In zijn magistrale oratie getiteld: “Ontwikkeling en karakter van de West Indische maatschappij gehouden bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar aan de universiteit van Leiden, zegt onze landgenoot prof. Dr. Rudi van Lier het volgende op pagina 30: “Het individu in Suriname, begrijpt de sociale werkelijkheid waarin hij leeft slechts onvolkomen. Er zijn geen sociale ideeën in zijn maatschappij, die hem inspireren en zijn maatschappelijke activiteit stimuleren. Het sociale leven in Suriname wordt hierdoor door matheid gekenmerkt.”
Tijdens de regering Arron wilde de Nederlandse regering dr.Jules Sedney een hoge positie bezorgen bij de Verenigde Naties. Ze dachten dat ze ons daarmee een genoegen zouden bewijzen. Ik adviseerde de regering, (als VVD bestuurslid had ik wat in de melk te brokkelen) om eerst de gevoelens van de Surinaamse autoriteiten te peilen. De Surinaamse regering liet weten dat zulks niet op prijs gesteld zou worden.
In zijn proefschrift getiteld Samenleving in een Grensgebied bestempelde dr. Van Lier deze instelling als krabbenmentaliteit. Als een krab probeert hoger te klimmen trekken de andere krabben hem naar beneden. Het is geen neger mentaliteit. Nelson Mandela en Barack Obama namen politieke tegenstanders op in hun kabinet zolang ze de nodige deskundigheid bezaten. In Suriname laten we zeer deskundige mensen thuis duimen draaien. Of we schieten ze dood.
Als Nederland een voetbal interland moet spelen is het land oranje gekleurd. Als Suriname tegen Haïti speelt zijn er meer Haitianen in het stadion dan Surinamers.
We zijn niet trots op elkaar. We breken elkaar liever af. Dat kun je al van op een afstand zien. Vraag gewoon aan iemand uit de omgeving om enige Surinaamse schrijvers op te noemen. Een Surinamer zal nimmer een boek van een landgenoot als cadeau aanbieden aan een buitenlander met de woorden: “kijk dat heeft nou een landgenoot geschreven.”
Tegenwoordig zijn er van die onbenullen die een man als van Lier, die beschouwd mag worden als de grootste wetenschapper die ons land voortgebracht heeft, uitbeelden als een doodgewone charlatan.
Het ontbreken van solidariteit en de krabbenmentaliteit zijn natuurlijk kwalijke zaken. De Surinaamse samenleving komt niet in aanmerking voor een schoonheidsprijs en kan ook niet als toonbeeld dienen voor een ideale samenleving. In de dertiger jaren zei minister president Colijn het zo: “Met Surinamers valt niets te beginnen. Ze werken elkaar en alles steeds tegen.” We zouden anders gezegd behept zijn met een oppositionele geestesgesteldheid.
Opmerking: De uitspraken van mensen die nauwelijks droog zijn achter de oren of die nooit hun voet buiten de landsgrenzen hebben gezet dat Suriname een voorbeeld voor de wereld zou kunnen vormen doordat zoveel volksgroepen vreedzaam naast elkaar leven, ten bewijze waarvan zelfs het feit wordt aangehaald van een moskee naast een synagoge, zullen we met goedmoedigheid bejegenen. Men kan zich afvragen hoe het dan kwam dat duizenden op de vlucht sloegen toen de onafhankelijkheid werd aangekondigd alsof Mefistofeles himself ze op de hielen zat.
Is er een therapie voor de door van Lier gediagnosticeerde maatschappelijke ziekten? Hij dacht van wel. Hij meende dat het beheersen van het Nederlands en het doordringen van westerse cultuurelementen de mogelijkheid zouden openen voor de groei van de solidariteit. Op pagina 30 zegt hij: “op de basis van kennis van het Nederlands komen de bevolkingsgroepen dichter bij elkaar. Het volksonderwijs kan door het verbreiden van Westerse cultuurelementen de afstand tussen hen verminderen. Het doordringen van westerse cultuurelementen schept de mogelijkheid voor de groei van de solidariteit. Het is mogelijk dat de leden van de segmenten zoveel westerse cultuur overnemen, dat zij dichter tot elkaar worden gebracht.” ( wordt vervolgd op vrijdag 7 september )
Door
Mr.dr. W.R.W.Donner
