Afgelopen zondag organiseerde MadeiSu (Madeiraanse nazaten in Suriname) een fundraising activiteit genaamd “Potogisi Kukru Prisiri” te Nieuw Amsterdam, Commewijne. Vorig jaar werd de 170e herdenking van de Portugese immigratie vanuit Madeira naar Suriname gevierd. In dit kader werd er ter plaatse van Nieuw Amsterdam een gedenkplaat onthuld. De groep nazaten heeft diverse activiteiten gepland om meer aandacht en erkenning te geven aan de geschiedenis van de eerste immigranten in Suriname, de Portugezen uit Madeira.
De eerste immigranten
Wat velen niet weten, omdat het niet voorkomt in de schoolboeken, is dat de Portugezen uit Madeira veel eerder dan de Chinezen als contractarbeiders op de plantages in Suriname hebben gewerkt. De voorzitter van de vereniging van Nazaten van Portugezen uit Madeira in Suriname (MadeiSu), John Dos Ramos, gaf een nadere uitleg over de geschiedenis van deze immigranten in een reactie aan Dagblad Suriname.
Verloren geschiedenis?
“Op 15 augustus 1853 kwamen 124 Portugezen vanuit Madeira aan met het eerste schip, de Maravilha, terwijl in oktober 1853 veertig Chinezen arriveerden. De groep Portugezen uit Madeira was dus aanzienlijk groter”, gaf John Dos Ramos aan. Het verhaal gaat als volgt: het schip was eigenlijk onderweg naar Demerara, Guyana, waar sinds 1835 immigranten uit Madeira naartoe gingen om te werken. De Engelse, Spaanse en Portugese koninklijke huizen waren destijds bevriend. Met de afschaffing van de slavernij in de Engelse koloniën die eerder zou plaatsvinden dan in de Nederlandse koloniën, voorzagen de Engelsen een tekort aan arbeidskrachten en zo werden er mensen uit Madeira gerekruteerd.
Eerste contracten
Het schip Maravilha was ook onderweg naar Guyana, maar ontmoette nabij de kust van Marowijne een Engels schip. De Engelse kapitein waarschuwde de Portugese kapitein dat er een epidemie van gele koorts heerste in Demerara. Gezien ook de meeste Madeiraanse immigranten na de lange reis verzwakt waren en deze ziekte niet wilden aantreffen, besloot men uit te wijken naar Suriname. Het Nederlands koloniaal bestuur ving de mensen op. In de eerste contracten staat duidelijk aangegeven dat de arbeidsvoorwaarden en betalingen gelijk zouden zijn aan die in Demerara. Dezelfde bedragen voor het oogsten van suikerriet, hetzelfde aantal bundels, alles zou hetzelfde zijn. “Door middel van krantenartikelen van die tijd hebben wij stukjes van de geschiedenis bij elkaar kunnen brengen”, aldus Dos Ramos.
School Curriculum
Volgens de voorzitter van de vereniging van Portugese nazaten uit Madeira is er reeds gesproken met het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur over het implementeren van dit verloren gegane stukje geschiedenis in het schoolcurriculum. “Hoewel de schoolboeken niet worden aangepast, komt er wel een lesbrief over de Portugezen uit Madeira, die de eerste immigranten in Suriname waren”, gaf hij te kennen.
Erkenning en behoud erfgoed
De nazaten van Portugezen uit Madeira werken aan het behoud van hun erfgoed en het versterken van hun band met de Surinaamse gemeenschap. Het toegewezen terrein te Nieuw Amsterdam dient als een tastbaar teken van de band tussen de Portugese nazaten en Suriname. De keuze voor Commewijne als locatie van het monument is betekenisvol. De eerste groep immigranten uit Madeira werden gefaciliteerd op Susazze’s Daal, Katwijk en Boxel en hebben voornamelijk gewerkt op de plantages van Commewijne.
Botanische tuin
De vereniging is bezig met promotie- en fondsenwervingsactiviteiten om het toegewezen terrein te kunnen onderhouden. John Dos Ramos gaf aan dat ze van plan zijn er een botanische tuin van te maken. “We willen een plek creëren waar we geen tenten meer hoeven te huren, maar een eigen locatie hebben om te vergaderen en samen te komen,” zei hij. “Alle toeristen die hier in Nieuw Amsterdam met de boot aankomen, lopen hier langs. We moeten er dus iets moois van maken waar ze van kunnen leren. Het monument (gedenkbord) vertelt de geschiedenis, maar het staat in het Nederlands. We streven ernaar dit uit te breiden met Portugese en Engelse vertalingen, zodat de gidsen dan ook kunnen vertellen over een stukje Madeira in Suriname,” voegde hij eraan toe.
“De bedoeling van de fundraising is om te benadrukken dat we, hoewel we allemaal geïntegreerd zijn in de Surinaamse samenleving, willen dat een stukje geschiedenis, dat deel uitmaakt van de Portugese nazaten uit Madeira, wordt erkend. We willen dat de nazaten weten dat ze een wezenlijk deel uitmaken van de Surinaamse samenleving. En dat ook de Surinaamse samenleving weet dat dit deel aanwezig is en heeft bijgedragen aan wat we als Suriname kennen”, zei John Dos Ramos tegenover Dagblad Suriname.
Bewustzijn van erfgoed vergroten
Yolande d’Hamecourt-Pitti, een van de nazaten wiens oma rechtstreeks van Madeira emigreerde, antwoordde op de vraag wat 170 jaar Portugese immigratie uit Madeira voor hen betekent als derde generatie nazaten in Suriname: “Ik ben trots dat ik dit voor mijn oma kan doen. Ze is er niet meer en zou niet weten dat deze gedenkplaat en dit terrein aan ons gewijd zijn, maar juist daarom bied ik mijn hulp aan om meer waardering en erkenning te brengen.”
Ze hebben ook een grote appgroep waarmee nazaten in Suriname en Nederland met elkaar verbonden zijn. Hun doel is om het bewustzijn van hun erfgoed te vergroten onder de nazaten zelf, waarvan velen de geschiedenis niet kennen. Tijdens de afgelopen fundraising brachten meerdere nazaten een plant mee die later werd geplant, waaronder bij de eerste keer suikerriet als eerbetoon aan de immigranten voorouders die hard werkten op de suikerrietplantages.
SD
