Het is bekend dat het Kabinet Bouterse nationaal en internationaal wordt gevolgd bij haar verrichtingen. Het resultaat van de protestacties, die eind 2016 van start gingen, was op 20 mei 2017 nationaal (via Apintie TV) en internationaal (via internet) duidelijk te zien. Men moet protesten hebben om de beleidsmakers wakker te krijgen. Protest is een goede zaak wanneer zaken verkeerd gaan, zegt een zeer ervaren politiekanalist. Het is volgens hem een teken dat De Nationale Assemblée niet optimaal functioneert.
Onder de noemer ‘Time for Change’ bespreken de bekende financiële deskundigen van Jetinvestments in een lokaal ochtendblad van 22 mei 2017 de risico’s voor de Surinaamse economie. Deze risico’s zijn volgens hen vooral toegenomen door de gigantische schulden, die de afgelopen jaren zijn opgebouwd om de economische crisis te beteugelen. Suriname gaat van de ene lening naar de andere in de hoop op herstel. Per 3 februari 2017 werd artikel 2 van de bijzondere wet van de voormalige CBvS-governor André Telting gewijzigd. Vanaf die datum is het de minister van Financiën toegestaan om het wettelijke obligoplafond te overschrijden.
Welke maatregelen zijn nodig om het tij op korte termijn te keren in ons land? Is een nationaal kabinet met lokale technocraten een optie om het tij te keren? Er is volgens Jetinvestments een arsenaal aan maatregelen mogelijk om het tij te keren, maar de belangrijkste bottleneck is het gebrek aan vertrouwen. ‘The ease of doing business’ in ons land is nog altijd bar slecht. Startende ondernemers moeten met één loket snel een bedrijf kunnen beginnen zonder ‘tyuku’ te betalen. Surinaamse ondernemers moeten tevens een ‘tax holiday’ krijgen, tot zij winstgevend worden. Het financieren van startende ondernemers zal ook aantrekkelijk moeten worden gemaakt door fiscale interventies.
De criminaliteit zal fors omlaag moeten indien ecotoerisme een speerpunt moet worden. De vermogensbelasting zal volgens Jetinvestments geheel moeten worden afgeschaft, als signaal naar eventuele buitenlandse investeerders. Een speciale belastingovereenkomst invoeren voor de gepensioneerden, zeggen deze financieel deskundigen. De diaspora pensioengerechtigden vormen een grote categorie. Als het duidelijk wordt dat Suriname geen vermogensbelasting kent, dan zal het voor deze gepensioneerden aantrekkelijk worden om een substantieel deel van hun vermogen naar Suriname te halen. Het betreft minimaal vijf miljard US-dollars aan diasporavermogen, zeggen deze deskundigen. Ook kan de Staat directe belastinginkomsten verhogen door de illegale goudsector wederom in kaart te brengen en te belasten.
Er zal volgens Jetinvestments een additionele importbelasting moeten komen op alle luxe importproducten (dure auto’s, etc.) en ook op alle importartikelen die in Suriname kunnen worden geproduceerd. De Staat moet diverse indirecte belastingen zo snel mogelijk invoeren, zoals een landelijke BTW, motorrijtuigenbelasting en wegenbelasting. Grootgebruikers van energie en water zouden extra belast moeten worden.
De hypotheekrente-aftrek moet volgens Jetinvestments in Suriname op de helling. Daarentegen moeten mensen wel gestimuleerd worden zelf een huis te bouwen en meer te investeren in de huizenbouw. Inkomsten uit onroerend goed moeten taxfree zijn. De rentekosten mogen niet worden afgetrokken. De Staat moet zich geheel terugtrekken uit de huizenbouw. Bij verkoop van licenties voor natuurlijke hulpbronnen zal voortaan een transactiebelasting moeten worden betaald. De opbrengsten moeten in een fonds om de Staatsschuld af te bouwen.
Een forensische accountant moet volgens de deskundigen worden ingeschakeld om corruptie, veroorzaakt gedurende opeenvolgende regeringen, te onderzoeken, de betrokkenen te vervolgen en gelden terug te vorderen voor de staatskas. Alles valt en staat met vertrouwen, volgens Jetinvestments.
De huidige regering heeft volgens de wetenschappers voor de zoveelste maal het land geschaad. Veel landgenoten die willen investeren, houden hun kapitaal liever aan de zijlijn. De NDP zal de moed moeten opbrengen om mensen tot het hoogste niveau te vervangen in het belang van de natie. Een nationaal kabinet is een optie, maar kan alleen tijdelijk werken. Niets doen en hopen op herstel van de goud- en olieprijs is volgens de deskundigen van Jetinvestments een zeer riskante optie voor de regering en de verarmde bevolking.
Henk van Eyck
