Morgen wordt wereldwijd 01 mei, Dag van de Arbeid, gevierd. Deze dag heeft als oorsprong de strijd van de vrouwen voor de 8-urige werkdag in de jaren ’20 van de vorige eeuw. In Suriname is de dag van 1 mei een vrije dag. Internationaal wordt deze dag aangegrepen door de nationale vakbeweging om publicaties te lanceren op deze dag. In ons land is dat geen traditie, er komt nauwelijks geschreven materiaal vanuit onze vakbeweging. Op 01 mei 2020 dienen wij zeker stil te staan bij de rechtspositie van de werkende mens in Suriname. Het plaatje is gemengd. De minister van Arbeid heeft in zijn periode heel vaak gestaan in DNA om veel wetten te verdedigen die betreffen de rechten van de werknemer en de werkplek. Het gaat om een groot aantal nieuwe wetten. Als we de website van de DNA aandoen, dan zien we dat nog een aantal wetten voor behandeling klaar zijn gemaakt door Arbeid. De voorzitter van DNA heeft in zijn interviews op dna.tv in terugblikken over de afgelopen periode het gehad over de vele wetten die door de minister van Arbeid in DNA zijn verdedigd en de wetten die nog voor behandeling klaarliggen. Op het vlak van de regeling van de rechten van werknemers in de private sector kan dus wel gesteld worden dat deze regering een zeer goede basis heeft gelegd. Uit de uitleg van de minister blijkt steeds dat hij zijn wetten gebaseerd heeft op de internationale regels vanuit de VN en soms ook de regels van de Caricom. De wetgeving is nieuw en het begint te werken naarmate meer werknemers op de hoogte zijn van de regels en de werkgevers daaromtrent vragen stellen. De nieuwe regels gaan beginnen te werken wanneer de vakbonden zich de nieuwe regels eigen maken en daarover overleg en onderhandelingen hebben met de werkgevers. Nieuwe wetgeving neemt tijd om echt in werking te treden, het vereist voorlichting op alle fronten. Het vereist dat werknemers erin geloven en hun rechten opeisen. Elke goede arbeidssituatie valt en staat op met de rechten van de werknemers. Die worden dus over het algemeen vastgelegd in wetgeving. Dat is dan een basis. Maar er zijn ook landen waar de rechten vastgelegd worden in collectieve arbeidsovereenkomsten. Zo worden er ook sectorovereenkomsten gesloten die gelden dan als wetgeving in die sectoren, omdat alle werknemers en werkgevers in die sector in die overeenkomst betrokken zijn. Zover zijn we nog niet in Suriname, het is nog niet in onze cultuur dat werkgevers zich verenigen in sectororganisaties en ook sectordeals sluiten met de werknemers in deze sector. Voor de grote aantal wetten die ten voordele zijn van de werknemers en de werkplekken en dus ook voor de werkgevers, is een compliment aan de minister van Arbeid wel op zijn plaats. Uit de gegevens van de website van de DNA blijkt dat zijn ministerie de meeste wetgeving tot stand heeft gebracht. Het is zelfs mogelijk dat in de geschiedenis van het ministerie hij de eerste minister is die in zo een korte tijd zoveel aan vernieuwing van de rechten van de werknemers heeft gedaan. Op dit stuk zijn er dus door de huidige regering enorme vorderingen geboekt die regionaal en internationaal Suriname in een andere licht plaatsen. De werknemers zijn de eerste inspecteurs van de naleving van hun rechten. Vindt een schending van die rechten plaats, dan kaarten ze dat aan bij de overheid, leggen ze het voor aan de media en aan de bestaande vakbonden en wanneer het niet ophoudt richten ze hun eigen vakbonden op. Zo zal het systeem gaan werken en zal de enorme set aan nieuwe regels vruchten afwerpen.
Werknemers kunnen goede werknemersrechten hebben, maar ze blijven onderdeel van de economie. Zal het slecht gaan met de economie, dan zullen de banen niet komen en zullen de lonen blijken niet voldoende te zijn om de basisgoederen en –diensten ermee te kunnen betalen. Als de economie steeds in een jojo-situatie is dan golven werknemers daarmee omhoog en omlaag. Door het Coronavirus is de situatie van de werkende mensen in Suriname verslechterd. Daarvoor was al een keer de lonen gehalveerd toen de koers ging van rond de 3 naar boven de 7 voor de US dollar. De lonen zijn niet omhoog gegaan. Daarna kwam de tweede golf van ontwaarding van de Surinaamse munt dit jaar toen de koers sprong van rond de 8 naar rond de 15. Steeds zijn goederen en diensten duurder geworden, steeds is de economische positie van de werknemer achteruit gegaan. Na deze twee golven van ontwaarding kwam het Coronavirus dat zware impact heeft op bepaalde bedrijven. Die moesten dicht of die gingen dicht omdat ze dienste verleenden aan andere bedrijven die door de overheid zijn gesloten. De lockdown heeft directe gevolgen voor sommige bedrijven. Maar er zijn ook bedrijven die voor de Coronacrisis al in de problemen waren en nu hun genadeslag hebben gehad. Verder zijn er ook bedrijven (en werknemers) die van Corona misbruik maken. Zogenaamd is er geen inkomen en worden lonen van werknemers gehalveerd en worden soms zelfs de werktijden verdubbeld. In het troebel water zijn er malafide bedrijven die misbruik willen maken. Maar er zijn ook werknemers die opeens op hun kinderen moeten passen en niet naar het werk kunnen. Ook zijn er werknemers die opeens helemaal afhankelijk zijn van openbaar vervoer en geen optie hebben om aan het werk te komen. Dus het misbruik is aan alle twee kanten. Feit is wel dat zolang er geen stabiliteit is in de economie, de werknemer wel beschermd wordt door een goede set aan rechten, maar door de zwakte in de economie armoede zal ervaren. Ook zal er werkloosheid heersen. Het is daarom zaak dat gezorgd wordt voor een stabiele economie. Dat is in het belang van de werkende mensen in Suriname. Een uitdaging is nu om de informele economie in de formele sfeer te brengen. De ILO heeft recent verklaard dat wereldwijd 1,6 miljard werknemers in de informele sector in zware problemen zijn gekomen door de Coronacrisis. Zelfs de rijkste landen hebben niet genoeg geld om al de hulpbehoevende bedrijven en werknemers van ondersteuning te voorzien. Ook daar raakt het geld op.
Aan de werkers in Suriname wensen wij een bezinningsvolle Dag van de Arbeid toe.
