Het Project Management Team (PMT) heeft op 1 maart jl. het NRA-rapport overhandigd aan de governor van de Centrale Bank van Suriname (CBvS), Maurice Roemer. De PMT-voorzitter, Jennifer van Dijk-Silos, constateert dat er onvoldoende wordt gedaan om money laundering, terrorismefinanciering, corruptie en proliferatie te bestrijden, en dat de awareness hierover niet is wat het wezen moet bij de diverse sectoren in het land. In mei 2019 werd dit team geïnstalleerd en bij resolutie had de toenmalige regering in augustus 2019 beslist dat het PMT onder coördinatie valt van de CBvS. De risicoanalyse heeft plaatsgevonden onder leiding en begeleiding van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en de Inter Amerikaanse Development Bank (IDB), welke gefaciliteerd wordt door de regering van de Verenigde Staten van Amerika. Op basis van deze risicoanalyse dient de regering een nationaal strategisch plan te ontwikkelen, enerzijds ter bestrijding van money laundering, terrorismefinanciering, corruptie en proliferatie, en anderzijds om de kans op vermindering van ‘blacklisting’ van Suriname te verkleinen.
Doelgroep
Het NRA-onderzoek richt zich op de overheid, financiële sector, niet-financiële bedrijven en beroepsgroepen, en strekt zich uit over de periode 2015 tot en met medio 2020. Ten aanzien van het dreigingenonderzoek is gebruik gemaakt van de lijst van 21 gronddelicten, zoals aangegeven door FATF (2013). Hiervan is een kwantitatieve analyse uitgevoerd. Er is tevens een nadere kwalitatieve analyse uitgevoerd, waarbij is ingegaan op een 10-tal door de OAS aangewezen gronddelicten, die een dreiging vormen bij de bestrijding van money laundering, terrorismefinanciering, corruptie en proliferatie.
Beperkende omstandigheden bij NRA-onderzoek
Bij dit onderzoek zijn er enkele beperkende omstandigheden geweest. Door de coronapandemie konden de experts vanuit het buitenland het proces niet fysiek begeleiden. Ten tweede was de deelname aan dit onderzoek niet verplicht gesteld. De verschillende stakeholders mochten dus weigeren om hun medewerking te verlenen. Het blijkt dat de stakeholders in de verschillende sectoren niet volledig op de hoogte te zijn van money laundering, terrorismefinanciering, corruptie en proliferatie. Ten derde is bij de instelling van het PMT niet gezorgd voor een budget en huisvesting voor het onderzoek.
Enkele bevindingen NRA
Het PMT heeft vastgesteld dat drugshandel de hoogste dreiging vormt. Er bestaat een grote dreiging dat andere criminele activiteiten, zoals illegale goudhandel en illegale houthandel uit verdiensten van drugshandel kunnen worden gefinancierd. Dit wordt ingeschat als een voornaam kanaal om ‘zwart’ geld wit te wassen. Volgens het PMT scoren ook corruptie en omkoping hoog als dreiging. De dreiging voor drugshandel komt voornamelijk uit drugsproducerende landen, die Suriname als doorvoerland gebruiken om drugs door te exporteren naar andere landen. Door de drugshandel en het witwassen van drugsgeld, ontstaat een aantal sub-dreigingen: afpersing, omkoping, bedreiging, moord, corruptie, fraude en oneerlijke concurrentie en money laundering. Het PMT vermeldt erbij dat gelet op het gemak waarmee drugs geplaatst, vervoerd en geëxporteerd wordt in Suriname, het meer dan aannemelijk is dat er mogelijk sprake is van een diepgewortelde corruptie bij bepaalde overheids(controle)instanties, die mogelijk banden hebben met criminele organisaties.
Er kan geconcludeerd worden dat vanwege de diepgewortelde institutionele corruptie, drugshandel in Suriname mede in stand wordt gehouden. Hierdoor is het voor criminelen mogelijk om drugs te blijven importeren en exporteren. Corruptie heeft een verlammend effect op de aanpak van smokkelhandel in Suriname. Zwart geld wordt in sommige gevallen rechtstreeks in de formele economie geïnvesteerd, voornamelijk in cash gedreven ondernemingen. Ondernemingen zoals casino’s, cambio’s, autohandelaren en geldschieters zijn blijkens het onderzoek, ondernemingen die zich goed lenen voor het witwassen van drugsgeld. Het is evident dat corruptie en omkoping een fundamentele ondermijning van het nationaal handhavings- en controlemechanisme opleveren. Hierdoor kunnen criminelen handhaving, controle en sancties omzeilen en worden er uitzonderingen gemaakt bij overtredingen. Het is gebleken dat de Deviezencommissie onvoldoende bewust is van haar rol in het proces ter voorkoming en bestrijding van money laundering, terrorismefinanciering, corruptie en proliferatie. Gebrek aan bewustzijn, deskundigheid en capaciteit in dit kader, alsook een deugdelijke en dwingende wettelijke basis, zijn de oorzaak dat de Deviezencommissie ineffectief te noemen is.
Douane rapporteert grote sommen geld niet
Het PMT meldt dat de militaire politie en douane aanwezig zijn op de luchthaven met hun eigen bevoegdheid. Er is geen sprake van regulier overleg of een gezamenlijke strategie in de aanpak. Er is in de wetgeving geen passende sancties met betrekking tot valse verklaringen. Het confisqueren van onrechtmatige goederen heeft in de wetgeving een te lange procedure. De douane heeft evenmin in de uitoefening van haar werkzaamheden een focus op aanpak van ongeoorloofd uit- en invoer van geld, edelmetalen en andere verhandelbare goederen. In de praktijk is de douane niet bezig met de illegale in- en uitvoer van contanten. Dit blijkt ook uit het feit dat de douane geen enkel geval van inbeslagname van grote sommen geld heeft gerapporteerd.
Wat moet er gedaan worden?
Het PMT constateert dat er sprake is van ernstige tekortkomingen in het wettelijk raamwerk en nationaal beleid om money laundering, terrorismefinanciering, corruptie en proliferatie te kunnen bestrijden. De regering zal zich moeten committeren om acties te ondernemen om een aantal zaken in orde te maken, zoals een gezonde structuur creëren voor de FIU als ‘national central intelligence unit’ en het meldpunt voor ongebruikelijke transacties (MOT), zodat het wettelijk meer handvatten toebedeeld krijgt om spontaan, vrijelijk, onafhankelijk en vrij van elke vorm van beïnvloeding te functioneren; op middellange de wetgeving op dit vlak in lijn brengen met de FATF-aanbevelingen, zodat dit in één integrale wet kan worden samengevoegd.
