Recent gaan video’s van jongeren viraal die winkeldiefstallen plegen en dat gebeurt in groepen. Op de beelden is te zien, dat de jongeren producten uit de winkel pakken en zich snel uit de voeten maken. De data waarop de diefstallen zijn gepleegd zijn niet bekend. Het is echter wel alarmerend. De vraag die hierbij rijst, is “wat is het motief achter dit gedrag?” Het kan experimenteergedrag zijn, maar ook zouden andere zaken een rol kunnen spelen. Het is ook nog niet bekend of de jongeren intussen opgepakt zijn.
“Een kat in het nauw maakt rare sprongen”
In gesprek met Dagblad Suriname gaat kind-en jeugdpsycholoog Juljo Cruden in op dit onderwerp. “Er kunnen verschillende motieven achter dit gedrag zitten. Is het een challenge onderling? Speelt armoede een rol? Dat moeten we nooit uit het oog verliezen. Een kat in het nauw maakt rare sprongen, zegt men. Iemand die geen uitweg meer ziet kan soms onvoorzien handelen. Survival mode kan er ook bij komen kijken. Wanneer je in deze mode belandt, dan wil je alleen de komende 24 uren overleven. Er is helemaal geen lange-termijnplan. Je doet dus wat er gedaan moet worden om te kunnen overleven.”
Cruden geeft aan, dat de meeste volwassenen vaker gemakkelijker op lange termijn kunnen denken, maar de meeste jongeren zijn veelal wat impulsiever. Ook het overnemen van verkeerde voorbeelden van vrienden of ouders kan een rol daarbij spelen. “Als de basis er nooit is geweest om een goed moreel kompas te vormen dan gaat het meestal verkeerd.” Cruden stelt dat een dialoog met deze jongeren, wanneer ze opgepakt worden, heel veel inzicht zou kunnen geven over de oorzaak van hun handelingen. “Als je weet wat hun drijfveer is voor deze handelingen, dan kan je daarop reageren en begeleiden/aanpakken. Nu kunnen we alleen maar speculeren.”
Hoe breng je deze jongeren weer op het goede spoor?
Cruden zegt hierop: “Door hun te vragen wat ertoe heeft geleid dat ze dit gedrag hebben vertoond, wat ze tekort hebben nu en waar ze naar op zoek waren en dan in termen van liefde, aandacht, een luisterend oor, een rolmodel, noem maar op.” Hij geeft echter wel aan, dat het in de uitvoering wat ingewikkelder is. Dit ,omdat we een schuld- en schaamtecultuur kennen, waarbij er niet zo gemakkelijk wordt gesproken over tekortkomingen of zwakten.
Cruden stelt ,dat het een mooi begin is om tijdens de opvoeding alvast te leren dat je mag praten over alles en dat de opvoeder altijd ernaar moet streven om het juiste voorbeeld te geven. “Want als jij steelt, dan steelt je kind en geloof me, je kleinkind steelt waarschijnlijk ook. Dat is precies wat je zaait. Wanneer het zo wordt aangeleerd van generatie op generatie, dan wordt het ingewikkelder om aan te pakken want de wortels zitten diep.”
De psycholoog geeft tot slot aan dat, wanneer de jongeren zelf hebben verteld wat hun motivatie was achter deze actie, er vervolgens beleid op losgegooid moet worden en niet wachten tot het zich weer herhaald. “Soms is het een noodkreet van jongeren die op een minder leuke manier tot uiting komt en helaas nemen we dat met z’n allen niet altijd even serieus. Achter dit gedrag zit er een belangrijker verhaal dan dat gedrag alleen. Stellen we ons zelf wel open om achter dat verhaal te willen komen? Schakelen we altijd de juiste mensen in? Wanneer gaan we de maatschappelijke werkers adequaat inzetten en laten doen waar ze goed in zijn en belonen conform hun harde werk? Hoeveel zitten nu thuis of doen ander werk, terwijl we ze wel nodig hebben? Dat zijn mooie vragen”, aldus Cruden.
SK
