Enkele dagen terug is in de Surinaamse samenleving met verbaasdheid gereageerd op handelingen die door de vp worden gepleegd in het binnenland. De vp zou zonder de wetgeving in acht te nemen, een zogenaamde loterij in het binnenland hebben gehouden. Zo toevallig zouden leidinggevenden in het traditioneel systeem winnaar zijn geworden van dure prijzen. De kritiek op de vp is, dat hij onder het mom van een loterij, leidinggevenden heeft omgekocht in ruil voor hun instemming of goedkeuring voor goudconcessies. Ware het vroeger zo, dat witte kolonialisten voor een spiegeltje en een kraaltje concessies zich toe-eigenden, tegenwoordig zijn het de eigen mensen. De winnaars van deze praktijk zijn de bezitters van de goudconcessies en in veel minder mate de traditionele leiders die namens hun volk hun toestemming geven aan rijke kapitalisten…in ruil voor een bordje linzensoep. De grote verliezers zijn de kinderen van deze dorpen. Die zullen gevangen zitten in de spiraal van slecht onderwijs tot zelfs analfabetisme, kinderarbeid, de informele hosselsfeer en armoede.
We hebben in Suriname gezien dat het geven van meer dan normaal politieke inspraak aan groepen die een achterstand zouden hebben, in de praktijk niet heeft gewerkt. We kijken dan naar de politieke partijen die gericht zijn op de grote groep van de inheemse en tribale volken. We hebben gezien dat de partijen die in staat zijn om structureel verandering te brengen door voorbeeldig gedrag en nadruk op bijvoorbeeld onderwijs, zoals de BEP, niet stand kunnen houden tegen het corrupte geld van de andere tegenhangers in de groep. Er wordt veel gestrooid en verdeeld om de boel zoet te houden.
Dat wordt gezien als sociaal gedrag, maar het is omkoping. Het zou pas sociaal gedrag zijn als iedereen out of the pocket van de betreffende personen een bepaald bedrag zou ontvangen. En dat is heus niet het geval.
Sociaal gedrag zou zijn als de nood wordt aangegrepen door op de korte termijn uit eigen zak een paar acute gevallen te verhelpen, maar als de nadruk zou worden gelegd op de structurele maatregelen. Zoals wetgeving en op de wet gestoelde voorzieningen en kansen in het onderwijs, de geestelijke ontplooiing, het klein en traditioneel ondernemerschap en de arbeidsmarkt.
Het incident van de loterijen heeft een heel gevoelig maar relevant taboeonderwerp aan het licht gebracht, namelijk de corrumpering van het traditioneel gezag door kapitaal en politiek. Er zijn in de internationale verdragen die gaan over de rechten van de inheemse en tribale volken, bepalingen opgenomen die op dit stuk een plicht leggen op de regeringen: het maken van zodanige regelingen dat stedelingen / het bestuur geen misbruik maakt van het gebrek aan wets- en administratief kennis van de inheemse en tribale volken. Zo kunnen stedelingen en politici met behulp van sluwe advocaten met frommelige juridische deals naar het binnenland gaan om hun gunsten te winnen of om hem ongewenst juridisch te binden.
We roepen de regering op om ballen te tonen en te bewijzen dat het nu gaat om integer bestuur. We roepen de regering op om alle namen van concessiehouders in de krant te publiceren. Wanneer het gaat om nv’s en andere rechtspersonen, dan moeten de namen van de personen achter de rechtspersonen ook in de tabel worden vermeld. Tegelijk moet door de regering in een kolom worden vermeld of deze bedrijven voor hun werknemers loonbelasting betalen en voor zichzelf inkomstenbelasting.
Inmiddels zien we dat de publieke opinie zich ook steeds meer keert tegen de vp, die vaak wordt aangeduid als ‘kow tere’. Dat is de benaming geworden van iemand die een zware politieke verantwoordelijkheid heeft, maar onterecht ontkent die verantwoordelijkheid te hebben. Er zijn studies gedaan in welke mate de koloniale machthebbers en daarna de eigen politieke leiders, de stamhoofden in Afrika hebben kunnen corrumperen. Dat zou volgens onderzoekingen zowel in de voormalige Britse als de Franse koloniën voorkomen. Deze ‘chiefs’ kregen op den duur de macht om land toe te wijzen aan de onderdanen en wellicht ook aan derden. In Afrikaanse landen geven chiefs ook concessies aan multinationals of besluiten ze mede aan het uitgeven van deze concessies. Heel vaak zijn er dan ook beschuldigingen van corruptie.
Studies wijzen ook uit dat de armoede in bepaalde delen van Afrika te maken heeft met corruptie, ook die waarin de chiefs betrokken zijn. De studie van de koloniale geschiedenis in Afrika wijst uit dat sinds die tijden er een stukje ‘unaccountability’ (gebrek aan verantwoordingsplicht) is opgetreden in deze kringen. Dat is ook het geval in Suriname.
Het is een feit van algemene bekendheid dat ondernemers traditionele leiders ‘sponsoren’ en in ruil daarvoor goedkope arbeidskrachten uit de dorpen misbruiken en ook nog concessies krijgen voor houtkap of andere economische activiteiten. Dit alles leidt tot een centrale vraag: hoe zal het wettelijk erkennen van de rechten van de inheemse en tribale volken waar traditionele leiders een voorname rol spelen, kunnen leiden tot welvaart en welzijn in deze gemeenschappen? Wij denken dat onder de huidige omstandigheden van traditionele leiders die mogelijk ook corrupt zijn – de schaal ervan kennen we niet – het niet tot veel goeds zal leiden.
