Raya Panchoe-Ramdin hield vorige week vrijdag in het Lalla Rookh-gebouw haar afstudeervoordracht over prostaatkanker. Als eerste vrouwelijke uroloog van Suriname ontving zij van de specialistenregistratiecommissie van Suriname haar diploma en registratie. De prostaat is een mannelijke klier gelegen tussen blaas en bekkenbodem en groeit mee met de leeftijd. Als onderdeel van het mannelijk voortplantingssysteem is de prostaat verantwoordelijk voor de productie van melkachtig vocht voor de productie van sperma, belangrijk voor de vruchtbaarheid. Een van de aandoeningen die de prostaat kan treffen, is prostaatkanker. Zowel in Nederland als Suriname is prostaatkanker de voornaamste kankervorm die mannen kan treffen. In Nederland worden jaarlijks 11.000 gevallen geregistreerd, waarvan er 2.600 overlijden. Achtenveertig (48) procent van de patiënten is ouder dan 70 jaar. Suriname heeft ongeveer 100 nieuwe gevallen per jaar. Er zijn vooralsnog geen preventiemaatregelen.
Prostaatkanker in een vroeg stadium is asymptomatisch, dat betekent dat er geen klachten zijn. Bloed in de urine of bloed in het sperma komt zelden voor. Wanneer er sprake is van uitzaaiingen, dan treden klachten op als gewichtsverlies, botpijn, lymfeoedeem, anemie en neurologische symptomen.
Door introductie van de PSA-test is een toename opgetreden van het aantal asymptomatische patiënten, dit zijn patiënten die geen als zodanige klachten hebben of klachten krijgen. Klachten als zwakkere of onderbroken straal, moeilijk te bedwingen aandrang, minder goed uitplassen, nadruppelen, toegenomen mictiefrequentie overdag en ’s nachts, komen niet vaker voor bij prostaatkanker.
Prostaat Specifiek Antigeen
De diagnostiek van prostaatkanker bestaat uit een PSA-test (Prostaat Specifiek Antigeen), Rectaal toucher en als derde eventueel echogeleide systematische biopten. De PSA-test is een bloedonderzoek. Bij een rectaal toucher kan je een vergevorderd stadium van de ziekte vinden. Als een persoon een verhoogde PSA heeft en een afwijkend rectaal toucher, dan doe je echogeleide systematische biopten. PSA is een eiwit dat door de prostaat wordt uitgescheiden. Een enzym maakt het sperma vloeibaar. Bij hoge mate van uitscheiding komt het ook in de bloedbaan terecht. De PSA-waarde stijgt bij een vergrote prostaat, prostaatontsteking en bij prostaatkanker. De PSA wordt gebruikt bij de diagnostiek, omdat elke leeftijdscategorie gekoppeld is aan de waarden die een gezonde persoon moet hebben.
In de presentatie van Ramdin bleek ook dat men in Nederland gebruikmaakt van een prostaatwijzer. Dit is een soort index waarin gegevens van patiënten zijn verzameld, zodat personen geen onnodige biopten hoeven te ondergaan. Dit systeem is echter niet gevalideerd op Surinaamse data en dus vooralsnog ook niet van toepassing op Suriname. PSA is geen specifieke tumormarker voor prostaatkanker, maar wordt wel gebruikt bij de diagnostiek. Door de PSA-test wordt veel kanker ontdekt, wat geen klachten zou geven. Daarom is screening niet toegestaan. Met screenen voorkom je overbehandeling en de complicaties daarvan. Echter, een goed geïnformeerde man mag altijd vragen om een PSA-test. De gangbare behandelmethode in Suriname is externe radiotherapie. Deze behandelmethode bestaat uit ongeveer 35-39 bestralingen gedurende 6 tot 8 weken poliklinisch. Bijwerkingen worden vaak goed verdragen, incontinentie treedt zelden op, de kans op erectiele dysfunctie is echter 30 tot 85%.
Raya Pancoe-Ramdin heeft de geneeskunde-opleiding in Suriname doorlopen aan de Faculteit der Medische Wetenschappen van de Anton de Kom Universiteit van Suriname. Hierna heeft zij de vooropleiding Chirurgie in het AZP gedurende 2 jaar gedaan. Daarna volgden 2 jaar in het Albert Schweitzerziekenhuis in Dordrecht en 2 jaar in het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam.