Het Openbaar Ministerie (OM) en Conservation International Suriname (CIS) hebben een zeer interessant Memorandum of Understanding (MoU) ondertekend. De twee gaan nu samenwerken aan de bescherming van de natuurlijke hulpbronnen van Suriname. Het is opmerkelijk, omdat regeringen juist meewerken aan de uitverkoop van natuurlijke hulpbronnen. Het OM en de regering kunnen door deze samenwerking met elkaar in de clinch raken. Met de MoU hebben beide partijen verklaard dat zij zullen samenwerken om de natuurlijke hulpbronnen in Suriname te beschermen. Deze samenwerking omvat acties die op een legale en duurzame manier moeten worden ingezet voor het gebruik en de handel van deze bronnen. Samen zullen zij streven naar de preventie, opsporing en -waar nodig-, strafvervolging van milieudelicten.
De samenwerking zien wij zo dat het OM op aangeven van CIS zal optreden tegen illegale exploitatie van onze natuurlijke hulpbronnen. Er zijn publieke autoriteiten die hieraan meewerken en ook illegaal hun verdiensten aan hebben. De illegale activiteiten worden soms geduld. Deze samenwerking betekent dat CIS in de clinch kan raken met de maffia in Suriname als het OM op aangeven van haar overgaat tot de vervolging van illegaal opererende personen. We denken aan personen zonder vergunning of concessies of personen die met een vergunning opereren buiten de vergunningsvoorwaarden.
Behalve illegale activiteiten denken we ook aan milieudelicten die hun oorsprong hebben in de Milieuraamwet. De natuurlijke hulpbronnen van Suriname zijn volgens de Grondwet eigendom van de natie en dienen die te worden ingezet ter ontwikkeling van de Surinaamse natie. Een milieudelict wordt beschouwd als een misdrijf of overtreding van een wettelijke bepaling die in het kader van het milieu is uitgevaardigd. De nadruk is gelegd op de fase voorafgaand aan het plegen van een overtreding, omdat schade aan het milieu in veel gevallen onherstelbaar is. We hebben in Suriname de Milieuraamwet goedgekeurd, maar de indruk bestaat dat het heel zelden wordt gebruikt. De Nationale Milieuautoriteit is ook nog geen feit. In de Milieuraamwet wordt ook aandacht besteed aan de milieudelicten. Het strafrecht wordt binnen het kader van de milieuwet als ultimum remedium, dus uiterste middel, gehanteerd. Met dit uitgangspunt zal het OM in de samenwerking dus rekening houden, nemen we aan. Als milieudelict wordt in de wet beschouwd, elk misdrijf of elke overtreding van een in het kader van het milieu gegeven wettelijk voorschrift. De wet noemt expliciet een aantal wettelijke voorschriften waarvan de overtreding een milieudelict oplevert.
De nadruk in de Milieuraamwet wordt voornamelijk gelegd op het voorkomen van milieuschade. Dit is de fase voorafgaand aan het plegen van een strafbaar feit, omdat de schade aan het milieu toegebracht in vele gevallen onherstelbaar of erg kostbaar is. De nogal zware strafbedreiging opgenomen in de wet moet op zich ook een preventieve werking hebben. Deze zware strafdreiging moet vooral dienen ter voorkoming van het plegen van strafbare feiten. Daarbij moet in het oog worden gehouden, dat een op te leggen zware straf naar anderen toe een speciaal preventief karakter draagt. De wet kent bijkomende straffen en de te treffen maatregelen. Deze zijn mede bedoeld om het strafrechtelijke effect te vergroten en als zodanig psychologisch nut te hebben. De maatregelen kunnen ook in de preventieve fase worden opgelegd, Maar ook ter voorkoming van verdere verontreinigingsactiviteiten zijn ze van betekenis. Niet alleen stillegging en intreldcing van de vergunning, maar ook bijvoorbeeld overname van het verontreiniging veroorzakende bedrijf zijn hier van betekenis.
De wet kent in Suriname ook de buitengerechtelijke afdoening. Dit is aan de orde wanneer het probleem middels een transactieboete kan worden afgedaan of wanneer er sprake is van arbitrage of bindend advies. Het afdoen middels het betalen van een transactieboete kan al dan niet gepaard gaan met beslaglegging en het voldoen aan door de vervolgingsambtenaar in overleg met het NIMOS te stellen voorwaarden. Dit zal alleen plaatsvinden bij lichtere vergrijpen.
Arbitrage en bindend advies zijn zaken die ook kunnen opkomen indien er een meningsverschil bestaat omtrent een bepaalde interpretatie van het NIMOS, dan wel als er sprake is van een door het NIMOS opgelegde verplichting of sanctie. Voorkomen van verdere verontreiniging, dan wel het voorkomen van activiteiten die tot verontreiniging of verdere verontreiniging van het milieu kunnen leiden, liggen in het verlengde van de preventie. De samenwerking behelst ook de preventie tussen het OM en CIS.
En dan nu iets dichter bij de samenwerking met het OM. Milieucontroleurs zijn met de opsporing van strafbare feiten als ook met het naleven van milieuvoorwaarden belast. Van hen wordt een zekere kwaliteit verwacht. Een bijzondere tact en effectiviteit bij hun optreden inzake aangelegenheden het milieu betreffende, vragen om een speciale opleiding van deze functionarissen. Er zijn limitatief opsporingsbevoegdheden vastgelegd in de Milieuraamwet, maar ook de algemene opsporingsbevoegdheden opgenomen in het Wetboek van Strafvordering zijn van toepassing, dus mag de politie op last van het OM ook altijd optreden.
Het coördineren van de opsporing en de vervolging van alle bij of krachtens de wet geconstateerde feiten, worden in deze wet in handen gesteld van speciaal daarmede belaste, maar ook daartoe opgeleide Officier(en) van Justitie. Dit ter wille van de eenheid, de efficiëntie en de effectiviteit in geval van milieuverontreinigende calamiteiten en feiten. Als beroepsinstantie van in eerste aanleg door de rechter genomen beslissingen is het Hof van Justitie aangewezen.
Tegen deze achtergromnd moeten we de ssamenwerking dus van CIS en OM zien. Met een oprechte invulling door betrokken functionarissen van hun taken kan leiden tot heel mooie uitkomsten.
