Af en toe klagen is oké, zeuren is lekker en voelt nuttig, alsof je iets voor elkaar krijgt. Een beetje kreunen en steunen hoort bij het leven. Maar de laatste tijd lijkt het wel alsof we in een klaagwereld leven. In onze naaste omgeving en ook via de media is te horen dat mensen continu lopen te klagen over van alles en nog wat. ‘Het weer, de werkplek, lage lonen, maatregelen om de klimaatsveranderingen aan te pakken zijn onvoldoende, pensioenleeftijd moet omlaag, de regering is corrupt. Vroeger hadden de mensen het minder goed, ze moesten hard werken en er waren geen of weinig sociale voorzieningen, met andere woorden er waren redenen zat om te klagen en toch gebeurde dat minder. De mensen hebben het nu veel beter. Ze kunnen zich koesteren in luxe en allerlei sociale voorzieningen. En toch wordt er meer geklaagd. Het is alsof hoe beter de mens het heeft, hoe ontevredener ze wordt. En dat geklaag gaat ook steeds meer gepaard met geweld.
Waarom klagen we?
Klagen heeft een functie. Je uit je emoties op een sociaal verantwoorde manier, iedereen doet het immers en daardoor creëer je een gevoel van samenhorigheid. Klagen volledig verbannen zou dan ook een averechts effect hebben. Soms voelt klagen zelfs als nuttig, alsof je het probleem aan het oplossen bent. Maar je lost helemaal niets op, integendeel vul jij je hoofd met negatieve emoties en gedachten. Hoe meer je klaagt, hoe meer redenen jij zal vinden om te klagen.
Gevolgen:
Klagen lijkt onschuldig maar heeft in werkelijkheid een groter effect op je gezondheid dan je denkt. Onderzoek heeft uit gewezen dat mensen die veel klagen, vaker ziek zijn, minder succesvol handelen en minder vrienden hebben. Daarnaast is het ook zo dat al dat geklaag ook anderen meesleurt in het negatieve gezeur. Zelfs als ik gewoon zit te kijken naar al die klagende en protesterende mensen op de televisie, merk ik dat ik erdoor word beïnvloed en word meegezogen in die negatieve spiraal. Klagen zorgt voor een zwaarte in je hoofd en die zwaarte draag je mee tijdens het klagen maar ook daarna. Door al dat geklaag, blijven de negatieve vibes hangen. Klagende mensen maken meer cortisol aan. Dat is een soort stresshormoon. Dat is niet alleen funest voor je eigen mentale gezondheid maar ook voor anderen. Je zeult dus een constant gevoel van ontevredenheid met je mee. Daardoor zal je onbewust de hele dag rondlopen met een gevoel van irritatie. Dit zorgt dan weer voor een toevoer van negativiteit. Je ziet niets meer dat goed is of dat je plezier kan doen. Alles rondom jou loopt mis en zo wordt die negativiteit een vicieuze cirkel.
Soorten klagers:
-De behulpzame klager: iemand met een specifieke klacht, met constructieve suggesties om het probleem te verhelpen. Bijvoorbeeld: “onze straat zit vol kuilen en gaten. Als de hele buurt wat bijdraagt, kunnen we de straat samen opknappen in plaats van te wachten op lanti.”
-De reactieve klager: Deze reactieve mensen hoeven niet persé klagers te zijn. Ze wachten vaak op wat anderen doen. Afwachten is niet altijd verkeerd. Er zijn nu eenmaal leiders en volgers. Het wordt pas een probleem als de leider steeds weerstand krijgt van volgers, waardoor de passiviteit in stand gehouden wordt. Als reacties uit weerstand komen, lijken mensen meer klagers te zijn en komt er geen actie.
-De therapeutische klager: iemand die met een tijdelijk probleem worstelt. Zijn geklaag is onderdeel van het verwerkingsproces.
-De chronisch ontevreden klager: iemand die voortdurend hardnekkig klaagt over allerlei kwesties en die geen constructieve suggesties heeft om de problemen aan te pakken. Hij of zij ziet overal problemen en bezwaren. Het zijn vaak angstige mensen met weinig zelfvertrouwen, die geloven dat de wereld vijandig is. Het klagen is voor hen een tweede natuur geworden, ze kunnen er niet meer zonder. Deze mensen zuigen energie weg uit hun omgeving. Vaak merken ze zelfs niet dat ze constant aan het klagen zijn, het gebeurt automatisch.
Klagen om het klagen
De letterlijke betekenis van klagen is je ongenoegen of verdriet uiten. Dit hoeft op zichzelf dus niet persé negatief te zijn. Het klagen wordt pas vervelend wanneer het ‘klagen om het klagen’ is, dus als je feedback geeft op een situatie zonder de intentie te hebben er iets aan te veranderen. Als er geen ruimte meer bestaat om de situatie van de andere kant te bekijken of te zien dat er ook groen gras tussen je eigen gras zit. Het verschil tussen een klacht neerleggen en klagen is dat de klacht neerleggen actie gericht is en dat klagen vaak een passief karakter heeft. Met een gerichte klacht uit je je en vraag je of er actie van de andere kant kan komen. Je deelt in plaats van dat je alleen maar klaagt om het klagen. Ook de toon is belangrijk. Een toon die lijkt op die van een zeurend kind, nodigt minder uit om naar te luisteren, dan iemand die een zorg deelt en benoemt dat iets lastig is. Spreek je je uit en vraag je advies en onderneem je daarna actie dan is het dus zeker geen klagen. Door je te uiten en te vragen en luisteren naar wat een ander er van denkt wordt het constructief. Klagende mensen zijn niet fijn om naar te kijken of aan te horen. Als je dus het etiket van klager niet opgeplakt wil krijgen, is het erg belangrijk dat jij je focust op het positieve. Door veel positieve affirmaties, gaat je geest zich goed voelen. Dan heb je er minder behoefte aan om te klagen. Ben je echter al een klager, dan kan je proberen daarvan af te komen.
Hoe kom je van het klagen af?
Het eerste dat je moet doen is uit die slachtofferrol stappen en dat kan als je accepteert dat niemand een slachtoffer is. De realiteit is wat ze is, daar kan jij niets aan veranderen. Het enige wat je wel kan aanpassen is de toekomst. Je kan je toekomst nog zelf invullen en controleren en hierbij zijn er slechts twee opties: Je accepteert de situatie zoals het is of je werkt eraan om je situatie te verbeteren. Jammer genoeg kiezen mensen vaak voor de gemakkelijkste weg namelijk klagen, meelopen met de meute en van alles roepen maar zelf nooit met een oplossing komen. Ze wachten liever tot iemand het voor ze doet. Ze voelen zich sterk en beschermd in de meute en een oplossing interesseert ze niet echt. Ik zie de klaagcultuur in alle lagen van de maatschappij zowel op de televisie als in mijn dagelijkse omgeving. Vooral de opmerkingen ‘ik heb het druk en ik heb het zwaar’ hoor ik vaak. Ook verwijzen mensen veel naar wat anderen allemaal doen en laten. Ze zijn dan niet aanspreekbaar op wat hun eigen rol in het verhaal is en leggen de verantwoordelijkheid buiten zichzelf.
Klagen hoeft niet iets negatiefs te zijn. Jezelf uiten is goed, zeker wanneer je dit op een constructieve manier doet en naar een oplossing zoekt. Mensen die echt zoeken naar een oplossing, zien heel helder dat er te dicht op zitten vaak een troebel zicht geeft. Door een beetje afstand te nemen van de situatie en van bepaalde personen, proberen ze een betere kijk te krijgen op een mogelijke oplossing. Ze geven de schreeuwers niet de kans om zich in hun hoofd te gaan nestelen. Ze zijn aanpakkers die klagen als nutteloos zien. Hun motto is ‘verspil geen energie aan klagen, maar stop het liever in het weghalen van datgene wat je aanzet tot klagen.’ Ze zoeken vooral naar een oplossing en gaan dus tot actie over. Zij zijn de optimisten die ook de andere kant van de situatie bekijken en zij stralen meestal ook minder ontevredenheid uit. Als men ze vraagt hoe het gaat, geven ze dan ook vaak als antwoord: ‘Prima, niets te klagen.’ Als er meer van zulke mensen in de maatschappij rondliepen, zouden we vandaag de dag niet leven in een klaagcultuur.
“Het is verstandiger een kaars aan te steken dan te klagen over de duisternis.”
Josta Vaseur
