Actievoeren, in beraad gaan, actiemodellen ofwel gewoon staken, lijkt hier in Suriname te zijn verworden tot een soort alledaagse bezigheid van zogenaamde ‘vakbonden’ en hun voorzitters. De vraag is gerechtvaardigd of het wel gaat om vakbonden en niet om actiegroepen die te snel naar het ‘wapen’ van actie grijpen om – onder het mom van hun leden – hun zin, hun eisen, hun wensen, af te dwingen.
Daarenboven zijn veel van de recente acties van vakbonden niet het gevolg van een arbeidsgeschil, maar van een geschil tussen de vakbeweging en de regering (verhoging van de elektriciteistarieven). De acties zijn dan ook feitelijk op verkeerde gronden uitgeroepen en een paar uitspraken in Kort Geding tegen bonden hebben dat ook klip en klaar duidelijk gemaakt. Bonden hebben acties, al of niet onder druk van een Kort Geding – opgeschort.
Actie bij EBS
De meest recente actie van de bond bij de Energie Bedrijven Suriname (EBS) – OWOS, Ogem Werknemers Organisatie Suriname – laat pijnlijk duidelijk zien hoe bonden in dit land te werk gaan.
De werkgever, EBS, besloot maandag 13 mei om haar moverende redenen, om de voorzitter van de bond per direct te ontslaan. Dit besluit leidde binnen een mum van tijd tot een spoed algemene ledenvergadering van de bond. En, eveneens binnen een mum van tijd, werd besloten een algehele staking uit te roepen. Dus, een bond is niet blij met een besluit van de werkgever die de bondsvoorzitter treft en meteen gaat het hele staatsbedrijf, althans de leden van OWOS, plat. Een geschil tussen één werknemer, die toevallig bondsvoorzitter is, en de werkgever is voor de bond reden om meteen in actie te gaan. Geen overleg, geen gesprek, niets van dat alles: neen, meteen weer naar het actiemiddel grijpen met alle eventuele gevolgen vandien.
Waarom?
Zit er meer achter dan slechts het ontslag op staande voet van een werknemer?
Spelen wellicht achter de gordijnen politiek gekleurde belangen mee?
Deze bond drijft een geschil tussen een werknemer en de werkgever op de spits en gaat voorbij aan democratisch overleg. De bond stelt zich op als een radicale, niet voor rede vatbare actiegroep.
Waarom zijn er geen ondernemingsraden?
Deze recente actie doet de vraag rijzen waarom er in Suriname bij bedrijven en overheidsinstanties geen ondernemingsraden zijn. Die kunnen optreden als ‘verzoenende’ buffer tussen het personeel en de werkgever in het geval van arbeidsproblemen.
Een ondernemingsraad (OR) komt op voor de belangen van het personeel in een onderneming of organisatie. In de ondernemingsraad zitten werknemers van de werkgever. Deze werknemers worden door collega’s in de ondernemingsraad gekozen via verkiezingen. Werknemers kunnen ook namens een vakbond zitting nemen in een OR.
De OR mag meedenken over bedrijfseconomische en sociale onderwerpen, zo kan deze raad een bijdrage leveren aan het goed functioneren van het bedrijf. De OR kan bij belangrijke issues overleggen met het personeel.
Voldoende voedingsbodem
Het actie vakbondsklimaat in Suriname lijkt voldoende voedingsbodem in zich te hebben om de invoering van ondernemingsraden in ieder geval bespreekbaar te maken. Een ondernemingsraad zou het aantal vakbondsacties kunnen temperen, door in geval van een kwestie, een geschil, het gesprek aan te gaan en in gesprek te komen om tot een oplossing van een geschil te komen die voor alle partijen aanvaardbaar is.
Wet Ondernemingsraadspleging
In september 2018 lag overigens de Wet Ondernemingsraadpleging als wetsvoorstel in De Nationale Assemblee. Maar, de voorzitter van vakcentrale C-47, Robby Berenstein, zag toen een ondernemingsraad als een importproduct uit Nederland. “De wet sluit niet aan bij de Surinaamse cultuur. De wet is gebaseerd op de Nederlandse omstandigheden en in Nederland kent men de bedrijfstakgewijze organisatie. Hier in Suriname zijn wij per bedrijf georganiseerd, niet per bedrijfstak. We zijn per bedrijf, per instelling georganiseerd. In de cultuur sectorgewijze organisatie heb je een duidelijk onderscheid in de taken van de ondernemingsraad en de vakbond. De vakbond in Nederland onderhandelt over de lonen en daaraan aanverwante zaken op sectorniveau, terwijl de ondernemingsraad de belangen behartigt van de individuele bedrijven. In Suriname komt de vakbond voor beide belangen op, omdat we niet sectorgewijs zijn georganiseerd.”
Onwaarheden
De C-47 voorman zei in september 2018 onwaarheden over ondernemingsraden in Nederland. Ondernemingsraden daar zijn niet alleen ingesteld per bedrijfstak, maar net als in Suriname, ook gewoon per bedrijf. Zo kan een krantenbedrijf in Nederland een eigen ondernemingsraad hebben, en zelfs een rechtbank.
Daarnaast beweerde Berenstein dat wat de vakbond in Suriname doet, overeenkomt met wat de ondernemingsraad in Nederland doet. “Je hebt hier dus niet speciaal een ondernemingsraad nodig. De vakbonden moeten meer bevoegdheden krijgen”, stelde hij destijds. In Suriname doet een vakbond echter totaal niet wat een ondernemingsraad in Nederland doet. Berenstein was zeker in 2018 niet bekend met de wijze waarop ondernemingsraden en vakbonden in Nederland werken. Hij wil gewoon een vakbond tot een machtsorgaan maken met veel bevoegdheden. Berenstein is nog steeds voorzitter van C-47….
Oud-Arbeid-minister Moestadja hoopt dat goedkeuring wet feit wordt
Oud-Arbeid-minister Soewarto Moestadja zegt in een reactie tegenover Dagblad Suriname, dat hij in het kader van aanpassing en vernieuwing van de arbeidswetgeving van het overeengekomen, tripatiet, Decent Work Country Program, als Arbeid-minister inderdaad een x aantal wetten heeft ingediend, waaronder over Ondernemingsraadpleging en de Arbeidsomstandighedenwet.
“Ik hoop voor het aantreden van de nieuwe Assemblee, dat de goedkeuring van bedoelde wetten een feit wordt. Maar, bedoelde wet is nog niet op de agenda van de huishoudelijke vergadering geplaatst om een Commissie van Rapporteurs aan te wijzen. Indien de behandeling van de arbeidswetten gereed is voor openbare behandeling dan is goedkeuring niet uitgesloten. Er zijn nu andere wetten die prioriteit hebben, daar heb ik geen invloed op”, aldus de oud-Arbeid-minister.
PK
