We hebben enkele weken terug, toen de valutakoers een onnodige vlucht naar boven begon te nemen, waarschijnlijk uit boosheid dat de regering aan de kasreserve was gekomen, gezegd dat de dollar geen commodity, geen handelswaar moest zijn. De wet, die enkele dagen terug 05.00 uur in de ochtend is aangenomen, heeft uitvoering gegeven waarnaar wij hier hadden gevraagd. We hadden toen ook gehekeld dat personen, bezitters van grote hoeveelheden dollars en euro’s, op hun balkon en in hun huiskamers en in hun groepsapp bepalen wat de koers zal zijn. Nu is in deze wet dat ook verboden. De CBvS is de enige autoriteit die de koers bepaalt. Het is al enkele jaren verboden dat prijzen van goederen en diensten uitgedrukt worden in dollars. Nu is dat opgenomen in de wet. In Suriname zijn er mensen geldwisselaars, zonder dat de vergunningen daartoe hebben, terwijl jaren terug cambio’s zijn toegestaan die dat moeten doen. Het wisselen van geld geschiedt met het geld dat het publiek zelf in roulatie brengt. De cambio’s hebben altijd valuta gekocht en verkocht aan het publiek. Op gegeven moment, enkele weken terug, zijn zij gestopt om dollars en euro’s te verkopen. Ze kochten alleen op. De vraag rijst waarom men opeens gestopt is met het verkopen, terwijl men dat eerder wel deed. De cambio’s zitten met grote valutabedragen. Men heeft op gegeven moment geprobeerd om grote bedragen snel aan het publiek tegen een hoge koers te verkopen. We hebben altijd gezegd dat de cambio-houders kwaadwillig zijn. We hebben hier vaker herhaald wat de oorsprong van de cambio’s zijn: ze hebben hun oorsprong in de jaren ’90 toen de drugshandel en het witwassen een grote vlucht in Suriname nam. De inborst van de cambio’s is nooit veranderd. Telkens wanneer een regering zich in de compromitteerbare positie zette om te kunnen worden gechanteerd, omdat de regering skeer was, hebben de cambiohouders met hun dollars en euro’s gedaan wat zij wilden. De laatste stijging van de koers heeft te maken met een woede op de regering, omdat de regering door de valutakasreserve zonder toestemming te gebruiken aan het geld van degenen die sparen, is gekomen. Die woede is geheel terecht, het toont aan dat deze regering geen wil, kennis en beheersing heeft om andermans geld onaangeroerd te laten. Deze regering heeft getoond dat men niet kan sparen, dat men niet van sparen houdt, dat men sparen dom vindt. Deze regering heeft de monetaire reserves en de goudvoorraden verkwanseld. Suriname heeft genoeg geld gehad om niet gechanteerd te worden door de eigenaren van grote sommen valuta. Deze regering heeft geen grip op de importen en de importeurs die de grote vraag uitoefenen op de dollars en euro’s. Er wordt maar van alles los en vast geïmporteerd. Deze regering heeft nagelaten om de verdiencapaciteit van de Staat te verhogen. Er zijn teveel malafide ondernemers die hun werknemers onderdrukken, geconcentreerd rondom de president. En… deze regering draagt met zich mee een hebi. Deze hebi is altijd te zien wanneer deze medeburgers van ons het land regeren. Rampen treffen het vol wanneer deze burgers regeren. Door hun onhebbelijkheid van het verspillen van geld, komen deze rampen dan dubbel en dwars aan.
De koers die opeens op hol is geslagen is de schuld van deze regering, daarvan mag het volk uitgaan. Het is de schuld van de regering omdat deze regering degenen die dollars nodig hebben, afhankelijk heeft gemaakt aan de wil van een groep ondernemers die de illegaliteit niet mijden, ze waren eens ‘ondrgrong’ jongens en wanneer het moet, zullen ze steeds ondergronds. De regering heeft al een tijd besloten om huishuren etc. in dollars te verbieden, maar er werd op de overtreding niet opgetreden, integendeel: men mocht in de rij staan om valuta te kopen bij de CBvS om dollars te kopen om huren daarmee te betalen. Dat is nu wettelijk verboden, alle betalingen in valuta zijn verboden. Cambio’s moeten nu hun dollars en euro’s opkopen en dit niet meer links en rechts verkopen, maar dit alleen verkopen aan de CBvS. Burgers die echt dollars nodig hebben, moeten deze dan kunnen kopen bij de commerciële banken die dan de dollars van de CBvS krijgen. Sparen in dollars omdat men geen geloof heeft in sparen in SRD zal waarschijnlijk (op dit moment) geen valide grond zijn om dollars en euro’s bij de banken te komen. Er werd beweerd dat mensen die dollar- en eurorekeningen hebben en euro’s en dollars aan de bank hebben gegeven, deze dollars niet meer terug gaan krijgen. Het wordt voor ze omgerekend en dan krijgt men SRD. Dit staat niet in de wet. Het is burgers niet verboden om dollars en euro’s die men al had bij aanname of afkondiging van de wet, thuis, onder een matras of in de grond te bewaren. Dat men bij het opnemen deze bedragen in SRD zal krijgen, staat niet in de wet. De bankiersvereniging heeft wel aan de rekeninghouders gisteren gevraagd, om niet opeens alle rekeningen leeg te halen. De bankiers willen een rush voorkomen en dat is te begrijpen. Op zich is er dus in de nieuw aangenomen wet niets fout. Dat zeggen ook de VSB en de Bankiersvereniging ook, alleen zeggen ze dat de nieuwe wijzigingen in de wet, niet met hun is besproken.
Wij hebben hier ook geschreven dat wettelijke maatregelen nodig zijn, maar dat deze regering die wet niet zal kunnen gebruiken om de oplossing te brengen. In de eerste plaats zal de regering genoeg dollars en euro’s moeten hebben om dat aan de importeurs te kunnen geven. En deze regering heeft getoond dat men altijd skeer is, er zijn rovers in de top die alle valuta opzuigt via projecten, consultancy’s, leveringen en verdampingen. De importeurs zullen de cambiomannen, die nu in hun oude rol gaan kruipen van ‘valutamang’, benaderen om toch aan dollars te komen om toch hun bedrijven te draaien. Deze transactie zal een verboden transactie zijn en strafbaar. Maar in het verleden kon men dat ongestraft en ongemerkt doen. Wanneer men de goederen importeert, zal blijken dat men dure zwarte dollars heeft gebruikt bij de douane. En daar zal de importeur door de mand vallen, maar zal hij worden gestraft voor overtreding van de wet? De andere optie is dat de importeur de goederen niet importeert als men niet legaal aan de dollar komt. In dat geval zullen er lege schappen komen, zal er gehamsterd worden, zullen bedrijven sluiten en zullen er ontslagen vallen. Daardoor ontstaat armoede en sociale onrust. Dat komt dan weer op het bord van de regering.
