Cyanide, dat lijkt Suriname de laatste dagen te beheersen. Maar, is dat wel terecht? Waarom nu pas die selectieve verontwaardiging nadat er beelden op social media verschenen van het transport van zakken cyanide via een korjaal, ergens aan een oever van het Brokopondo Stuwmeer, richting goudvelden? Weet men nu pas, ook binnen milieuorganisaties, regeringskringen, politieke partijen en districtscommissariaat, dat er – vooral – Chinezen – zijn die in de kleinschalige goudwinning cyanide gebruiken? Iedereen schreeuwt de laatste dagen om het hardst, maar niemand schreeuwt met enige deskundige kennis van zaken.
Pas nu
Ondertussen heeft onderzoek rond Ston Eiland wel uitgewezen, dat er te hoge concentraties cyanide in het water van het stuwmeer zijn aangetroffen. Maar, is dat vreemd? Neen, immers al jarenlang wordt cyanide in de kleinschalige goudwinning gebruikt, al jarenlang is die stof dus ook vervoerd, getransporteerd. En, de regering en milieuorganisaties en het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) waren en zijn daarvan op de hoogte, maar hebben geen enkele actie ondernomen tegen het gebruik van cyanide. Pas nu, gedwongen door publiek gemaakte beelden, komt men enigszins in actie. Minister Marciano Dasai van Ruimtelijke Ordening en Milieu heeft vorige week gezegd in de Assemblee, dat er een verbod is op cyanide en het gebruik daarvan, zonder de juiste protocollen.
Dode vissen niet door cyanide
Via social media worden ondertussen angst en bezorgdheid gezaaid door ongefundeerde angst-zaaiende berichten en foto’s en video’s te posten van onder andere dode vissen. Maar, het ging om oude beelden, zo liet minister Dasai tegenover de Assemblee onlangs weten. In het geval van dode vissen in Wanica heeft onderzoek uitgewezen, dat het ging om zuurstofarm water. In een ander geval ging het om een oud filmpje van vijf tot zes maanden geleden dat opgenomen was in Paramaribo-Noord aan de Wolframstraat.
Ook zouden honden zijn doodgegaan door cyanide en zouden kinderen braken en diarree hebben als gevolg van cyanide in het water van het stuwmeer. Mensen gooien berichten en foto’s op social media zonder enig medisch, laat staan wetenschappelijk bewijs. Er zou zelfs cyanide zijn aangetroffen in trenzen in de stad, Paramaribo…..
September 2018: Riad Nurmohamed slaat alarm
Maar, even het geheugen van alle betrokken instanties en regering opfrissen. Het gebruik van en de aanwezigheid van cyanide in kleinschalige goudwinning is niet iets van vandaag of gisteren!
Het was rond 14 september 2018 (!) dat toenmalig Assembleelid Riad Nurmohamed (VHP) al als eerste alarm sloeg. Hij liet in de Assemblee weten, dat in het zuidelijk deel van Suriname buitenlanders waren, die illegaal goud zochten en dat daarbij volop en ongecontroleerd gebruikgemaakt werd van het levensgevaarlijke cyanide. Het gebeurde in de omgeving van de marrongemeenschap Tapoeripa, in Brokopondo, zo zei Nurmohamed.
Met zijn informatie blijkt echter vervolgens nauwelijks tot niets te zijn gedaan. Het heeft veel weg van het gedoogbeleid rond het gebruik van kwik op de goudvelden.
December 2020
Medio december 2020 berichtte Dagblad Suriname, dat cyanide onder andere via het vliegveld van het Wayanadorp Kawemkahan (Anapaike) naar de goudvelden werd vervoerd. Dat had de Stichting Mulokot Kawemhakan die maand ontdekt. ‘Bij een winkel in Oelemarie wordt het gewoon verkocht’, zo liet de stichting weten. Granman Ipomadi Pelenapin zou een bezoek brengen aan die winkel, een dag varen vanuit Kawemhakan, om het cyanide weg te halen bij die winkel. “De districtscommissaris en andere overheidsinstanties willen geen assistentie verlenen. Dus, de granman gaat nu zelf”, aldus Mulokot destijds tegenover Dagblad Suriname.
Onderzoek door NIMOS….. resultaten nooit openbaar gemaakt
Het NIMOS had overigens begin november 2020 van toenmalig minister Silvano Tjong-Ahin van Ruimtelijke Ordening en Milieu de opdracht gekregen om onderzoek te doen naar het gebruik van cyanide in de goudvelden. De aanleiding daartoe waren signalen dat goudzoekers cyanide zouden gebruiken bij de winning van goud. Onduidelijk was of het gaat om pure cyanide of een stof waarin cyanide is verwerkt. ‘Er moet onderzocht worden wat de chemische samenstelling is en het effect van het gebruik op het milieu. Aan de hand van deze analyse zien wij graag aanbevelingen tegemoet over de stappen die de regering, met name het ministerie, zal moeten nemen om dit probleem aan te pakken’, zo schreef de minister aan Cedric Nelom, de waarnemend directeur van het NIMOS, een werkarm van het ministerie.
In een reactie zei minister Tjong-Ahin toen tegenover de redactie van Dagblad Suriname: ‘Er is aan twee laboratoria gevraagd onderzoek te doen, maar de rapporten kwamen niet overeen, waardoor ook de betrouwbaarheid een issue werd. Verder onderzoek is dus vereist.’ De bewindsman zei ook de ‘details’ van de rapporten ‘helaas’ niet te kennen. ‘Maar ondertussen is een onderzoek ingesteld door een onafhankelijk buitenlands laboratorium, waarvan het rapport al ontvangen is. Dat wordt nu bestudeerd en het resultaat zal leidend zijn voor verdere stappen. De ministeries van Natuurlijke Hulpbronnen en Ruimtelijke Ordening en Milieu werken nauw samen in dit verband.’
Het resultaat van dat onderzoek is, voor zover bekend, nooit openbaar gemaakt….
Heden
Natuurlijk is er reden tot zorg over het gebruik van cyanide in de kleinschalige goudwinning en de gevolgen ervan. Maar, niemand zou zich moeten laten leiden door allerlei verhalen, geruchten, foto’s, video’s en nonsens die verspreid worden deze dagen op social media over cyanide en de gevolgen van het gebruik daarvan. Helaas heeft nog geen enkele echte deskundige zijn of haar mening gegeven over de aanwezigheid van cyanide in het water van het stuwmeer en de gevolgen ervan. Zichzelf verklaarde deskundigen roepen van alles, maar alles zonder enige feitelijke wetenschappelijke kennis van zaken over cyanide. Er wordt slechts ‘geschreeuwd’ dat het een gevaarlijke stof is, maar dat kan iedereen weten die even de moeite neemt om te gaan Googelen. En dan komt men ook tot de ontdekking dat incidenten wereldwijd met cyanide in de goudwinning, allemaal plaatsvonden in grote industriële goudmijnen en niet in de kleinschalige goudwinning.
Kortom, alvorens van alles te roepen en te schreeuwen en ongefundeerd angst te zaaien, tel even tot tien en wacht resultaten van wetenschappelijk onderzoek of eventuele reacties van echte deskundigen af.
1.560 km2
Tot slot: let wel en voor alle duidelijkheid, cyanide wordt al vele jaren in de kleinschalige goudwinning gebruikt en vervoerd. Het is dus niet iets van vandaag of gisteren en dat geldt waarschijnlijk ook voor de aanwezigheid van cyanide in het water van het Brokopondo Stuwmeer, dat overigens een oppervlakte heeft van zo’n 1.560 vierkante kilometer!
PK
