Vanwege de viering van Chinees Nieuwjaar in de landen in de wereld waar China en de Chinese gemeenschap een invloed hebben, zullen wij vandaag voor u een overzicht presenteren van feiten die van belang zijn voor de ontwikkelingen in landen als Suriname. In Suriname komen 2 Chinese gemeenschappen voor die zo zoetjes aan naar elkaar zullen toegroeien vanwege de gedeelde waarden en de gemeenschappelijke afkomst waar de duizenden jaar rijke Chinese geschiedenis een rol speelt. We hebben het dan over de gesloten groep van de ‘nieuwe Chinezen’ en de ‘oude Chinezen’ die geïntegreerd zijn via lokale huwelijken (in de vroege periode), onderwijs, arbeid, de verschillende hoge beroepen, ondernemerschap (handel) en sport en voor een deel door de kerstening die in Suriname heeft plaatsgevonden. We zien dat de oude groep vanwege de zeer goede beheersing van de taal en de voltooide integratie, nu vooral als de politieke vertegenwoordiger van de totale Chinese gemeenschap opkomt en ook als brug naar de overheid. De viering van Chinees Nieuwjaar staat door vooral de aanwezigheid van de waarschijnlijk grotere groep nieuwe Chinezen in Suriname, die hechtere banden onderhoudt met China, veel in het teken van de opkomt van het land de Volksrepubliek China en zijn plaats op het wereldtoneel. Suriname heeft als natie een zekere ideologie en wij koersen naar een bepaalde richting. De ideologie en de koers zijn te lezen in de Surinaamse grondwet, waar de collectieve en de individuele rechten en vrijheden stevig in zijn verankerd. Zo zijn Surinaamse werkers bijvoorbeeld geen onderdanen van de werkgever, maar staat de laatste wel in een gezagsverhouding tot de werker. Dat betekent dat in Suriname werknemers een opvatting mogen hebben, mogen verlangen naar inspraak, hun werkgever in de ogen moeten kunnen en hun wensen en grieven naar voren kunnen brengen.
De rechten van de werkers zijn in Suriname verankerd in een stevige set van regels die ontstaan is in de vorige eeuw en nog steeds in ontwikkeling is. Er is vooral in de handel, maar ook in sectoren als de bosbouw en nu zelfs de mijnbouw een opkomst van de Aziatische ondernemers. Omdat vergunningen in Suriname op een bepaalde manier worden gegeven, zijn de ondernemers niet altijd zover om de business in Suriname op de normale manier te bedrijven, vooral wat betreft de situatie van de werkers. Om te blijven rond Chinees Nieuwjaar, de manier waarop zaken mogen worden gedaan in China verschilt van wat in Suriname wordt verwacht. De manier waarop zaken worden geregeld verschilt formeel tussen de beide landen. De rol van de Staat en de politiek is anders in China dan in Suriname. We refereren aan een artikel in The Guardian van december 2019. Much of modern China’s epic growth was driven by private enterprise – but under Xi Jinping, the Communist party has returned to being the ultimate authority in business as well as politics. Toen de nieuwe politieke leider in 2012 aan de macht kwam, prees hij het belang van de staatseconomie telkens weer. De supersnelle economie van China werd aangedreven door particuliere ondernemers. Sindsdien is er een beleidsverandering teweeggebracht. Op het moment dat hij aantrad, waren particuliere bedrijven verantwoordelijk voor ongeveer 50% van alle investeringen in China en ongeveer 75% van de economische output. Een recente studie wijst uit dat sinds 2012 de particuliere, marktgestuurde groei plaatsgemaakt heeft voor een heropleving van de rol van de staat. Vanaf het Mao-tijdperk hebben Chinese staatsbedrijven altijd een overheersende rol in de economie gehad, en de communistische partij heeft altijd de directe controle over staatsbedrijven behouden.
Al meer dan een decennium probeert de partij er ook voor te zorgen dat ze een rol speelt in particuliere bedrijven. Maar tijdens zijn eerste ambtstermijn van de nieuwe leider heeft hij erop toegezien, waardoor de rol van de partij niet alleen in de overheidsbedrijven maar ook in de particuliere bedrijven dramatisch is versterkt. Daarbij is het ook zo dat de Chinese regering slechts één vakbond onderschrijft, bekend als de All-China Federation of Trade Unions (ACFTU). Alle andere vakbonden vallen onder hun hiërarchische controle. Omdat ACFTU gelieerd is aan de overheid, geeft het prioriteit aan de overheidsstabiliteit en niet het belang van de werkers. De wet beschermt de rechten van arbeiders in China niet, zeggen waakhondorganisaties. Volgens de Chinese wet hebben arbeiders technisch recht op een 40-urige werkweek met overwerk, een minimumloon en sociale uitkeringen. Maar handhaving is een zaak van de lokale overheden.
Deze zouden ‘ondergefinancierd’ en onderbezet zijn en kunnen de schendingen van de rechten van werknemers in China niet aan. Maar het zijn arbeidsactivisten die het landschap veranderen. Zo zouden alleen al in 2017 ongeveer 600 arbeidersstakingen of protesten zijn gemeld, maar schattingen geven aan dat de aantallen hoger zijn (niet-gerapporteerde stakingen). Volgens Amnesty International verbieden wetten werkonderbrekingen niet en officieel is het dus niet illegaal om spontaan te staken. In de praktijk worden protesten echter maar zelden toegestaan. Autoriteiten lijken het meest tolerant tegenover protesten over onbetaalde lonen of onderbetaling. Tot 2015 vonden er regelmatig grootschalige werknemersprotesten plaats rondom het ontbreken van acceptabele arbeidsvoorwaarden of het niet nakomen van de arbeidsvoorwaarden door werkgevers. In veel gevallen werden deze protesten aangewakkerd en versterkt door de Chinese civil society. Sinds de harde maatregelen tegen arbeids- en andere mensenrechtenverdedigers in 2015 lijkt er echter minder ruimte te zijn voor grootschalige protesten. Maar zoals te zien is op de interactieve protestkaart van China Labour Bulletin, vinden er in grote delen van het land nog altijd veel protesten plaats. Deze zijn echter vaak klein in omvang en van korte duur. De Chinese regering zet de strijd aan met activisten. Het komt voor dat arbeiders veroordeeld worden tot gevangenisstraf alleen omdat ze in het openbaar protesteerden tegen lage lonen. Ze werden beschuldigd van het misdrijf “het ernstig belemmeren van de sociaal-bestuurlijke orde”. NGO’s vechten komen op voor de rechten van arbeiders in China. Het is voor Suriname van belang dat wij de goede koers die wij in de vorige eeuw hebben ingezet en die te lezen is in de grondwet aanhouden.
