De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu is overleden op 90-jarige leeftijd. Dat heeft het presidentschap van Zuid-Afrika zondag tweede kerstdag bekendgemaakt. Tutu is overleden in Kaapstad.
President Cyril Ramaphosa heeft ‘uit naam van alle Zuid-Afrikanen’ zijn diepe bedroefdheid uitgesproken vanwege het overlijden van aartsbisschop Desmond Tutu. “De dood van emeritus aartsbisschop Desmond Tutu is een nieuw hoofdstuk van rouw in het afscheid een generatie uitzonderlijke Zuid-Afrikanen die ons een bevrijd Zuid-Afrika hebben nagelaten”, aldus president Cyril Ramaphosa.
“Een man van buitengewone intelligentie, oprecht en onoverwinnelijk tegen de krachten van de apartheid, hij was ook teder en kwetsbaar in zijn medeleven met degenen die onder de apartheid hadden geleden die leden onder onderdrukking, onrecht en geweld, en voor de onderdrukten en voor de onderdrukkers over de hele wereld”, voegde Ramaphosa toe.
De boog, zoals veel Zuid-Afrikanen Tutu noemden, was al enkele maanden verzwakt. Hij sprak niet meer in het openbaar, maar begroette nog steeds de camera’s die aanwezig waren op elk van zijn reizen. Steeds was er die glimlach of de ondeugende blik, ook tijdens zijn vaccinatie tegen het coronavirus in een ziekenhuis of toen hij op kantoor was in Kaapstad om in oktober zijn laatste verjaardag vieren.
De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu was een man van het woord. Hij preekte in de Anglicaanse Kerk vol vuur en humor en gebruikte directe taal tegen de onderdrukkers van deze wereld. Tegelijkertijd was hij een toonbeeld van verzoening. De kiem daarvoor werd al gelegd toen hij als jongen met zijn moeder door Johannesburg liep. Tot zijn verbazing zag hij daar hoe een blanke priester zijn hoed af nam voor Desmonds moeder. Het maakte diepe indruk op hem.
Desmond Mpilo Tutu, geboren in Klerksdorp in de provincie Transvaal op 7 oktober 1931, begon in de zeventiger jaren naam te maken als anti-apartheidsactivist. Hij liep vooraan in protestmarsen tegen het blanke apartheidsregime en ging discussies aan met verblufte agenten die de opdracht hadden met geweld demonstraties uiteen te slaan. Terwijl de meeste leiders van de anti-apartheidsstrijd noodgedwongen vanuit het buitenland het regime in Zuid-Afrika aanvielen, liet Tutu zich in eigen land de mond niet snoeren. Voor zijn inzet ontving hij in 1984 de Nobelprijs voor de vrede.
Tutu was de eerste zwarte anglicaanse aartsbisschop van Kaapstad, de hoogste positie binnen de kerk in Zuid-Afrika. Hij bestempelde zijn eigen kerk ooit als ‘uitermate homofoob’. De benoeming van homoseksuele bisschoppen heeft de Anglicaanse Kerk ernstig verdeeld. Tutu verweet de internationale leiding van de kerk onvoldoende duidelijk te maken dat God er voor iedereen is, ongeacht de seksuele geaardheid. “Als God homofoob zou zijn, zou ik hem niet aanbidden”, aldus de aartsbisschop.
