De regering heeft een patstelling die in DNA was ontstaan over de grondconversie opgelost met een staatsbesluit. Een staatsbesluit is een bestuursbesluit: een besluit van de regering of een onderdeel van de regering.
Wij dachten dat er in DNA twee wetsvoorstellen waren waar 2 groepen met elkaar overhoop lagen. Het gaat dan om de wet rechten van de inheemse en tribale volken en hun landrechten in het bijzonder en een vermeend wetsvoorstel ter wijziging van de wetgeving waardoor het mogelijk wordt om domeingrond die uitgegeven is met een beperkt zakelijk recht (erfpacht / grondhuur) om te zetten in het recht van eigendom. De politici die menen afkomstig te zijn van de inheemse en de tribale volken en geacht worden van daar afkomstig te zijn, daar hun legitimiteit te halen en hun electorale steun, hebben van meet af aan hun twijfels uitgesproken over de omzetting van domeingrond in eigendom. In de eerste plaats zou onder hun groep deze behoefte niet bestaan, want het zou een wens zijn van kapitaalkrachtige groepen om aan land dat ze bezitten een stabielere basis te geven.
Het omzetten betekent niets anders dan het uit de boezem en beheer van de Staat halen van grond. Ten tweede zou deze groep bezwaar hebben, omdat zij niet over grote stukken land zouden bezitten, wat bij nader inzien een misvatting zou kunnen blijken. De andere groep had aanvankelijk geen uitgesproken bezwaar tegen de rechten van de inheemsen en de tribale volken en hun landrechten, maar dit kwam toen er bezwaar werd geopperd tegen de omzetting van de titel op grond naar eigendom. Hiermee werd dan ook de politieke verdeeldheid binnen de coalitie duidelijk aangetoond.
Nu zien we dat de regering de zaak middels een staatsbesluit heeft opgelost. We hebben nergens vernomen, dat de regering buiten de wet heeft gehandeld om de zaak van de omzetting bij staatsbesluit te regelen. Derhalve gaan wij ervan uit dat de president in de Decreet Uitgifte Domeingrond de mogelijkheid heeft om grondconversie te regelen.
Het staatsbesluit van 31 oktober 2023 is er ter uitvoering van artikel 13 lid 4 van het Decreet Uitgifte Domeingrond en heet Besluit Grondconversie 2023. Het decreet zelf werd in 2017 gewijzigd.
Domeingrond is alle grond in Suriname waarop niet door anderen een recht van eigendom kan worden bewezen, waardoor het derhalve eigendom is van de Staat. Wanneer de Staat het recht van grondhuur of erfpacht op domeingrond verleent aan en natuurlijke persoon, dan houdt de staat alleen maar blote eigendom op dat stuk domeingrond. Met de grondconversie komt dat stuk blote eigendom van de Staat te vervallen, omdat de Staat dit deel van het eigendom overdraagt aan de burger en zelf dus niets overhoudt.
De grondconversie is het omzetten van het recht van erfpacht of grondhuur in volledig eigendom wat we ook noemen B.W.-eigendom). Deze omzetting vindt plaats middels overdracht van de blote eigendom aan de gerechtigde (dat is degene die de omzetting heeft aangevraagd). De minister van grondzaken wordt in het staatsbesluit bevoegd verklaard, om met toestemming van de regering, de blote eigendom op domeingrond, over te dragen aan de verzoeker. Onder de regering moet zeer waarschijnlijk worden verstaan de president of de Raad van Ministers.
Gronden die omgezet kunnen worden zijn domeingronden die middels een toewijzingsbesluit (beschikking etc.) zijn uitgegeven voor bebouwing en bewoning of voor tuinbouw. De bezitter van het recht van grondhuur of erfpacht , dus de verzoeker, moet hebben voldaan aan de voorwaarden die genoemd zijn in het toewijzingsbesluit. Dan denken we aan de cultuurplicht en andere voorwaarden voor ontsluiting bijvoorbeeld. de over te dragen grond mag niet groter zijn dan 2.500 m2. Indien de blote eigendom wordt overgedragen van een deel van een grondhuur- of erfpachtrecht dat deel uitmaakt van een groter perceel, mag geen overdracht van het blote eigendom van het resterende deel worden aangevraagd. De rest blijft dus gewoon grondhuur of erfpacht. Als familieleden het resterende deel als gevolg van een boedelscheiding moeten verdelen, kunnen zij elk als individu over hun verkregen stuk wel een omzetting vragen, uiteraard met de beperking van 2.500 m2.
Een belangrijke vraag die in het staatsbesluit niet is beantwoord, is op welke gronden de minister de omzetting mag weigeren en op welke gronden de regering geen goedkeuring mag geven aan de omzetting. Daaruit zou kunnen blijken, ook door het gebruik van het woord gerechtigde in plaats van aanvrager of verzoeker, dat de minister en de regering niet mogen weigeren of afkeuren.
De woon- en leefgebieden van de in stamverband levende inheemse volken en tribale volken kunnen niet worden omgezet in eigendom. Dit geldt ook voor natuurparken en gronden in natuurreservaten en gebieden op de Wereld Erfgoedlijst. Een feit dat onbekend is, is dat reeds in 2009 middels het Besluit Overdracht Domeingrond in Eigendom een poging van conversie was ondernomen, maar mislukt door onvolkomenheden. Het staatsbesluit heeft nagelaten een zaak goed te motiveren: wat zijn de noodzaak en het belang om de grondconversie in te voeren.
