Belangrijkste ontwikkelingen
Suriname staat op een cruciaal punt in haar economische herstelproces, vooral met betrekking tot het IMF-programma. Enkele belangrijke ontwikkelingen zoals beschreven in het 15e SEOB-bulletin zijn:
Wisselkoers en inflatie
De wisselkoersen voor vreemde valuta daalden in juli 2024, wat deels bijdroeg aan de daling van de jaar-op-jaar inflatie naar 16,2% in juni.
– Schuldquote: De staatsschuld in verhouding tot het BBP daalde naar 120,6% in mei 2024.
– Bankensector Een verbetering in niet-renderende leningen, die in mei 2024 daalden naar 7,2%.
– IMF-doelstellingen: Suriname behaalde de meeste doelstellingen binnen het IMF-programma, afgezien van de primaire rekening van de overheid.
Analysering van overheidsfinanciën door SEOB
Primaire en totale rekening
SEOB benadrukt dat het realiseren van een primaire rekening van 2,7% in 2024 essentieel is om economische stabiliteit te waarborgen. Tot mei 2024 werden echter tekorten genoteerd op zowel de primaire als de totale rekening van de overheid, met uitzondering van februari. Dit baart zorgen voor de financiële gezondheid van de staat.
Uitgaven en subsidies
Hoewel de overheid de totale uitgaven wist te beperken, vormen subsidies, vooral op elektriciteit, een aanzienlijke belasting. Het IMF en SEOB moedigen de geleidelijke afbouw van deze subsidies aan om een duurzaam overheidsbudget te realiseren. Bovendien dienen subsidies aan instellingen zoals het SZF efficiënter beheerd te worden.
Belastingontvangsten
Met name de indirecte belastingen zoals de BTW vertoonden een stijgende lijn, maar compenseerden niet volledig voor de dalingen in directe belastingontvangsten. SEOB dringt erop aan de belastingdienst te verzelfstandigen en te versterken voor een betere belastinginning.
Prognose voor 2024
Totale rekening tekort
De prognose voor 2024 wijst op een verdere verslechtering van de overheidsfinanciën. Het tekort op de totale rekening wordt geschat op 2,8% van het BBP, een achteruitgang vergeleken met het tekort van 1,7% in 2023.
Noodzaak voor kapitaaluitgaven
Hoewel de afname van kapitaaluitgaven op het eerste gezicht positief lijkt, benadrukt SEOB dat investeringen in essentiële sectoren zoals onderwijs, gezondheidszorg en groene energie van cruciaal belang zijn voor lange-termijn groei en ontwikkeling.
Loonbelasting en overheidsinkomsten
De achterstand in loonbelastinginning, deels veroorzaakt door vertragingen in het nieuwe zelfaangiftesysteem van de belastingdienst, moet dringend worden aangepakt. Bovendien hebben dalende goudproductie en lagere koers effecten op de overheidsinkomsten.
Recente economische ontwikkelingen in Suriname
Daling van wisselkoersen en inflatie
In juni 2024 kende Suriname een afname in inflatie, met een inflatiecijfer van 16,2%. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door de daling van de wisselkoersen voor vreemde valuta. De maandinflatie bedroeg 0,2%. De kerninflatie – exclusief voedsel- en energieprijzen – nam eveneens verder af. De gemiddelde inflatie over de afgelopen 12 maanden matigde van 35,8% naar 32,6%.
De wisselkoersen daalden verder in juli 2024. De USD-wisselkoers liep met ruim 3,9% terug, terwijl de Euro-wisselkoers met ongeveer 3,0% daalde ten opzichte van de SRD. Deze wisselkoersdalingen kunnen zowel inkomstenverlies voor exporteurs en de overheid veroorzaken als ook voordelen bieden bij het aflossen van buitenlandse schulden.
Tekort op lopende rekening betalingsbalans
De lopende rekening van de betalingsbalans noteerde een tekort van USD 14,8 miljoen in het eerste kwartaal van 2024. Dit tekort werd voornamelijk veroorzaakt door een daling in de exportwaarde van goud. Echter, de importwaarde bleef ongeveer gelijk aan die van het voorgaande kwartaal. De economische activiteit, met uitzondering van de goudsector, vertoonde een stijgende lijn, wat volgens SEOB wijst op een verdere economische aantrekkingskracht in de tweede helft van 2024.
Stabiele rentes en verbeterde leningen
In mei 2024 daalde de gemiddelde leenrente van 14,9% naar 14,7%, terwijl de gemiddelde creditrente licht steeg van 10,4% naar 10,6%. De niet-renderende leningen (NPLs) namen verder af, met een NPL-ratio van 7,2% in mei 2024. Dit is het gevolg van verbeterde terugbetaalcapaciteit en herstructurering van leenportfolio’s door commerciële banken. De solvabiliteitsratio steeg naar 21,8%.
Ontwikkelingen in de ataatsschuld
De staatsschuld in procent van het BBP daalde in mei 2024 verder naar 120,6%. De buitenlandse schuld, uitgedrukt in lokale valuta, daalde naar SRD 84,4 miljard. De binnenlandse schuld daalde ook door aflossingen en een koerseffect, en werd geherstructureerd.
Vooruitzichten en aanbevelingen
– De overheid moet blijven investeren in belasting- en douane-instituties, zowel in technologie als training van personeel, om belastinginning te verbeteren.
– De afbouw van subsidies op nutstarieven moet zorgvuldig uitgevoerd worden met transparantie over de kostprijs van elektriciteit.
– Er is behoefte aan een effectief sociaal vangnet om armoedebestrijding en ondersteuning van sociaal kwetsbaren te waarborgen.
– Economische groei wordt verwacht in 2024, vooral door een mogelijke impuls in de offshore oliesector.
– Fiscale discipline is cruciaal voor een succesvol beleid inzake Monetary Targeting.
– De herkapitalisatie van de CBvS en het wegwerken van achterstanden in de binnenlandse staatsschuld zijn dringend nodig.
– De versterking van maatregelen tegen fraude, corruptie en witwassen (AML/CFT) is essentieel voor het behoud van een positief investeringsklimaat.
– SEOB pleit voor een vervolg IMF-programma ter bevordering van instituties en duurzaam financieel beheer.
Conclusie
SEOB onderstreept de urgentie van gezonde overheidsfinanciën. De overheid moet doorgaan met hervormingen, subsidies effectief afbouwen en belastinginning optimaliseren. Alleen op deze manier kan Suriname duurzame economische stabiliteit en groei bereiken.
