Subsidieverhaal tegenstrijdig
President Desi Bouterse gaf afgelopen maandagavond, rond middernacht in zijn nieuwjaarstoespraak, als boodschap voor het nieuwe jaar 2019 wederom aan het sociaal contract, dat hij gesloten heeft met het volk, voort te zullen zetten. Zo haalde hij aan de subsidie op nutsvoorzieningen te zullen voortzetten in 2019 en dat in het nieuwe jaar niemand verstoken mag zijn van gezondheidszorg. Fiscaal-jurist Robby Makka fronst zijn wenkbrauwen over deze mededeling van het staatshoofd, aangezien het juist Financiënminister Gilmore Hoefdraad was die nog tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de Vereniging van Economisten in Suriname een jaar terug zei dat hij de subsidies wil afbouwen. Over de subsidie zei Hoefdraad toen tegenover alle economen verbonden aan de VES, dat de overheidssubsidies de staat onnodig veel geld kosten. De verklaring van het staatshoofd is volgens de fiscaal-jurist tegenstrijdig met hetgeen de regering vaker heeft gezegd. De 9de nieuwjaarsrede die door de president op 1 januari 2019 in ongeveer 20 minuten is uitgesproken en 3 pagina’s telt, mist een reëel en betrouwbaar economische tekst. Het document voorgedragen met als achtergrondfoto de Bosjebrug, kent volgens Makka geen aansluiting met de jaarrede van 2018, benoemt elementen uit de jaarrede van 2013 en is op onderdelen politiek lui, herhalend en tegenstrijdig geformuleerd. “Er is tussen de jaarredes geen brug en wellicht geen toekomst”, zegt Makka in een eerste reactie aan Dagblad Suriname.
Hoefdraad bij VES: die tijd is voorbij
Volgens Makka bestond in 2016 maar liefst 31 procent van de totale overheidsuitgaven en in 2017 niet minder dan 29 procent, uit overheidssubsidie. De subsidies staan als kasuitgaven van de overheid op de begroting. “Van de totale subsidies gaat 40 procent rechtstreeks naar personen met een sociale behoefte en ook AOV en pensioensuppleties. Onderwijs en Volksgezondheid ontvangen een vorm van subsidie die respectievelijk 16 om 9 procent van de totale subsidies bedraagt. Ongeveer 25 procent van de subsidies ging voorheen naar andere sectoren zoals transport en aan de categorie overigen is in 2015 nog 35 procent van de subsidies besteed. “Die tijd is voorbij”, zei Hoefdraad, precies 1 jaar geleden, veelbetekenend. Als we moeten hervormen, is dit een van de eerste zaken die we moeten aanpakken. Het kan niet zo zijn dat wij a la dol geld overmaken. Hoefdraad zei dat vanuit data blijkt dat er situaties zijn, waarbij acht tot tien mensen in huurgebouwen zitten die het land 8 tot 10.000 dollar kosten. Dit zijn allemaal subsidiegelden. Men zal door blijven klagen. Hij wenste in 2018 strenge financiële rapportageverplichtingen ter beoordeling van de aanvragen. Als een instelling of instituut niet in staat is dat te doen, dan moeten zij ons het laten weten, zodat wij hulp voor hen zoeken”, aldus de fiscaal-jurist.
Niets gekomen van subsidiehervormingen
Analist Makka herinnert ons, dat in 2018 niets is gekomen van de subsidiehervormingen. “Ook de subsidie aan de NV Energiebedrijven Suriname (NV EBS) en Staatsolie zou de staat enorm veel kosten. In 2017 alleen was de EBS goed voor tussen de SRD 900 en SRD 960 miljoen aan subsidies. De overheid betaalde de rekeningen voor Suralco voor de hydro en de stroom- en olieleveranties. De aflossing van de transitielijn van Staatsolie werd in feite afgetrokken van het dividend van de staat en zelfs van de belastingen. Staatsolie maakte volgens minister Hoefdraad weliswaar 110 miljoen over aan de overheid, maar het grootste deel gaat aan subsidie van de EBS. De manier waarop deze vorm van subsidie is samengesteld, was volgens de bewindsman onder het vergrootglas.”
Pagina 22 MOP: subsidie water en elektra afbouwen
Volgens Makka staat op pagina 22 van het huidige Meerjaren Ontwikkelingsplan (MOP 2017-2021) dat de subsidie op de nutsvoorzieningen water en elektra moeten worden afgebouwd. “En op pagina 120 verder: de volgende uitkomsten zullen in het beleid verder uitgewerkt worden in resultaten- en actieprogramma’s van de desbetreffende ministeries en instituten: rationalisatie van het subsidiebeleid middels twee hervormingstrajecten: a) verschuiving van het subsidiëren van organisaties naar het subsidiëren van de client(en).” Dat is ook volgens hem (nog) niet gebeurd. “Alles wordt uitgesteld tot na de 2020”, aldus Makka.
Niets gezegd over staatsschuld en financierbaarheid acties
Makka analyseert de jaarrede 2019 en concludeert dat hierin 33x de woorden “zal en zullen”, 2x het woord “economie”, 0x “armoede”, 0x de begrippen “lening of lenen”, 0x “produceren” en slechts 1x het woord “werken” voorkomen. “De opbouw van de rede met ingrediënten als: nationale rouwdag op 3 januari, kerst- oud en nieuw, pre-verkiezingsjaar, sport, visserij, baggeren, parasol, woningnood, fondsen, sociaal contract, resultaat etc. is geplukt van ministeries, zonder samenhang en is willekeurig. Er is verder in de jaarrede totaal niks gezegd over leningen of staatsschuld, of over de financierbaarheid van de deze acties uit deze jaarrede. Integendeel wordt subsidie toegezegd, terwijl Financiënminister Gilmore Hoefdraad juist tijdens de VES nieuwjaarsbijeenkomst 2018 zei dat hij de subsidies wil afbouwen.”
Subsidieverhaal uit 2013
Makka voegt eraan toe dat de regering rond de periode 2013 de subsidies aan staatsbedrijven ook wilde afschaffen. “Maar 18 maanden voor de verkiezing kwam men tot de conclusie dat dat het niet verstandig was om in deze resterende 18 maanden van DDB1 te doen. Het schrappen van financiering aan onder andere de SWM, EBS en de transportsector was toen synoniem voor een inflatie boven 10% en verruiming van de armoede. Daarnaast weten we dat monetair is gefinancierd. President Bouterse zou niet meewerken aan verarmen van de ‘kleine man’, gelet op zijn ambities voor verkiezingswinst en een tweede termijn presidentschap moest worden veiliggesteld. Nu herhaalt dit subsidieverhaal zich weer ten koste van de economie”, aldus de fiscaal-jurist.
FR
