Er zijn in de laatste dagen van de week enorme protesten geweest van een aantal bonden die aangeduid zijn als de veiligheidsbonden. Er is getracht vanuit deze bonden om in communicatie te treden met de regering. De president heeft op den duur gesprekken gehad met de bonden en er zijn nog gesprekken aanstaande. Alles lijkt in een rustig vaarwater te zijn gekomen en er is hoop dat in de komende week er goede afspraken met de regering worden gemaakt.
Afspraken met de veiligheidsbonden zullen leiden tot een impact op de lonen elders in de publieke sector. We memoreren de minder diplomatieke opmerkingen die door een ambtenaar van het IMF zijn gemaakt tegenover de pers over de verhoging van de lonen in de private sector. Het is duidelijk uit de vele herhalingen van het persmoment met het IMF erbij dat een functionaris met minder ervaring met de pers de media te woord heeft gestaan. Het is inderdaad zo, dat de functionaris eigenlijk Suriname heeft willen vertellen wat het land moet doen. Begeleiding is goed, maar de regie moet toch wel in handen van de regering blijven. Het IMF heeft grove loonsverhogingen afgeraden voor de publieke sector. Suriname heeft een waterhoofd van een publieke sector, die waarschijnlijk verder is uitgedijd. Een groot deel werkt niet of meldt zich ziek als ze aangesproken wordt, een ander deel slooft zich uit, groeit en schuift door naar de private sector waar men dan het veelvoudige aan loon verdient. Suriname heeft de public sector reform weer niet kunnen uitvoeren.
Ook is het ondernemen in Suriname niet structureel versterkt. Er worden geen banen op behoorlijk niveau in Suriname geschapen. De banen zijn meestal ook niet van een hoge kwaliteit. Bedrijven willen slechts het minimumloon betalen aan de nieuwe werknemers. En daarmee kan men amper alleen benzine betalen. Het is jammer dat Suriname geen hervorming van de overheidssector en versterking van de private sector heeft kunnen doorvoeren. Het eerste kan namelijk niet zonder het tweede. Biza lanceerde enige tijd terug het Public Sector Reform programma op feestelijke wijze. Honderden ambtenaren waren aanwezig bij het hoofdkantoor van BiZa, om met begeleiding van muziek de start van het Public Sector Reform programma van de regering Santokhi/Brunswijk feestelijk te lanceren.
Simultaan zijn toen twee activiteiten van het PSR afgewerkt. Ten eerste was er het openen van het digitale venster voor ambtenaren die vroegtijdig en vrijwillig uit overheidsdienst willen treden. Het is gebleken dat niet veel mensen zich hiervoor hebben opgegeven.
Ten tweede was er de verplichte landsdienarenregistratie. Daarbij alle ambtenaren verplicht worden gesteld om zich te registeren. Indien daaraan geen gevolg wordt gegeven wordt het loon stopgezet. Dit was geen maatregel om de overheid te hervormen. Wel zijn uit deze maatregel 1400 ambtenaren overbodig gebleken en zouden ze worden ontslagen. Dat is een druppel op de hete plaat. De BiZa-minister riep de ambtenaren op die een nieuwe uitdaging in hun leven willen. Die kunnen gebruik maken van de stimuluspakketten die de regering aanbiedt. Er is niet veel bekend over die stimuluspakketten. BiZa gaf aan dat het registreren belangrijk is om vast te stellen hoe groot het ambtenarenapparaat is. Dat moet nu dus wel duidelijk zijn. De vraag is dan wat we vanaf dit moment nu dan doen.
Het ambtenarenapparaat in Suriname is een verkapte vorm van een werkloosheidsuitkering voor zeker de helft van die ambtenaren. In feite hadden deze ambtenaren werkloos moeten zijn, of in dienst van een bedrijf. De bedrijven hebben al geklaagd dat ze mensen zoeken om echt te werken maar dat een deel van de bevolking niet bereid is hard te werken en daarom een baantje zoekt bij de overheid. Politieke partijen hebben de gewoonte in Suriname om hun politieke aanhangers en vrienden en familie te accommoderen met een overheidsbaantje. Deze mensen hebben dan een SZF-verzekering voor zichzelf en hun gezin. Daarna gaan ze in de illegale of informele sector een baan zoeken. Ze komen dan elke dag even om de presentie te tekenen, maar dat is het dan.
Dus een groot deel van de ambtenaren zit in een werkloosheidsuitkering die ze ontvangen als ontvangen en in ruil voor de uitkering zijn ze standby om iets te doen, maar de Surinaamse overheidskantoren hebben nu eenmaal niet veel te doen.
De diensten door de overheid geleverd op het sociale vlak zijn uiterst minimaal. Ambtenaren zitten met de handen op elkaar terwijl sociale organisaties die kinderen, ouderen, zieken en mensen met een beperking opvangen, verlegen zitten om personeel. Het zou handig zijn als de regering als onderdeel van het CSR programma er een herallocatie van het personeel zou laten plaatsvinden. Eerst moest het overtollig personeel worden geïdentificeerd en de noodzaak voor personeel bij sociale organisaties. Dan zou de regering het overtollig personeel na een omscholing kunnen inzetten bij deze sociale organisaties op basis van gedeelde kosten bijvoorbeeld. Nu zijn er een heleboel ambtenaren in dienst die niets bij te dragen hebben.
De minister van BiZa heeft in het begin van de regeerperiode flink geklaagd over het aantal aantrekkingen door de vorige regering vlak voor de verkiezingen. Elke vergadering in DNA werd het onderwerp aangesneden. Nu horen we er niet zoveel van en de vraag is dan of deze regering ook duizenden mensen in dienst heeft genomen. We hebben een zogenaamde programma ter hervorming van de overheidssector (Public Sector Reform) uitgevoerd, maar het was een zeer slap aftreksel van wat het had moeten zijn. De overheidstaken zijn niet weer gedefinieerd. Er is niet vastgesteld wat de gewenste formatiesterkte zou zijn bij een bijgestelde staatszorg en aangepaste taken van de ministeries. De overtolligheid is niet vastgesteld, waardoor er geen plan is om de overheid te saneren.
Er zijn geen plannen om het apparaat te hervormen. Dit alles heeft effect ook op de lonen. Daarom zijn de veiligheidsbonden op straat.
