Door het Openbaar Ministerie zijn eindelijk maatregelen getroffen tegen de skalians die de Surinaamse wateren al jaren vervuilen. De Surinamer in het algemeen heeft geklaagd, de gemeenschappen die aan de oevers van de meren en rivieren wonen waar de skalians het water vertroebelen, hebben ook geklaagd. Het is jammer dat de Surinaamse regeringen de daadkracht en de liefde voor Suriname niet in die mate konden demonstreren dat aan al deze vorm van milieuvervuiling paal en perk werd gesteld. De drang maar integer handelen en bescherming van het Surinaams milieu was er niet bij noch het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen noch het ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieu en nog minder bij NIMOS.
In deze is de actie gekomen van het OM kennelijk op basis van de overtreding van de Milieuraamwet. Deze raamwet heeft de milieudelicten geïntroduceerd waar dan gehandeld moet worden op dezelfde wijze als bij de economische delicten. Eindelijk merken we dat de vervolging zich wat aantrekt van de vernietiging van het Surinaams milieu. Dit soort acties zal van de pg en het OM geen populaire instituten maken; sterker nog, deze acties zullen misschien extra beveiliging van de specifieke functionarissen noodzakelijk maken. De personen die achter de skalians hebben gestaan, hebben enorme politieke power. Alhoewel het duidelijk was dat het operationeel zijn van de skalians schadelijk voor het Surinaams belang was, en er op zoveel manieren een eind zou kunnen worden gemaakt aan de activiteiten, hebben achtereenvolgende Surinaamse regeringen van verschillende signatuur toch nagelaten om de vergunningen in te trekken en de handelingen te verbieden.
We hebben tijdens de vorige regering een corrupte minister van NH gehad, die eerst waarschijnlijk op basis van de rapportages van de deskundigen, beweerde dat skalians schadelijk waren voor het milieu en dat derhalve vergunningen zouden worden ingetrokken. Deze minister werd teruggefloten en daags erna verklaarde hij dat de skalians er waren om het water van de kreken, meren en rivieren te zuiveren van kwik en niet om ze te vervuilen. De Surinaamse mediawerkers hebben nooit de vraag aan de minister gesteld om nader uit te leggen hoe het kan dat skalians kwik uit het water kunnen halen. Aan achtereenvolgende ministers van NH is gevraagd om openbaar te maken wie de personen zijn die bezitters zijn van de skalian vergunningen.
Noch de vorige regering noch deze kon die openbaarheid van bestuur verschaffen. Aan de vorige president werd zelfs gevraagd of hij weet wie de eigenaren van de skalians waren, en de man deed alsof hij het in Keulen hoorde donderen. Opeens was alle welbespraaktheid van onze president weg. Deze optredens hebben de indruk bij de burgers van Suriname versterkt, dat we in een wetteloos land wonen waar het recht van de sterkste geldt. En dat de regering aan de kant staat van de sterkste… dat zijn bijvoorbeeld rijke ondernemers die skalians draaien en hele oevers kunnen weggraven.
We hebben in Suriname een privépersoon gehad die de rechtvaardigheid van het kiesstelsel aan de kaak heeft gesteld, maar er is geen enkele milieuorganisatie die aangifte heeft gedaan tegen de vernietiging van het milieu.
Waarom het OM, dat al de tijd rustig vanuit de zijkant naar de vernietiging keek, opeens wel de moeite heeft genomen om acties te ondernemen, is onbekend. Het OM zit op de rand van de onafhankelijke rechterlijke macht en de politiek gedreven uitvoerende macht (de regering). Het OM heeft opgetreden met maatregelen die je alleen in sterke landen ziet die ‘law and order’ hoog in hun banier hebben, zoals bij de Fransen in Frans Guyana. Het feit dat het OM heeft opgetreden – en dat gebeurt altijd na keurige strafrechtelijke voorbereiding en de nodige bevelen – geeft aan dat er op heterdaad strafbare feiten zijn ontdekt.
De vraag rijst waarom men nu wel heeft opgetreden en al die jaren niet? Is het, omdat bescherming van het milieu geen prioriteit was binnen het algemeen vervolgingsbeleid? Is het, omdat het OM geen speciale verzoeken met betrekking tot de vervolging kreeg van de minister van JusPol c.q. de regering van Suriname? Is het, omdat er eerder geen wetgeving was op het gebied van de milieudelicten en nu wel? Of is het omdat de skalians de wateren waarin ze bezig konden zijn, al hebben uitgemijnd, dus het goud al hebben weggehaald en de vervuiling al een feit is? Vergeet niet dat er nooit een impactstudie is geweest voor de schade die skalians aanrichten aan de ecosystemen waar ze aan het mijnen zijn. Ook is er geen impactstudie van de gevolgen van de mijnacticiteiten op de omliggende gemeenschappen en verder op de rivier.
We hebben de gewoonte in Suriname om niet op te treden en pas in te grijpen als het al te laat is. Recent is een studie verschenen van het kwikgehalte in de straten van Paramaribo waar de goudbedrijven zijn gevestigd. De stedelijke kwikgehaltes zouden tot de hoogste in de wereld behoren en op een aanvaardbaar niveau dat ontoelaatbaar is in een gebied waar men woont en werkt. Is deze informatie nieuw? Helemaal niet, het is allemaal oude informatie. Deze op metingen gebaseerde conclusies en uitspraken zijn eerder, zo een 20 jaar terug, al gedaan door een Noord- Amerikaanse wetenschapper. Naar verluidt werd de man na zijn gedurfde uitspraken zodanig bedreigd, zelfs door ambtenaren die aangesteld waren om de Surinaamse mens tegen vergiftiging te beschermen, dat de meneer hals over kop uit het land moest vluchten.
Na 20 jaar hebben velen van u en van ons in de straten van Paramaribo gelopen, misschien meerdere keren elke dag. Velen van ons hebben in die bedrijven en in die straten gewerkt. Wie zal de schade van deze mensen dekken? Hoeveel mensen zijn nu niet aan het dialyseren door deze vervuiling? Wie is aansprakelijk?
Wij zouden zeggen dat wanneer de Staat Suriname willens en wetens burgers blootstelt aan gevaar en vergiftiging, dat de Staat Suriname voor de schade moet opdraaien. Want het is de Staat die exclusief, met uitsluiting van derden de bevoegdheid heeft om schadelijke economische activiteiten aan banden te leggen.
Maar, we zien dc’s gedurende verschillende regeringen met dikke vingerringen, kettingen en armbanden. Hoe treedt je dan tegen goudbedrijven op? Wij verwelkomen de ‘bold actions’ die eindelijk zijn genomen tegen de skalians, en verwachten dat de regering op dezelfde voet verder gaat tegen de vervuiling in het binnenland in de illegale goudmijnbouw en in de verschillende zandafgravingen die onze kust verzwakken.
