Een borstbeeld van de Brits-Indische contractante, Tetary Begum Janey, zal op 24 september 2017 de plek innemen van oud-agent-generaal Barnet Lijon. De regering heeft besloten tot verwijderen c.q. verplaatsen van dit koloniaal monument vanuit haar visie en de verantwoordelijkheid dat markante leiders uit het Surinaams verleden gepast worden geëerd. Tevens zal deze actie ertoe bijdragen dat Suriname zijn eigen geschiedenis schrijft en de geschiedenis van Suriname wordt gedekoloniseerd. Tetary echter was moslima. Het voornemen van de overheid wordt op prijs gesteld. Echter zijn er ook mensen die uitgaande van de regels binnen de Islam, de zaak niet wensen te ondersteunen. Michael Soebhan, voorzitter van de Surinaamse Moslim Associatie (SMA) bijvoorbeeld, stelt dat de SMA deze actie van de overheid nimmer kan ondersteunen. Hij benadrukt wel dat de organisatie op geen enkele manier een tegenwerking zal signaleren.
“De Islam verbiedt iedere vorm van het vereren en overwaarderen van schepselen. Waarom? Beelden zijn uitgegroeid tot afgodsbeelden. Eerst was het een portret, dan een afbeelding, en vervolgens werd het aanbeden. De oorsprong was dus hier”, stelt Soebhan. Hij benadrukt dat het plaatsen van zowel een portret als het aanbrengen van een beeld verboden is binnen de Islam. Over het borstbeeld van Tetary zegt Soebhan het volgende. “Wij zullen dat niet ondersteunen. Wij zullen het ook niet tegenwerken. Dat mag niet volgens onze geloofsopvatting”, stelt hij.
Deze houding heeft naar zijn zeggen niets te maken met het verhaal van Tetary. De manier/het systeem waarop de erkenning haar adres bereikt, vindt de SMA-voorzitter niet goed zitten. De SMA keurt alle beelden af. Ook van moslimhelden, die zich qua prestaties dienstig hebben gemaakt. “Wij erkennen en waarderen de prestaties van zuster Tetary ook. Wij willen haar wel herdenken, maar niet in de vorm van een beeld. Er kan een mooi gegrafeerd bord daar staan, zodat wij weten dat er zo een persoon met bepaalde verdiensten in een bepaalde periode heeft geleefd. Dit, zonder dat er een beeld erbij hoeft te komen”, stelt hij.
Sidik Moertabat, die lid is van de Islamitische Gemeenten in Suriname (SIS), heeft ook een concreet standpunt met betrekking tot het plaatsen van een borstbeeld van Tetary. Als Tetary inderdaad moslima was, zoals wordt gesteld, is het volgens de Islam ten strengste verboden. “Vandaar dat wij tot heden, nog steeds geen foto hebben gezien van de profeet Mohamed. Dit is expliciet opgenomen in de heilige geschriften”, stelt Moertabat. Hij haalt het voorbeeld aan van wijlen Iding Soemita (leider van de Surinaamse politieke partij Kaum Tani Persatuan Indonesia en vader van de huidige partijvoorzitter Willy Soemita). Onder de vorige regering werd ook de aanbeveling gedaan om een borstbeeld op te zetten van Soemita. De moslimgemeenschap heeft dat toen ook niet ondersteund. Moertabat benadrukt dat dit niet zijn mening is, het is de algemene opvatting van de Islam. “Het is wat de Islam ons voorschrijft”, aldus Moertabat.
In hoeverre er hiermee rekening is gehouden bij het nemen van dit besluit op regeringsniveau, is niet bekend. Feit is dat het plaatsen van het borstbeeld voor 24 september nog volgens planning op schema staat. Vele nakomelingen van de Hindoestaanse contractarbeiders zijn onbekend met de offers die hun grootouders hebben gebracht. Zij hebben gevochten voor hun rechten en vrijheden en die van hun nakomelingen. Tot de dag van vandaag zijn deze helden en heldinnen onbekend gebleven in de Surinaamse en Nederlandse geschiedenis. Hun verhaal en de daarmee gepaard gaande erkenning ontbreken in de geschiedenisboeken en in de samenleving. Aan de ene kant zijn er burgers die met versteldheid reageerden op het verhaal van Teraty. Velen kenden het verhaal van Tetary niet. De versteldheid had ook veel te maken met de gedachte dat men al die tijd met geschiedvervalsing te maken heeft gehad. Aan de andere kant zijn er ook burgers die stellen dat er juist nu aan geschiedvervalsing wordt gedaan, aangezien de verhalen van Lyon aan de hand van beschikbare archiefmateriaal anders uitwijzen dan momenteel wordt geportretteerd.
Kavish Ganesh