“We gaan op dezelfde voet verder”
Roy Bhikharie, voorzitter van de Progressief Verheffende Partij (PVP), voelt zich niet opgelucht na de persconferentie van president Chandrikapersad Santokhi. De president is op 24 september ingegaan op beleidsaspecten, die nodig zijn om de geërfde schulden af te lossen. Echter, de economie van Suriname is zodanig fragiel dat er een andere attitude van de politieke leiders nodig is om richting duurzame verbetering te gaan. Zo stelt Bhikharie in gesprek met Dagblad Suriname dat vernieuwing in denken ook niet bij de VHP-Abop regering merkbaar is. Er wordt namelijk nog steeds gefocust op de snelste manier om staatsinkomsten te genereren: verhoogde kosten voor de burgers. Vóór de verkiezing wist vrijwel eenieder dat de productiesector topprioriteit moet worden van de overheid. Na de verkiezing lijken de machthebbers te varen op het kompas van ’tra fas no de’.
Oorzaak ellende
De president heeft opgemerkt dat er veel gesproken wordt in de samenleving over het terughalen van het gestolen geld, iets wat de VHP in duidelijke taal had beloofd. De president zei daarop dat hij reeds bezig is daarmee en de pg al ingeschakeld heeft. Bhikharie noemt dit geen zuivere koffie. “Er is al een hoofdverantwoordelijke aangewezen: Robert van Trikt. En toch weet deze regering niet waar die 396 miljoen USD aan valutakasreserve is gegaan? Vanaf de aanhouding van Van Trikt is er niemand van de RvT van CBvS gehoord, noch van de Rekenkamer, noch het Bureau voor de Staatsschuld, noch andere ministers. Hoe wil de president dan het gestolen geld terughalen?” Bhikharie vindt het absurd dat deze stappen overgeslagen zijn. Hij veronderstelt hierdoor dat ‘criminele bendes binnen het maffiasysteem’ beschermd worden. Volgens Bhikharie is 2.5 miljard USD aan staatsinkomsten verkwist en er is ook gesjoemeld met honderden miljoenen USD van EBS en Staatsolie. “De onderzoeksrapporten zijn er.” De PVP-voorzitter noemt de kasroof van 396 miljoen USD, onverantwoorde leningen van ongeveer 2.5 miljard USD en corruptie bij parastatale bedrijven als de oorzaken van de ellende in Suriname.
Maffiasysteem
Hoe kon dit alles gebeuren, terwijl het land 51 toezichthoudende leden in het parlement heeft? Simpelweg door het maffiasysteem, luidt het antwoord van Bhikharie. Hij stelt dat uitholling en politisering van controle-instituten, gebrek aan transparantie, gebrek aan democratie, gebrek aan gelijke kansen, belangenverstrengeling, nepotisme, politisering van de Rekenkamer, politisering van het Bureau voor de Staatsschuld en politisering van CBvS, Suriname gebracht heeft waar het nu is. “Systemisch is er niets veranderd; er zijn juist dezelfde personen in de leiding gehandhaafd. Daarom zou onderzoek van deze zaken de hoogste prioriteit moeten genieten. Als dat het geval was geweest, dan was de Surinaamse economie in één klap gezond gemaakt.” Er zijn bovendien wetten nodig om de manco’s van het politiek-bestuurlijk systeem te dichten. Hiervoor is een sterke politieke wil nodig, wat thans niet te merken is bij de huidige regering. Welke wetten zijn zoal vereist? Volgens Bhikharie kan dat pas helder worden als er achterhaald wordt hoe het mogelijk is geweest om ongezien en ongestraft miljarden weg te moffelen onder het toeziend oog van de DNA. “Zonder die wetten faciliteert en legaliseert het systeem slecht bestuur.”
Vicieuze cirkel
Met structureel zwakke en corrupte instituten waar belangenverstrengeling heerst, zullen besparingen en eventuele productieverdiensten weglekken. “Het volk opzadelen met hogere kosten is wanbestuur. Op deze manier wordt het maffiasysteem in stand gehouden.” Volgens Bhikharie is de regering steeds bezig om het land te besturen op basis van een rekensommetje in plaats van wettelijke corruptie uit alle overheidsgelederen uit te bannen. Het liefst ziet Bhikharie dat de emolumenten en dubbele salarissen van politici, vooral van de parlementariërs, worden afgeschaft, zodat het dienen van het volk een voltijdse baan wordt. “Het alternatief is een gezond politiek-bestuurlijk systeem, dat bepaalt wat wel en niet mag.”
Verschoningsrecht is niet absoluut
De PVP-leider voert aan dat ondanks er een opsporingsbevel is uitgevaardigd, de hoofdrolspeler Gillmore Hoefdraad spoorloos blijft, terwijl hij ondertussen wel een kort geding heeft ingediend tegen DNA. “Waarom wordt zijn advocaat niet gehoord door de pg?” Hij wijst erop dat het verschoningsrecht van de advocaten niet absoluut is. Zo zijn er volgens de rechtspraak van de Hoge Raad zeer uitzonderlijke omstandigheden mogelijk, waarin het belang dat de waarheid aan het licht komt, wordt benadrukt. Dit moet prevaleren boven het verschoningsrecht. In deze gevallen moet er voldaan worden aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. “In het geval van de advocaat van Hoefdraad: bij proportionaliteit wordt afgewogen of het belang van de waarheid in verhouding staat tot de inbreuk op het verschoningsrecht. Het antwoord is definitief ja, want de bestaanszekerheid van ons volk is aangetast, wat een schending is van mensenrechten.” Bhikharie blijft erbij dat het terughalen van het gestolen geld de eerste stap naar structurele verbetering is.
