De wereld is al begonnen met coronavaccinatie. Suriname staat nog in de wachtrij, want de rijken gaan voor. Veel mensen twijfelen nog of ze zich zullen laten vaccineren. Vaccineren of niet vaccineren, dat is de vraag in tijden van corona.
Niet vaccineren, en de pandemie laten uitrazen, is een optie. Maar dan zullen de ziekenhuizen overbelast raken en de kwetsbare en fragiele patiënten sterven. De geschiedenis heeft al een ernstige vaccin-loze pandemie gekend. Ruim honderd jaar geleden heerste de Spaanse griep. Dat was de meest dodelijke pandemie in de menselijke geschiedenis. Naar schatting stierf een derde van de wereldbevolking in 1918 aan die pandemie.
Vaccineren is al heel oud. Het allereerste vaccin was tegen het pokkenvirus. Pokken was een dodelijke ziekte met een kans op overlijden van één op vijf. De meeste slachtoffers waren kinderen. Deze ziekte is sinds 1980 na een wereldwijde vaccinatiecampagne uitgeroeid. Het begin van het einde van de pokkenplaag kwam in 1796 toen dokter Jenner een jongetje inentte met pus van een koepokkenzweer, waarna het jongetje beschermd bleek te zijn tegen de dodelijke pokken. De procedure om iemand te infecteren met het zwakkere koepokkenvirus om de dodelijke pokken te voorkomen, heette ‘vaccinatie’, afgeleid van het Latijnse woord vacca (koe). Later noemde men alle soorten inentingen vaccinatie, ook al hadden ze niets met koeien te maken. Het woord inenten is ontleend aan de tuinbouw, een manier om planten sterker te maken.
Het kerven van een wondje in de arm en er koepokkenpus in wrijven, druiste in tegen het gezonde verstand. Religieuze tegenstanders vonden het een belediging van God, want alleen Hij kan ziekte toebrengen. Anderen vreesden het risico van overlijden door besmetting. Uiteindelijk werd deze effectieve inenting door de meesten geaccepteerd, ondanks het beperkte risico, omdat men de dood van een kind aan pokken niet op het geweten wilde hebben.
Er zijn nu wetenschappen genaamd immunologie en virologie. Men kent de structuur van het coronavirus. Het ziet eruit als een bolletje met stekels erop. De uitsteeksels zijn eiwitcomplexen, ook wel Spike genoemd. Spike is het toegangswapen waarmee van het virus binnendringt in de cellen van de luchtwegen. Blokkeer Spike en je blokkeert de indringer. De meeste vaccins zijn ontwikkeld om Spike te blokkeren. Op verschillende manieren zetten ze het lichaam aan tot het maken van antistoffen tegen Spike. Met een simpele prik in de bovenarm wil men het immuunsysteem dus een voorsprong geven ten opzichte van het ingeademde virus.
De Pfizer- en Moderna-vaccins zijn voor ongeveer 95 procent effectief. Het AstraZeneca/Oxford-vaccin is 80 procent effectief, wat ook ruim voldoende is, en als dit vaccin ongelukkigerwijs een symptomatische infectie niet voorkomt, dan werkt het op zijn minst goed genoeg om ernstige ziekte en dood te voorkomen. Helaas schijnt het niet goed te werken tegen de Zuid-Afrikaanse virusvariant. Het toonaangevende Pfizer-vaccin moet worden bewaard bij -70 °C, wat vervelende logistieke problemen oplevert. Het is ook duurder dan de andere vaccins. Er wachten nog enkele veelbelovende vaccins op goedkeuring, waaronder Sputnik V. Allemaal schijnen ze een fatsoenlijke antistofreactie tegen het coronavirus uit te lokken. Dat is goed nieuws, want hoe meer vaccins, hoe sneller de wereldbevolking kan worden ingeënt.
Om de pandemie te bestrijden moet minstens 70 procent van de volwassenen een vaccin krijgen toegediend. Dat is nodig om groepsimmuniteit te krijgen, een niveau waarop het virus zich niet zal verspreiden. Het is de vraag of die vaccinatiegraad overal gehaald zal worden, want niet iedereen is overtuigd van de goede werking van de vaccins.
Twijfels zijn vooral gebaseerd op angst en gebrek aan kennis. Op de ‘Universiteit van Facebook’ worden zeldzame reacties op vaccins uitvergroot en rondgepompt. En complotdenkers treden op als ‘experts’ en verspreiden desinformatie en leugens over vaccins. De complotdenkers hebben vaak een religieuze inslag. Alles wat moeilijk uit te leggen is, is voer voor de complotdenkers. Ze komen met allerlei wilde aannames en uitspraken en doen alsof deze echt het resultaat zijn van ‘onderzoek’. In hun paranoia is de overheid kwaadaardig. Het is zinloos om ruzie te maken met de hardnekkige complotdenkers; alsof je ze dakloos probeert te maken door hun bouwwerk van foute gedachten af te breken. En noem je ze gekkies, dan zien ze dat juist als een overwinning. Gelukkig hebben complotdenkers niet de macht, want ze zouden andersdenkenden staatsvijanden noemen en afschuwelijke misdaden tegen hen begaan.
De meeste twijfelaars zijn wel tot andere gedachten te brengen. Vaak missen ze een stukje van de puzzel. De een wantrouwt de prik, omdat het vaccin binnen recordtijd is ontwikkeld. Er is inderdaad nog nooit eerder in de geschiedenis een vaccin zo snel ontwikkeld. Maar het is er, en het is effectief, dankzij de moderne techniek. De ander is bang voor het Pfizer-vaccin omdat hij denkt dat het zijn genen (DNA) kan veranderen. Maar het vaccin komt niet in het DNA terecht. Goed luisteren naar twijfelaars, uitdagen van hun angstige gedachten en die corrigeren met feiten, kan ze overhalen om zich te laten prikken. De meeste twijfelaars zullen uiteindelijk de prik wel halen, meer uit eigen belang dan uit solidariteit, omdat het coronavirus iedereen pijn kan doen en niemand op de ic wil belanden met beschadigde longen en een ventilatiebuis in de keel.
Een goede strategie is om mensen op te roepen voor hun prik, en niet te vragen wat men wil. Dat is wat men noemt ‘directe gedragsverandering’. Als mensen gaan nadenken of de ze de prik wel of niet zullen nemen, gaan ze twijfelen en vermijden op basis van allerlei nepnieuws. De meeste hardnekkige weigeraars zullen zich uiteindelijk ook wel laten prikken wanneer scholen, bedrijven of vliegtuigmaatschappijen een vaccinatiepaspoort gaan eisen om toegelaten te worden.
Wereldwijd zijn er al meer dan honderd miljoen coronaprikjes toegediend. Soms krijgt men na de prik wat spierpijn of verkoudheidsverschijnselen, maar dat is juist een goed teken; het betekent dat het afweersysteem reageert en immuniteit wordt opgebouwd, zonder ernstig ziek te worden of dood te gaan. Het is nog te vroeg om te zeggen of de vaccins corona zullen verslaan – het omgekeerde is ook mogelijk: het coronavirus kan de vaccins verslaan. Israël loopt voor bij het vaccineren van de bevolking en het is bemoedigend dat na een eerste vaccinatieprik (Pfizer) het aantal besmettingen al een derde lager is dan bij ongevaccineerden. De vaccins zijn nieuw en het is nog niet duidelijk hoe lang de bescherming duurt en of ingeënte personen het virus kunnen dragen en anderen besmetten. Ook schijnen de vaccins minder of niet actief te zijn tegen de virusmutaties. Maar ook dan schijnen ze de ernst van een infectie te verminderen.
Het raadselachtige van Covid-19 is dat de ernst varieert van een gewoon griepje tot een dodelijke infectie. Mensen die nauwelijks ziek worden, kunnen het virus gemakkelijk overdragen op kwetsbare anderen. Daarom is groepsimmuniteit nodig. Dit kan worden bereikt door niets doen of door massavaccinatie. Niet handelen is gelijk aan ‘overgeven voordat er ook maar één kogel is afgevuurd’. De wereld kiest voor handelen. Dus als het zover is: ‘no draidrai, go tek a prik!’
D. Balraadjsing
