Een blik in de wereld laat zien dat mensen het heel moeilijk vinden om met elkaar in harmonie te leven. Aan de basis hiervan liggen jaloezie, hebzucht, honger naar macht, egoïsme en kortzichtigheid. De televisie laat regelmatig groepen in andere landen zien die elkaar bevechten, wantrouwen en haten. Suriname was het lichtende voorbeeld voor vele landen daar de inwoners van dit land lieten zien dat verschillende groepen wel in harmonie met elkaar konden leven.
Als ik nu echter een blik werp in de Surinaamse samenleving, hoor en zie ik maar al te vaak dat die harmonie langzaam verdwijnt. Wrok, haat en racisme doen hun intrede. De ene groep voelt zich superieur boven de andere. In plaats van samen te werken, is er jaloezie en tegenwerking.
Hoe is racisme ontstaan?’
Als fundament onder de fysieke uitbuiting van het kolonialisme lag een heel stelsel van ideeën, vooroordelen en stereotyperingen. Deze stelden dat de witte mens superieur is aan de gekleurde. Veel van deze ideeën leven nog voort. Racisme, een van de hardnekkigste koloniale erfenissen, is dus een machtsstructuur die gebaseerd is op het idee dat witte mensen bovenaan de rangorde staan en zwarte en gekleurde mensen daar onder.
Er is zo vaak gezegd: ”ras bestaat niet, er is maar één ras en dat is het menselijk ras.” Maar het denken in rassen bestaat wel met als gevolg racisme en discriminatie. In het huidige leven manifesteert racisme zich in allerlei vormen.
In de 17e eeuw bedachten Europeanen het idee van ‘ras’. Wetenschappers in de negentiende eeuw beschreven hoe verschillende soorten mensen over de hele wereld eruitzagen en rangschikten deze dan. Aan hoe iemand eruitziet, werden vervolgens karaktereigenschappen, intelligentie en morele kenmerken gekoppeld. Op deze manier ontstond dat het ene ‘ras’ slim, ondernemend, en het andere lui, gewelddadig of sensueel was. De rassentheorie had toen een wetenschappelijke status. Ras is dus een sociaal/politiek en juridisch construct.
Nadat in 1863 slavernij wettelijk werd afgeschaft, werd niet iedereen plotseling gelijk. Racistische ideeën en stereotyperingen bleven voortbestaan, wat de basis legde voor veel problemen waar vele landen nu nog mee kampen. Mensen hebben nog steeds last van uitsluiting, ongelijkheid en vooroordelen op vele gebieden.
Onderscheid maken, doen we allemaal, het is de mens eigen om mensen te categoriseren. We hebben allemaal zo onze laatjes gemaakt, waar we mensen in stoppen. Maar in de huidige samenleving gaat racisme niet meer alleen om huidskleur of onderscheid maken tussen blank en zwart. Het gaat veel verder.
Het gaat nu meer om het opplakken van labels op groepen om wat voor reden dan ook. Men kijkt niet meer naar hem of haar als een medemens of landgenoot, maar als een persoon met een opgeplakt label van gevoelens van superioriteit, haat en vooroordelen. En een persoon vertegenwoordigt in hun ogen een hele groep. De hele groep wordt over een kam geschoren. Je wordt gewoon bang om tot een bepaald ras te behoren. Bij sommige mensen zit die haat zo diepgeworteld dat niets zal helpen om ze weer gezond te laten denken, om ze de ander te laten zien als medemens, als een landgenoot die iets goed of slecht doet. Jammer genoeg is het beeld dat Suriname de laatste jaren laat zien gebaseerd op dit laatste. Vooral in aanloop naar de verkiezingen grijpen velen hun kans om het racisme aan te wakkeren, puur in eigen belang.
Dan komt de beïnvloeding om de hoek kijken. Het blijft niet bij een persoon die zich hieraan bezondigt. Mensen worden op allerlei manieren door een persoon meegesleept in die racistische flow. Vaak ontstaan er onder elkaar zelfs ruzies hierover.
Men is geneigd zich bij racisme slechts te focussen op het slachtoffer, namelijk de persoon of de groep die wordt gediscrimineerd. Wat men echter vaak niet beseft, is dat de dader een groter slachtoffer is. Om door het leven te gaan, in de wetenschap, dat je een racist bent, weten wat je anderen aandoet met jouw racistische gedrag, is een zware bagage om te dragen. (tenminste als je een geweten hebt.)
Mensen zijn gemaakt om geliefd te worden. Dingen zijn gemaakt om te gebruiken. De reden waarom er zoveel haat en racisme in de wereld is, is omdat mensen meer van dingen zijn gaan houden en elkaar zijn gaan gebruiken. De enige manier om racisme te stoppen is om liefde te zaaien. Love is the key! Mensen moeten weer leren om van elkaar te houden. Martin Luther King zei eens deze wijze woorden, ‘Love is the only force capable of transforming an enemy into a friend.’ Dit schijnt in het dagelijks leven voor velen een onmogelijke opgave te zijn en toch zullen we het moeten proberen. It always seems impossible untill it’s done. Laten we naar elkaar kijken en geen ras zien, maar een landgenoot, medemens. Dan alleen kunnen we van dit mooie land een plek maken waar liefde en harmonie zegevieren.
“When the the power of love overcomes the love of power, the world will know peace.”(Jimi Hendrix)
Josta Vaseur.
