Hij was of gehaat of geliefd. De wereldbevolking stond vanwege de massamedia en de wereldpolitiek niet onverschillig tegenover de Latijns-Amerikaanse president, die daags terug een aanhoudend gevecht tegen kanker verloor. Dat de wereldburger niet onverschillig tegenover Chavez stond, bleek gisteren bijvoorbeeld toen een Amerikaanse namens CNN op missie in Venezuela moest beschrijven wat er gaande was in de straten van Caracas. De mevrouw probeerde het ettelijke keren, maar raakte steeds bij haar eerste toon overmand door emoties. De reportage ging uiteindelijk niet door. In Suriname heeft Chavez geen uitgesproken haters gekend, sympathisanten wel omdat de huidige president uit NDP-gelederen zijn voorkeur voor hechtere relaties met Venezuela duidelijk kenbaar maakte. Alhoewel haters er niet zijn geweest, is de politiek wel ettelijke malen erop gewezen dat hechtere banden en steeds deel uitmaken van de regionale plannen van de Venezolaanse president repercussies zou kunnen hebben voor Suriname als het land in de economische diplomatie ook belang hecht aan de relatie met de USA. Daarbij moest dan niet per se een keuze worden gemaakt, dan wel moest gelaveerd worden en uitgekeken naar de gulden middenweg. Die middenweg leek verlaten te zijn toen onze president participeerde in settings die populair gezegd ‘op oorlog uit waren met de imperialist USA’, zoals dat het geval bleek te zijn met de Alba. In Suriname werd ook gewaarschuwd voor een andere vorm van imperialisme, gevoed door olie dat het bijgevolg zou zijn van juist een strijd tegen nieuwe vormen van imperialisme. Chavez heeft zijn ambities om een Zuid-Amerikaanse politieke leider te zijn nooit onder stoelen of banken gestoken. Hij wordt aangemerkt als de meest invloedrijke Zuid-Amerikaanse leider uit zijn tijd, niet alleen vanwege zijn uitgesproken opvattingen die hij op de hoogste internationale fora presenteerde, maar ook omdat hij de politieke oriëntatie in de regio beïnvloedde en het gemakkelijk maakte dat zogenaamde linkse politici gemakkelijker verkozen werden in omliggende landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay, Ecuador en Peru). Maar hij beïnvloedde ook de stijl waarin regionale leiders zich kleedden, inclusief de onze, die een keer zelfs het socialistische rood zou hebben aangedurfd. Ontevredenheid over de arrogantie van het buitenlands beleid van big brother USA was er alom in de regio, maar het vuile werk van het openlijk kenbaar maken daarvan is gedaan door Chavez. Chavez noemde in 2006 tijdens de VN Algemene Vergadering USA-president George W. Bush “de duivel”, tot genoegen van velen. Hij vond toen ook dat het Amerikaans beleid het voortbestaan van het menselijke ras in gevaar bracht.
De indruk die Chavez maakte op de Latijns-Amerikaanse politiek komt wellicht ook door het feit dat hij van alle even sterke leiders met een visie het langst aanzat. Nu al wordt vastgesteld dat Chavez’ dood een leemte zal laten in de Venezolaanse en de Latijns Amerikaanse politiek. De vraag is of de lijn die Chavez ging, zal ophouden. Voorspeld wordt dat regionale politici met een gelijke mindset en charisma de leemte zullen opvullen en de lijn zullen voortzetten. Voor de korte tijd zal de Zuid-Amerikaanse politiek tegenover Chavez minder gericht zijn op confrontatie. In Venezuela is de armoede nog schrijnend, ondanks het land ’s wereld 7de grootste olie-exporteur is en de grootste bewezen aardoliereserves ter wereld heeft. De inflatie fluctueert nog steeds tussen de 5 en 30 % per jaar, er is een groot begrotingstekort, veel stedelijk geweld en goederen- en dienstentekorten (elektriciteit, melk, vlees en toiletpapier). Maar de armen in het land hadden hoop in Chavez vanwege iets als het sociale akkoord, waarover onze president het heeft. Miljoenen armen zouden hebben geprofiteerd van het verbeterde onderwijsbeleid en betere toegankelijke gezondheidszorg. Tegelijkertijd moet opgemerkt worden dat op nationaal niveau het ondernemerschap het moeilijk heeft gehad en de strijd tussen de gevestigde businessorde en de armen wordt daarom ook gezien als een erfenis dat Chavez achterlaat. De groep van landen in noordoost Zuid-Amerika, aangeduid als ‘Het Nieuwe Links’ zit nu in elk geval zonder een leider. Een even charismatische speler op het wereldtoneel is ons nog niet opgevallen, misschien is hij er niet onder de huidige staatshoofden van de betrokken landen waarbij we kunnen noemen Rafael Correa (Ecuador), Evo Morales (Bolivia) en Daniel Ortega (Nicaragua). Armoede met als gevolg de opkomst van het socialisme en de verkapte terugkeer van het vroegere militaire leiderschap kenmerken de politiek van deze landen. Dit verhaal lijkt op dat van ons land, alleen zijn wij niet gewend onze politiek te typeren en te etiketteren. Een fase waarin we nog zeker niet zijn, is het confisqueren van bedrijven. Chavez wordt gezien als de leider, maar ook als de grootste profiteur van de gegroeide linkse beweging in de regio. De Bolivariaanse Alliantie voor de Volken van ons Amerika (Alba) is daar een middel van. De inspiratie werd geput uit Simon Bolivar, de meest dominante vrijheidsstrijder uit de 19de eeuw in Zuid-Amerika en de bevrijder van Venezuela, Colombia, Ecuador, Panama en Bolivia. De Alba was een reactie op de Free Trade Area of the America’s die door de USA werd gepropageerd. De Union of South American Nations (Unasur) en de Community of Latin American and Caribbean States (Celac) hebben dezelfde drijfveer. Critici merken evenwel op dat Chavez’ instituten niet bedoeld zijn om zonder Chavez te werken.
De confronterende stijl is in mindere of meerdere mate niet geïsoleerd gebleven tot Chavez’ Nieuw Links, maar ook landen als Brazilië en Argentinië. Voorspeld wordt dat Chavez’ dood niet zal leiden tot een kentering in de regionale opkomst van het nationalisme en de linkse neiging van de politiek. Integendeel zou zijn heengaan kunnen leiden tot een verhoogde opkomst van leiders die zijn plaats zullen trachten in te vullen.
Volgens de grondwet moet nu binnen 30 dagen een verkiezing worden uitgeschreven, omdat Chavez de verkiezing had gewonnen, maar nog niet was geïnstalleerd. Als Chavez’ wil wordt uitgevoerd ,wordt de voormalige buschauffeur Nicolas Maduro de kandidaat. Hij wordt omschreven als een stijve hark zonder enig charisma. Zijn tegenhanger wordt dan Diosdado Cabello een voormalige militair en eveneens ontdaan van alle charisma. Het voordeel dat hij wel heeft, is dat het leger achter hem staat. En dat kan aardig gaan tellen in een land als Venezuela.
