van hun producten zijn hoger dan de internationale opportuniteitsprijzen, met als gevolg dat zij de concurrentiepositie van het Surinaams bedrijfsleven ernstig verzwakken. Hun dienstverlening is benedenmaats.
Privatisering van deze bedrijven moet voorafgegaan worden door een serieuze doorlichting op basis van een degelijk doortimmerd terms of reference. Verder moet gedacht worden aan privatisering in stappen en met toepassing van diverse modaliteiten. Zoals bijvoorbeeld een Gouden Aandeel van de Overheid in bepaalde bedrijven, terwijl ook gekeken moet worden aan privatisering van maximaal 49% van de aandelen. Prioriteitsaandelen zijn ook een mogelijkheid.
In elk geval genoeg stof ter overdenking en discussie.
Richard B Kalloe
