De wereldmarkt was gisteren, vooral in de ochtend in rep en roer. Investeerders in commodity’s hebben naarmate de resultaten van de Amerikaanse verkiezing binnenkwamen, een drastische verandering veroorzaakt in de commodity prijzen. Vooral de belangrijkste grondstoffen voor Suriname (goud en olie) bewogen drastisch. Ook de US$ begon een drastisch dalende koers aan te nemen. Het duurde echter niet lang, voordat de situatie van drastisch naar minder drastisch veranderde. Volgens econoom Guillermo Samson is deze situatie een verwachte en normale situatie, die bij elke verkiezingsuitslag in Amerika te zien is. De peilingen waren allemaal in voordeel van de verliezende partij (Hillary Clinton), waardoor de markt bepaalde verwachtingen had. Een tegengestelde uitslag bracht deze reactie teweeg.
Echter is de situatie met president-elect Donald Trump nog steeds onzeker. Trump heeft tijdens zijn campagne een aantal drastische veranderingen aangekondigd. Welk deel daarvan door zal gaan, zal Trump nog moeten door-communiceren met de wereld. “Pas als we het beleid van Trump kennen, zullen wij het diepergaand effect op de wereld zien”, stelt Samson. Het enige wat momenteel gedaan kan worden, is trachten te voorzien wat de markwerking zal zijn vanwege de huidige onzekerheid. Energiedeskundige Viren Ajodhia stelt dat vanwege de onzekerheid vaststaat dat de olieprijs verder zal dalen. Onzekerheid biedt minder dynamiek in de oliesector, waardoor de investering in de sector zal dalen.
Aan de andere kant gaan beleggers in zulke onzekere tijden terug naar de primaire investeringen (in goud). Goud biedt veel meer zekerheid. Er werd op een bepaald moment een verhoging van bijkans US$ 60 genoteerd om vervolgens weer terug te dalen. De prijs is nog steeds hoger dan voorheen. Voor Suriname is, wat dit deel betreft, de overwinning van Trump goed nieuws.
Wat de olieprijs betreft, zou er een genuanceerd resultaat kunnen zijn. Macro-economisch bekeken is een lage prijs volgens Ajodhia voor Suriname goed. “Wij zijn netto nog steeds grote olieconsumenten. Wij gebruiken meer dan wij exporteren. Als de olie goedkoop is, dan zijn de totale kosten voor ons veel lager. Micro-economisch is dit voor Staatsolie Maatschappij NV echter een slechte uitkomst”, stelt Ajodhia. Winston Ramautarsing, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname, stelt dat Suriname op geen enkele manier een voordeel heeft aan een lage olieprijs. “Onze producent is Staatsolie. Die produceert een groot deel van onze lokale consumptie. Als de prijs omhoog gaat, verdient de staat meer. Het enige wat is gebeurd, is dat de consument meer heeft betaald, maar nationaal is een hogere olieprijs voordelig, aangezien de staat meer dividend verdient”, stelt Ramautarsing. Een hoge olie- en goudprijs zal Suriname uit het slop halen, want naar zijn oordeel zal Suriname het niet hebben van beleid.
Ingenieur Richard Kalloe aan de andere kant stelt dat deze fluctuaties in de prijzen allemaal vanwege de speculaties komen, die niet lang stand zullen houden. De beleggers zijn voorlopig nog in de war vanwege onduidelijk beleid. Langtermijnplanning op grond van deze situaties zal volgens Kalloe niet aan te raden zijn. “Wanneer Trump na zijn gesprek met Obama zijn contouren kenbaar maakt, zal er duidelijkheid komen. Trump zal in ieder geval de dollar willen beschermen”, stelt Kalloe.
Het zal moeten blijken hoe de nieuwe Amerikaanse president om zal gaan met de huidige prijs voor olie op de wereldmarkt. Grote oliemaatschappijen verdienen het meest wanneer ze een hoge prijs voor hun geproduceerde olie kunnen ontvangen. Elke stijging of daling van de olieprijs met bijvoorbeeld US$ 10 leidt tot ruim US$3 miljard meer of minder winst per jaar bij Shell. In alle olieproducerende landen komt de aanhoudend lage olieprijs hard aan.
Zeker moet niet uit het oog worden verloren dat de republikeinen (Trumps partij) niet al zodanig conservatief zijn. Zij ondersteunen de beginselen voor het tegengaan van klimaatsverandering niet. Dit, terwijl de democraten ertoe hebben geleid dat er een transitie begon plaats te vinden naar groene energie. Deze transitie is niet gewenst bij oliemaatschappijen. Dalende kostprijzen van zonne-energie en windenergie hebben er de afgelopen jaren ervoor gezorgd dat zon en wind steeds beter kunnen concurreren met andersoortige energie.
De verkiezingswinst van Trump brengt de oliemaatschappijen in ieder geval in een hoerastemming, omdat Trump de traditionele bronnen van energie ondersteunt en zelfs wenst uit te breiden. Het enige wat de VES-voorzitter vreest, is het buitenlands beleid van Trump. Een punt van grote zorg is zijn verwachte beleid met betrekking tot de internationale handel. Trump wenst de liberalisatie die op gang is gezet, te beperken. Dit betekent een zware invloed op handelsverhoudingen in de wereld.
Kavish Ganesh
