Democratisch gekozen leiders met een dictatoriale inborst hebben de neiging om veel macht naar zich toe te trekken om hun zaakjes te regelen zonder dat de burgers er iets tegen kunnen doen. Ze maken vuile handen om zich vast te klampen aan de macht. Dat merk je aan hun gedrag. Ze handelen ongrondwettelijk (inmenging in lopende rechtsprocessen), laten impulsieve wetten maken (wijziging amnestie- en terugroepwet) en ook noodwetten om nog meer te kunnen lenen, en dat allemaal voor één concreet geval. Ze zijn zo wispelturig en onevenwichtig, dat ze in strijd lijken met zichzelf. Besluiten die ze vandaag nemen, trekken ze morgen weer in.
Zeker, iedereen heeft fouten. Maar de ene fout is de andere niet. Een arme moeder die een paar kwartjes steelt om brood te kopen voor haar kinderen is fout, maar dat is niet zo erg. Als aan jou daarentegen een miljard wordt toevertrouwd en in een mum van tijd is de geldkist leeg, dan is dat wel een wezenlijke fout. Dat is een dolzinnig en groot vergrijp. Dat duidt op een karakter dat zedelijk onvoldoende is gerijpt. Het is ook onbegrijpelijk als een knippa- of kippendief in het gevang wordt gestopt, terwijl grote verdampers van gelden vrijuit gaan, zelfs zonder reprimande. Wat een heerschappij is dat! Er is geen enkel vertoon van spijt of schuldgevoel als de gemeenschap door onverantwoordelijk gedrag wordt geruïneerd; geen erkenning van falen of fouten; slechts het wassen van de vuile handen in onschuld. De kwaliteit van leven wordt in groot gevaar gebracht, terwijl het toch de eerste taak is van machthebbers om juist dat te verhinderen of het risico te verminderen, want waarvoor zijn ze dan politieke leiders? Ze durven niet helder uiteen te zetten met welke acties ze hebben geprobeerd om de rampzalige crisis te helpen voorkomen en hoe ze zullen handelen om erger te voorkomen. Ze lenen alleen maar geld, zonder dat de voorwaarden en de besteding helder zijn, terwijl aan de andere kant het vermogen om af te lossen heel klein is. Ze lijken te bedelen om kurken om slechts het eigen lepe hoofd boven water te houden. Gezien de slechte betaalmoraal is het zeer waarschijnlijk dat deze impulsieve geldleners er niet meer zullen zijn als het geld terugbetaald moet worden.
Wie zou nu mopperen als de machthebbers de economie tot grote bloei hadden gebracht, met volop banen en kansen voor een ieder, een uitstekende gezondheidszorg, veiligheid en een schone leefomgeving óf als helder was uitgelegd waarom men de huidige crisis niet heeft kunnen voorzien of voorkomen. In het eerste geval zouden velen terecht hebben gedacht: het zijn weliswaar machthebbers met een onzuiver geweten, maar toch ‘wan ogri tja wan bun’, het kwaad heeft ons toch iets goeds gebracht, en in het tweede geval zou men waarschijnlijk berusten en met vertrouwen weer aan de slag gaan. Helaas is het resultaat ongekend slecht en voelen de verantwoordelijken zich niet verplicht om tekst en uitleg te geven. De economie is ingestort als de Twin Towers en de schuldenlast omhooggeschoten als een vuurpijl. Men is, ‘ongoloku na tapu mankeri’, van het ene probleem in het andere gevallen, zodat het leven van de burgers achteruit is gehold. De regering heeft noch kwaad kunnen voorkomen noch veel goeds gebracht. Hadden de machthebbers, “geïnspireerd door liefde en bezield door de opbouw van een sociaal-rechtvaardige samenleving”, hun handen maar vuil gemaakt aan de bestrijding van verkwisting, corruptie en straffeloosheid in plaats van hun handen vuil te maken aan gelegenheidswetgeving om aan de macht te blijven, dan was de huidige crisis vermijdbaar geweest. Wat ze hebben gebracht is het maximale geluk voor het kleinste aantal. Dat zegt wel wat over hun handel en wandel en hun schaamteloosheid. Een ongelukkige 98 procent mag nu de hoge prijs betalen voor het gedrag van de gelukkigste 2 procent. Hoe is het toch mogelijk dat de regering tot 2014 honderden miljoenen dollars heeft verdiend dankzij de hoge olie-en goudprijs en in 2016 elke Surinamer heeft opgezadeld met een schuld van ongeveer vijfentwintigduizend SRD? Waarom is het volk op zó’n grote ontwikkelingsachterstand gezet? Dit past helemaal niet bij een regering die zorgt voor bestaanszekerheid. Het ruikt naar criminaliteit.
Een volk dat instemt met wat de regering doet is medeplichtig. Ook door niets te doen en weg te kijken, maakt u uw handen vuil. Wanneer de regering ‘in naam van het volk’ vuile handen maakt, dan draagt ze een beetje van dat ‘vuil’ op u over. U bent ook verantwoordelijk voor de gevolgen van het gedrag van de gekozen vertegenwoordigers. U heeft de regering de taak gegeven om het land namens u te besturen, want u heeft geen tijd, u bent een hardwerkende burger. U verwacht dat de regering iets goeds voor u en uw kinderen brengt of in elk geval ervoor zorgt dat u en uw dierbaren worden beschermd tegen het kwaad, zoals verarming, misdaad, minder vrijheid of de vrees voor poenale sancties door vreemde geldschieters. U heeft de regering zeker geen toestemming gegeven om haar gang te gaan en u tot een bedelaar te maken of vogelvrij te verklaren voor bandieten. U heeft haar ongetwijfeld ook niet gemachtigd om zich te gedragen als maffia gangster die de inhoud van de staatskas laat verdampen, staatsbedrijven uitmelkt, klusjes onderling laat verdelen en u laat uitpersen. Wie toestaat dat de regering zich schaamteloos gedraagt, neemt ook deel aan dat gedrag en is zelf ook een beetje schaamteloos.
Alleen politici die goed leven en schone handen hebben kunnen het land van de ondergang redden. Bij hun werk zullen zij ongetwijfeld vieze spetters op de handen krijgen, want dat is onvermijdelijk bij schoonmaak acties. Dergelijke acties moeten wel worden geleid door een morele leider en zeker niet door de “de ‘sterkste’ bruut, die soms wat menselijke trekken vertoont, maar doorgaans als een wilde tekeer gaat en alles verwoest”. Alleen de bandieten met vuile handen zullen hiervan schrikken, maar ze mogen hun vonnis niet ontlopen.
D. Balraadjsing (uit Nederland)
