Er is vanwege het Tabaks Verdrag wetgeving in veel landen aangepast waarbij het verboden is om bijvoorbeeld reclame te maken voor tabak en tabaksproducten. Toch zien we ergens in Suriname nog iemand op een groot billboard roken. De autoriteiten die in Suriname de Tabakswet handhaven, hebben nog niet kunnen optreden. De handhaving van de strafbare feiten in de Tabakswet ligt in handen van speciale ambtenaren die door het ministerie van Volksgezondheid zijn aangewezen en uiteraard ook de politie.
De strafbare feiten in de Tabakswet hebben betrekking op voornamelijk verschillende verboden en geboden in de wet. Zo moet er geen reclame voor tabak worden gemaakt en de mediabedrijven houden zich eraan. Tabaksverpakking moet voor een bepaald percentage bestemd zijn om middels opschriften en foto’s de rokers en ook het publiek te waarschuwen voor de gevaren van tabak voor de gezondheid.
De legale tabaksproducten schijnen wel te voldoen aan deze voorwaarden, maar in Suriname is er in de supermarkten ‘onder de tafel’ veel illegaal tabak te koop waarover geen accijnzen zijn betaald. Deze worden overal in de supermarkten in Suriname verkocht en er zouden douaneambtenaren zijn die vanuit de kofferbak van andermans auto’s door de douane in beslag genomen tabak en ook whisky aan de man zouden brengen voor een iets goedkopere prijs. Deze illegale, van strafbare feiten afkomstige goederen, zouden aan organisatoren van besloten feesten in de rurale gebieden worden cadeau gedaan door deze ambtenaren.
In elk geval is er een levendige handel in illegale sigaretten in Suriname waarbij niet aan de verpakkingsvoorwaarden wordt voldaan, Deze sigaretten worden door Surinamers zelfs naar Nederland gesmokkeld. Een van die sigaretten bijvoorbeeld is van het merk Tabaca.
Maar overall is er toch een besef gegroeid in Suriname, door op de wet gebaseerde overheidsvoorlichting, dat roken gevaarlijk is. Dat besef is er ook onder de Surinaamse mensen die Nederland tot hun vaderland hebben gemaakt of daar zijn geboren. Deze groepen zijn de trendsetters in Suriname.
Wat in opmars is in Nederland en andere westerse landen, is de vape oftewel de e-sigaretten. Dat zijn flessen met een geur waaraan wordt gezogen en waarbij de geïnhaleerde lucht wordt uitgeademd. Enkele maanden terug was een studie die het wereldnieuws haalde gepubliceerd dat het vapen gevaarlijk is voor de volksgezondheid. Verder zou de verslaving van vaping de opvolger zijn van de verslaving aan sigaretten. Het vapen zou een groeiend probleem zijn in veel landen, vooral de ontwikkelde landen en wel onder de jongeren. En deze trends hebben altijd de neiging om over te waaien naar Suriname en dat is ook met het vapen gebeurd.
We lezen dat in Suriname het importeren van e-sigaretten en andere tabaksproducten bij wet verboden is. Daaruit halen we dat het verboden is te importeren zonder toestemming van de regering (min EZ en/of VGZ). We lezen dat de handhaving van het algemeen importverbod veel te wensen overlaat. We zouden zeggen dat niet de handhaving van het importverbod te wensen overlaat, maar eerder de aanpak van de sigaretten- en tabakssmokkel. Dat komt, omdat de douane en de politie niet doen wat ze moeten doen, de hele gemeenschap weet waar illegale spullen te koop zijn, maar men treedt niet op. Enige tijd terug was zelfs bericht dat politieagenten die moeite hebben rond te komen, zelfs bij ‘omu snesi’ vragen naar goedkoop tabakswaar, dat is gesmokkelde tabak.
Wij hebben al bericht dat omdat de handhaving soep met balletjes is, de zwarte markt floreert. Ook zouden jongeren ervan uitgaan dat vapen een onschuldig alternatief is voor roken. We vermeldden enkele dagen terug dat recent onderzoek heeft onthuld dat vapen net zo schadelijk is voor de longen van jongeren als roken. Deze bevindingen betwisten de wijdverspreide opvatting dat vapen een veiliger alternatief zou zijn. De jongeren van Suriname zien vapen onterecht als een moderne en minder schadelijke bezigheid.
De e-sigaret of elektronische sigaret (in de volksmond vaak vape genoemd) is een elektronisch toestel dat roken simuleert. De e-sigaret vormt door verhitting van e-vloeistof een aerosol die door de gebruiker wordt ingeademd. De samenstelling van de gebruikte vloeistoffen bestaat uit propyleenglycol, glycerol waarin al dan niet nicotine is opgelost samen met smaakstoffen. Daarnaast is er in bepaalde gevallen ook sprake van onzuiverheden en toxische stoffen zoals carcinogenen, zware metalen, vluchtige organische componenten en tabakspecifieke nitrosamines. De negatieve effecten van e-sigaretten voor de gezondheid worden steeds duidelijker.
Mogelijk is de elektronische sigaret een minder gevaarlijk alternatief voor de sigaret, maar dampen zal nog steeds ongezonder zijn dan niet dampen. Wel is duidelijk dat het gebruik van e-sigaretten onveilig is voor kinderen, tieners en jonge volwassenen; en dat de nicotine in veel e-sigaretten schadelijk is voor alle leeftijdsgroepen.
In 2023 waarschuwde de American Heart Association dat vapen net zo slecht voor het hart en de longen is als het roken van “gewone” sigaretten. Ook blijkt uit onderzoek dat vapen het aantal zaadcellen van mannen kan verlagen en hun testikels kan verkleinen.
In april 2024 werd duidelijk dat in veel vapes meer nicotine zit dan in een heel pakje sigaretten, nicotine giftig en verslavend is, en dat het de ontwikkeling van de hersenen onherstelbaar verstoort. Verder blijkt dat nicotine het risico op verschillende psychische problemen verhoogt. Ook blijkt dat vapende jongeren drie keer zo snel sigaretten gaan roken. Tevens blijkt dan dat de giftige metalen in vapes (zoals lood, uranium en cadmium) schade kunnen veroorzaken in de hersenen, hart en bloedvaten. Dit geldt met name voor jongeren, en niet alleen op de lange maar ook al op de korte termijn. Verder is er een verhoogd risico op cognitieve stoornissen, verschillende soorten kanker, gedragsstoornissen en complicaties van de ademhaling bij kinderen. In mei 2024 wees een ander onderzoek uit dat 40% van de 20 in een lab onderzochte vapes (veel) meer nicotine bevat dan wettelijk is toegestaan, sommige zelfs een hoeveelheid nicotine van 200 tot 400 sigaretten.
Tevens bleek dat alle onderzochte vapes een grotere inhoud hadden dan wettelijk toegestaan is. Ook werd in ruim 30% van de onderzochte vapes het giftige en kankerverwekkende formaldehyde aangetroffen, en in verscheidene vapes ook lood, nikkel, aceton, ijzer, acroleïne, valeraldehyde en butyraldehyde (alle giftige en/of kankerverwekkende stoffen).
