Suriname heeft te maken met een overgangsperiode waarbij het er veel weg van heeft dat op macro-economisch gebied er orde op zaken wordt gesteld. De regering heeft het steeds over de salarissen die moeten worden betaald. Dat zijn de salarissen van de ambtenaren die in aantal steeds aan het stijgen is. Deze regering heeft duidelijk laten blijken dat ze moeite heeft met het grote overheidsapparaat. Intussen moeten de aantallen vlak voor de verkiezingen in dienst genomen personeel zijn afgeroomd middels een ontmoedigingsbeleid. Tijdens de regeerperiode van het NF (2000-2005: Venetiaan II) is door de regering het Public Sector Reform (PSR) Programma uitgevoerd met behulp van een lening van de IDB. De bedoeling was om het ambtenarenapparaat, wat men toen noemde, te rationaliseren. We vernamen uit de media dat tijdens een groot mediamoment de aanbevelingen door de consultants zijn aangeboden aan de regering, de DNA en de media. De vraag rijst nu waarom de aanbevelingen van toen, waaraan zoveel middelen zijn besteed, toch niet zijn uitgevoerd. De aanbevelingen hadden ook betrekking op het verscherpen van de regels voor het in dienst nemen van overheidspersoneel. Dat betekent dat uit de aanbevelingen een aantal staatsbesluiten, beschikkingen met richtlijnen of zelfs een aanpassing van de Personeelswet zou moeten voortvloeien. Maar het is er niet van gekomen en na de aanbevelingen is de Surinaamse regering gewoon bezig geweest om het ambtenarenapparaat te vergroten. Waarschijnlijk was het gevolg daarvan dat de werkloosheid in Suriname niet de pan uitvloog, maar de prijs was dat onvermijdelijk de productiviteit van de economie in Suriname op een zeer laag niveau moet zijn. Want wat door de regering aan lonen en salarissen wordt uitbetaald staat niet in verhouding tot de slechte kwaliteit en de lage hoeveelheid van de productie van diensten die daar tegenover moet staan.
Er is dus sprake van een enorme verspilling van staatsmiddelen in de ambtelijke sector en eigenlijk komt het waterhoofd erop neer dat de Surinaamse regering een verkapte werkloosheidsuitkering aan een deel van de bevolking aan het uitkeren is. Het moet gaat om duizenden burgers, die zelf geen moeite doen om uit het systeem te komen, dat wordt niet van ze verwacht. Aan de skills en vaardigheden van deze burgers wordt ook niets gedaan, want van 7 tot 3 zijn ze bezig te doen alsof ze hard werken, terwijl dat niet het geval is. Burgers behoren niet tot hun pensionering in een werkloosheidsuitkering te zitten. Dat is alleen haalbaar als het land over enorme overschotten beschikt op een kleine bevolking, waardoor als het ware de inkomsten van de Staat letterlijk voor een deel kunnen worden verdeeld. De kleine bevolking hebben we wel, maar de royale inkomsten nog niet. De meest ideale oplossing voor het grote overheidsapparaat, zou zijn als arbeidsintensieve investeringen door de private sector (binnenland/buitenland) plaatsvinden die goede banen (decent jobs) opleveren, het liefst in de duurzame sectoren en de ambtenaren op zichzelf de dienst verlaten en gaan voor de betere banen in de private sector. Dan krijg je een zee gezonde verdeling van de beroepsbevolking en ook balans in de overheidsbestedingen. Een andere optie zou kunnen zijn dat de overheid het overtollig personeel inzet in bedrijven en private zorgorganisaties van allerlei formaat en de categorie semiambtenaren introduceert. Deze ambtenaren krijgen van de staat de helft van hun salaris en de rest wordt betaald bij het bedrijf of de instelling waar men een nieuw baan vindt. En dat moet dan het liefst gebeuren in het eigen district, waardoor de burgers besparen op de transportkosten.
Deze optie kan uitgevoerd worden in combinatie met het ter beschikking stellen van ambtenaren aan sociale instellingen die een deel van de zorgtaak van de overheid op zich hebben genomen zoals instellingen die mensen met een beperking, wezen en ouderen opvangen. Deze organisaties krijgen een subsidie maar niet in de vorm van baar geld, maar in de vorm van personeel dat de overheid al in dienst heeft. Deze subsidie hoeft dus geen extra geld te kosten. Daardoor wordt de verspilling die er is (loon ontvangen voor niets doen) opgeheven en dan zal blijken dat de Staat ook veel subsidieert in de zorgsector. Ten minste krijgt de overheid dan wel waar voor zijn geld voor dat deel van de ambtenaren doe dan gedirigeerd worden naar deze instellingen. Aan deze semiambtenaren en uitgeleend personeel moet wel baanzekerheid worden aangeboden waardoor ze niet in onzekerheid verkeren en gemotiveerd zijn. Aan de andere kant moeten ze niet de kantjes ervan af lopen en hun uiterste best doen in de organisaties waar ze productief worden. En dat is dus niet teveel gevraagd. Is dit alles wettelijk te regelen? Ambtenaren zijn er om de Staat dienstbaar te zijn en wettelijk kan het zo geregeld worden dat de overtollige ambtenaren met zekerheden productief worden gemaakt. Dat kan allemaal geregeld worden in een tweede korte PSR Programma. Maar nu moeten de aanbevelingen dan wel uitvoeren.
