We hebben onder zeer grote belangstelling enkele dagen terug gehad de herdenking van de Marrondag. Het bijzondere dit keer was dat we in 2023 voor het eerst een Marrondag hebben gehad met een ‘gezalfde’ koning van de Afro-Surinamers in Suriname. We hebben in het afgelopen jaar sinds de voorlaatste herdenking een verdergaande polarisering gehad van de Surinaamse samenleving, zonder dat de harmonie nog in gevaar is.
Er hebben enkele belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden in het afgelopen jaar die wij willen noemen. Zo is er een beweging die ervoor pleit om eerst de rechten van de inheemsen te regelen en dan van de tribale volken. Beweerd wordt dat in de VN regelingen vooral gesproken wordt over ‘indigenous people’ en niet steeds over tribale volken. Concreet wil deze beweging dus dat eerst de landrechten van de inheemsen in Suriname wordt geregeld. Daarna moet gekeken worden naar de rechten van de marrons.
We hebben eerder aangegeven dat de rechtspositie van de inheemsen en de tribale volken in Suriname verschillen. De rechtspositie van de inheemsen in Suriname verschilt niet veel van die van de overige zustervolken in Latijns Amerika. Het zijn voorvechters van het milieu, ze koesteren het milieu en zijn slachtoffers van de vernietiging van het milieu. Inheemsen in Suriname zijn excellent geschikt om als partner te dienen in de uitvoering van alle milieuplannen van de wereld en van Suriname. Iets anders is het gesteld met de rechtspositie van de marrons in Suriname. Die zijn niet meer primair bekend als voorvechters van het milieu. Vele leden van deze gemeenschappen zijn betrokken in de informele en illegale goudmijnbouw. Daarbij wordt het milieu vernietigd en vindt ook vergiftiging van de eigen bevolking plaats, maar veel meer van de zuidelijker gelegen inheemse volken.
Het is de regeringen achter elkaar niet gelukt om in samenspraak met het traditioneel gezag en het lokaal bestuur, alternatieve economische bronnen aan te bieden aan de tribale gemeenschappen. Er is vaker geklaagd dat de goudmultinationals kruimels geven aan de lokale gemeenschappen via de community development funds. De klacht is ook dat de goudmultinationals wel degelijk goud letterlijk onder de grond van waar tribale gemeenschappen hun woon en verblijfplaats hadden, weggraven maar weigeren om in voldoende mate leden van deze gemeenschappen te trainen en om ze in directe dienst te laten treden van de bedrijven. Daardoor zijn de leden voor hun survival gedwongen om voort te gaan met de illegale en informele activiteiten. Er is een typische en unieke vorm van landbouw en bosbouw binnen deze gemeenschappen met unieke producten die in Suriname en in de wereld elders niet voorkomen. Deze sectoren en de branding van deze producten die men verbouwt of verzamelt in het bos, worden niet door de regering ontwikkeld als een alternatieve bron van inkomen.
Een andere sterke sector met veel potentie is het natuurtoerisme. De lokale bevolking moet via de toerismescholen worden getraind zodat ze in de toerismebedrijven diensten kunnen leveren of daarin kunnen werken na gecertificeerd te zijn. We lezen vaak reviews op Tripadvisor over oorden in het binnenland dat de natuur ontzettend mooi is, maar dat het personeel niet getraind is om Europese toeristen te ontvangen en te bedienen. Kortom, er moet een goed programma vanuit een vast centrum in het binnenland uitgevoerd worden om o.a. de jongeren te trainen in de skills die noodzakelijk zijn in de lokale economie. We denken daarbij ook aan vaardigheden op het gebied van de bouw en onderhoud van boten en verschillende vormen van voedselverwerking. Zo een permanent vakscholingscentrum ontbreekt in het binnenland.
Een tweede ontwikkeling die we willen memoreren is de aankondiging van een scholeninternaat dat gebouwd zal worden in Marowijne. Op dit complex komen onder andere te staan middelbare scholen, kantines, zes internaten en een goed uitgerust laboratorium. De eerstesteenlegging voor de bouw van dit onderwijscentrum werd verricht op vrijdag 28 januari 2022. De financiering komt van de Islamic Development Bank (IsDB). We zien hier dat het dus gaat om een lening die de belastingbetaler zal terugbetalen, maar dat politici de indruk wekken alsof zij de zaak persoonlijk aan het financieren zijn. We hebben eerder gesteld dat onderwijs in verschillende vormen de oplossing is om de bewoners van het binnenland duurzaam te ontwikkelen en onderdeel te maken van de mainstream van Suriname. De campus is een goed voorbeeld van hoe het allemaal moet.
We hebben in de afgelopen 12 maanden ook gehad de kroning van de vp van Suriname en de voorzitter van de ABOPtot Koning van de Afro-Surinamers. Dit is een ontwikkeling die door velen vooral uit de Afro-Surinaamse gemeenschap is verwelkomd en omarmd, waardoor deze politicus en ondernemer toch wel als een voorbeeldfiguur voor die groep fungeert en als een bindend symbool van eenheid. Er zijn echter personen uit dezelfde groep die niet zo blij waren met de zelf geïnitieerde bekroning door de persoon zelf, maar dat er een groepje ontevreden is, is bijna altijd het geval.
Er is met de komst van de huidige coalitie en polarisatie opgetreden welke geleid heeft tot een politieke patstelling met als inzet aan de ene kant de landrechten en aan de andere kant de grondconversie. Deze patstelling is het gevolg van onvolwassen politiek leiderschap, waar wij vinden dat vooral de politici met een lange loopbaan beter moeten weten. Wij zijn de mening toegedaan dat de herdenking van alle groepsgebonden dagen 1 inzet moet hebben namelijk: het nader bij elkaar brengen van alle groepen in Suriname. Daarvoor heb je integer en degelijk politiek vakmanschap en staatsmanschap nodig en daarmee zijn wij niet rijkelijk gezegend.
