Een legendarische komiek, toneelspeler en cabaretier is enkele dagen terug in Suriname heengegaan. Lucien Vriese was een van de drie onvergetelijke gezichten van de Surinaamse serie ‘1 en 1 is 3’. Deze tv-serie, die op ATV werd uitgezonden, is inmiddels Surinaams cultureel erfgoed geworden en dat moet worden geconserveerd en beschermd. Jaren achter elkaar hebben Vriese, Glenn Huisden en Clifton Braam samen gespeeld. Vriese ging in de cabaretgroep in verschillende rollen onder andere in die van de sluwe straatjongen die uiteindelijk toch in problemen kwam of die van de brave jongen. Ook de rollen waarin hij een vrouwelijke personage speelde zijn onvergetelijk.
De serie 1 plus 1 is 3 is geliefd geworden door alle lagen van de samenleving, bij alle bevolkingsgroepen en onder alle sociale lagen, zowel geschoolde als minder ontwikkelde. De thema’s die er zijn behandeld hadden te maken met de dagelijkse beslommeringen van de man van de straat. Wat minder bekend was en inmiddels door zijn dochter is bekendgemaakt is, dat Vriese ook ooit een goede voetballer was en op het hoogste niveau speelde voor de toentertijd bekende voetbalclub Santos.
In de serie konden de drie acteurs, vooral Vriese en Huisden, met veel verve groep-overstijgende thema’s aankaarten. Ondanks de honderden producties van de serie is het nooit een keer voorgekomen dat een bepaalde groep in Suriname zich beledigd voelde door de benaderingen van de 3 acteurs. En daarom vinden wij dat deze producties behoren tot het Surinaams cultureel erfgoed. De serie moet in Suriname van staatswege worden gedecoreerd als een Surinaams symbool en we hopen dat de 3 acteurs inmiddels ook gedecoreerd zijn door de Staat Suriname.
1 plus 1 is in fysieke zin geen 3 meer, maar het erfgoed dat achtergelaten is, is onuitwisbaar. De kracht van de producties waaraan Vriese meewerkte, is zodanig intens dat ook de komende generaties na decennia nog aangegrepen worden door de onderwerpen en het acteertalent van de 3 mannen. Wat onbekend is gebleven, is de scriptschrijver, want die heeft ook legendarisch werk gedaan. Veel materiaal van de groep is op YouTube te vinden en beschikbaar via bewegende beelden. Het zijn vooral de producties die beschikbaar zijn. Er is veel minder over de achtergrond van deze serie en de acteurs.
In Suriname hebben we vooral genoten van de 3 acteurs maar we hebben veel minder interviews van de 3 heren afgenomen. Wat dreef ze om te doen wat ze hebben gedaan? Wat is hun achtergrond, inspiratie en motivatie? Hoe is hun jeugd en hoe zijn ze opgebracht? In welke mate speelde dit laatste een rol in wat de heren uiteindelijk zijn geworden? Van de 3 heren is alleen van Clifton Braam bekend dat zijn vader, Harold Braam, een legendarische komiek en cabaretier van formaat was. Ook Huisden heeft een gelijke achtergrond, zijn vader was de zeer bekende Walther Huisden. Als we ons niet vergissen hebben de vaders van Huisden en Braam samen producties gedaan.
In elk geval is het een natuurwet dat cultuurdragers zullen komen en gaan en hun legacy zullen achterlaten. De vraag is of er nieuwe aanwas is en of de legacy kan worden voortgezet. Wanneer we nu kijken naar de entertainment scene dan zien we dat braak terrein opdoemt. De collectieve opvoeding is niet van dien aard dat jonge cabaretiers zich aan ons opdienen. We zien dat er geen aanwas is, ook niet uit de familie van de betrokkenen. Ouders zijn door de veranderde opvoeding en door de liberale normen, ergens opgehouden om kinderen in een bepaalde richting te duwen. Er dreigt in Suriname een soort cultuurarmoede te ontstaan, onder andere door het intreden van de moderniteit en de opkomst van de sociale media. Wij denken dat Cultuur en organisaties als Naks hierin een rol hebben te vervullen.
Maar er moeten meer soortgelijke organisaties ontstaan als Naks om de jongeren te beïnvloeden. We zien tegenwoordig dat de verbale vermogens van de jongeren veel minder zijn omdat men vaak zit te staren naar het scherm van een telefoon. Er moeten projecten vanuit Cultuur komen om het talent te ontdekken en deze verder te ontwikkelen.
In elk geval moeten wij als Surinamers dankbaar zijn dat mensen als Vriese een enorme legacy hebben achtergelaten die als inspiratie kunnen dienen voor de opkomende generatie. We zijn als gemeenschap van Suriname dankbaar dat Lucien Vriese er heeft mogen zijn en dat hij ervoor koos om zijn medemens een goed gevoel te geven. Daarin is de legendarische acteur met vlag en wimpel geslaagd. Hij is daardoor ook onsterfelijk geworden in het geheugen en het culturele leven van de Surinamer. Cultuurobjecten moeten naar Vriese worden vernoemd zodat de jeugd geïnspireerd raakt.
