Paramaribo en Brokopondo, twee verschillende werelden
Tijdens een zitje hadden marron-intellectuelen en Dagblad Suriname, de stem van het volk, het over de samenleving en haar verschijnselen.
Laten en doen
“Ik woon in Paramaribo en Brokopondo, twee verschillende werelden. Ik vind, dat ik twee gezichten heb. Zelfobservatie en waarneming bij anderen tonen aan, dat ik mij onbewust in het binnenland anders gedraag en beweeg dan ik Paramaribo. Dit merk ik aan mijn hele laten en doen. Het heeft niets negatiefs in zich, het is de menselijke natuur die zich onbewust aanpast, handelt naar plaats en omstandigheden. Gevoel van saamhorigheid bewerkstelligd marronsolidariteit, eenheid.”
Poelekrosi en Poelepantje
“Wanneer marrons vanuit de stad in het binnenland aankomen, trekken wij geestelijk onze stadskleding uit en doen een pagni om. Het omgekeerde van vroeger, toen de binnenlandbewoners hun pagni afdeden en stadskleding aantrokken bij de aanmeerplaats die vanwege die reden Poelepantje werd genoemd.”
Marroneconomie
“De marrons die zich in de stad bevinden en/of die regelmatig aandoen, zijn een zegen voor de economie van Paramaribo. Het is de plaats waar wij onze inkopen doen en niet zo’n beetje. Het is echt niet alleen goud, dat ons doet schitteren. De marroneconomie is gediversifieerd. De marron weet zijn weg te vinden in heel het land en boert niet slecht. Loondienst trekt ons niet erg aan, de marron is ondernemend.”
Beleefde afstandelijkheid
“Stadsmensen genieten van marronmuziek en andere cultuuruitingen. Tussen hun en marrons bestaat een beleefde afstandelijkheid. Wij bewegen ons overal vrij en blij in Paramaribo en andere delen van het land, maar als puntje bij paaltje komt, vermaken wij ons in eigen kring. Dat merk je aan de sociale contacten, in het uitgaansleven, op feestjes en hang-outs.”
Goede naam
“De marron heeft een goede naam in stad en district. Dat komt onder andere tot uitdrukking in de criminaliteitsstatistieken die aangeven, dat fetiman, ogriman, furman in vergelijking met bijvoorbeeld de creool, weinig voorkomen onder de marrons. De zware criminaliteit die zich voordoet op de goudvelden wordt meestal niet door marrons aangespoord. Vreemdelingen hebben daar de hand in.”
Marronintelligentsia
“De toenemende vooraanstaande plaats die de marron tegenwoordig inneemt, is niet van de ene op de andere dag uit de hemel komen vallen. Het is een eeuwenlang proces dat een plafond heeft doorbroken en nu meer materiële-, maar vooral geestelijke bloei meemaakt. De positieve ontwikkeling wordt gestuwd door onderwijs. Het aantal hoogopgeleide en universiteitskrachten onder de marrons is de afgelopen tijd flink toegenomen. De marron intelligentsia staat sterk in haar schoenen. Weeg geen mensen door te schatten, vindt eerst uit wat zij bevatten, waren uw woorden.”
Politiek houdt ons tegen
“Toegegeven moet worden, dat marronkennis vanwege de politieke constellatie in het land, niet uit de doeken komt. De geleerden onder de marrons zijn in eigen- en buitenkring politieke gevangen. Onze wetenschappelijk bagage- en beroepskennis wordt verdrongen. De politiek wordt op het moment gezien als het belangrijkste werktuig om het marronbelang te dienen. Onderzoek en wetenschap zijn achtergesteld.”
Middel van bestaan
“Ik heb niet gestudeerd om politicus te worden. Ik word erin gemanoeuvreerd, het liefst zou ik mij willen bezighouden met waarvoor ik gestudeerd heb. Politiek is tegenwoordig een middel van bestaan. De marron intelligentsia wordt op deze manier verwrongen tot eigenmachtige bureaucraten.”
Gouden middenweg
“De marrons hebben een lange emotionele weg afgelegd naar de top van het landsbestuur. Echter hebben wij de gouden middenweg tussen traditioneel gezag en landsbestuur nog niet gevonden. Deze balans is dringend nodig om regeringswerkzaamheden op hoog niveau aan te pakken.”
Slecht moment gekozen
“De marrons hebben geen moeilijkere tijd kunnen uitkiezen om regeringsverantwoordelijkheid op het allerhoogste niveau te dragen. Sedert het aantreden van de regering Santokhi/Brunswijk wordt er geworsteld met economisch-maatschappelijke problemen, die door de Covid-pandemie werden verzwaard. De politieke machine rammelt van alle kanten, de regering tracht exploderen te voorkomen.”
Harde maar goede leerschool
“Bewind voeren onder deze omstandigheden is een harde maar goede leerschool. Het bekwaamt de leiders beter en meer dan wanneer zaken van een leien dakje gaan. Je leert knokken. Het zorgt ervoor, dat de leiders op hun hoede zijn. Wij leven in een tijd en omstandigheden waaruit veel geleerd kan worden.”
Geestestoestand
“De protestdemonstraties die zich al enkele dag voordoen is een toets voor marron politici, die moeten aantonen in hoeverre zij in staat zijn om de storm te trotseren. Ik zie het als een les, die geleerd moet worden. De tegenstand die de regering meemaakt, heeft niet alleen te maken met economische zaken, armoede en bestuurlijke zwakte. Er is veel meer aan de hand. De Surinaamse crises is de schuld van politici. Iedereen wil politicus worden, het betaald.”
Goed doordacht
“De drang naar regeermacht brengt bepaalde figuren ertoe om scenario’s op te zetten en/of herrie te schoppen. De protestdemonstraties die nog smeulen zijn geïnitieerd, voorbereid en uitgewerkt in Paramaribo. Het gaat om een goed doordachte beweging, er zit patroon in. Het gaat niet om een wilde actie.”
Wie zijn de strategen?
“Er is geen transparantie rond de protestdemonstraties. Politici, vakbondsleiders, het bedrijfsleven zijn professionele geheimbewaarders. Politiek Suriname kent geheimen die het land schaden. Ze hebben allemaal dezelfde geheimen waaruit geconcludeerd kan worden, dat ze een pot nat zijn. Het raadselachtig gedoe leidt tot wantrouwen.”
Handenvol geld
“Er zit structuur in de protestdemonstraties, Zoiets kost handenvol geld. Wie spekt de kas en wie zijn de kasbeheerders? Hoeveel geld is erin kas? Worden de boeken bijgehouden? Hoeveel is er tot nu toe uitgegeven? Is er een bankrekening waarop de middelen worden gestort?”
Dissident
“De prominente betrokkenheid van hooggeplaatste functionarissen van politie bij de straatprotesten geeft een bepaalde dimensie aan de ongeregeldheden. De personen waar het om gaat zijn vakbondsleiders die geen moment voorbij laten gaan om het aftreden van hooggeplaatste functionarissen, ministers en president te eisen. Ze zijn politieke dissidenten. Straks ga je horen, Suriname heeft nog een politieke partij erbij.”
Kruit in het vat
“Eerder hebben zij in vakbondsverband meegedaan aan stakingen met hun dienstwapens bij zich. Zij plaatsen een kruitvat in een porseleinkast. Het was een militant-signaal naar de regering en samenleving toe.”
Wat zit men uit te broeden?
“Het heeft er veel van dat de inlichtingendiensten van de regerende partijen niet naar behoren functioneren. Er wordt blind gewerkt, de gang van de tegenstander wordt niet nagegaan. Zodoende weet men niet wat men in die kringen zit uit te broeden.”
Bouterse het best geïnformeerd
“Heeft de regering de protestdemonstraties zien aankomen, onderschat of wist zij niet wat op haar afkwam? Men mag wat men wil zeggen van Bouterse, maar het kan niet ontkend worden dat hij de best geïnformeerde persoon is in het land. Dat hij president af is heeft daaraan geen afbreuk gedaan. Dankzij de informatie is hij voorbereid op aanvallen, weet hij problemen te ontwijken, te voorkomen in de kiem te smoren en/of ermee te chanteren.”
HD
