De kapitaalverschaffers
De kapitaalverschaffers zijn institutionele beleggers zoals Pensioenfondsen, verzekeraars en specialiseerde vermogensbeheerders. De institutionele beleggers hebben een allocatie beleid naar diverse vermogenscategorieën zoals aandelen, vastrentende waarden, vastgoed en alternatieve investeringen. De Surinaamse staatslening valt binnen de categorie vastrentende waarden. Vastrentende waarden hebben vaak de allerhoogste allocatie variërend van 40 tot 60%. Immers deze investeerders hebben zelf verplichtingen zoals pensioenen en verzekering gerelateerde garantie producten vandaar dat een relatief groot deel van hun kapitaal wordt geïnvesteerd in vastrentende waarden. Binnen de categorie vastrentende waarden is er weer een sub allocatie tussen het liquide deel en minder liquide deel van de portfolio. Het liquide deel van de portfolio bestaat overwegend uit leningen met een hoge rating van AAA en AA. Het liquide deel van de vastrentende allocatie ligt vaak rond de 30 a 40% en het resterende deel zal worden geïnvesteerd in bedrijfsleningen, structured finance leningen en emerging market leningen zoals de Surinaamse lening. Het merendeel van de credit portfolio zal overwegend rond de BBB liggen. Voor landen met een lage rating zoals Suriname, is er minder kapitaal beschikbaar waardoor deze emittenten een hogere rente moeten betalen. De gespecialiseerde portfoliomanagers die werken voor deze institutionele beleggers hebben performance criteria. Hun performance wordt bepaald door hun talent om een extra rendement te behalen boven een specifieke Index. Voor leningen van opkomende landen is de JPMorgan EMBI (Emerging Market Bond Index) de toonaangevende index in de wereld.
Deze index heeft diverse toelatingscriteria waaronder de omvang van leningen. Een lening moet minimaal $500 miljoen groot zijn om opgenomen te worden in de “EMBI Plus index” van JPMorgan. Om een neutrale index positie te hebben zullen investeerders dus gedwongen worden om deze Suriname lening te kopen. Vooral dit laatste aspect is een belangrijke reden geweest om minimaal $500miljoen uit de markt te halen. De lead-managers hebben er baat bij dat de obligaties snel geplaatst kunnen worden. Hoe hoger het opgehaalde bedrag des te hoger hun commissie. Er is dus baat bij om de omvang te pushen naar minimaal $500 miljoen omdat vrijwel alle pensioenfondsen en gespecialiseerde vermogensbeheerders de EMBI als hun index hanteren. Een andere belangrijke reden is dat Suriname een first time issuer is, waardoor er zgn. diversificatie waarde is voor de investeerders. Vandaar dat lead-managers het rendement (en dus de leenkosten voor Suriname) fors omhoog hebben gedreven om de EMBI-criteria van $500MM te halen gegeven de achtergrond van de moeilijke economische situatie en lage rating van Suriname. Er was door het zeer hoge rendement een ruime belangstelling en investeerders hadden voor 3 keer meer ingeschreven. Vooral ook gegeven het feit dat huidige rentetarieven voor de obligaties met hogere ratings, slechts rond de 2 % a 3% handelen voor vergelijkbare looptijden.
Opmerkingen mbt de transactie
De eerste opmerking is natuurlijk de timing van de transactie. Men kan zich afvragen of dit het juiste moment is om naar de kapitaalmarkt te gaan met een belangrijke inaugurele emissie. Suriname heeft net zeer goedkoop geld van het IMF gekregen met stringente herstructurerings condities. Het zou qua timing beter zijn geweest om het IMF-herstructureringsproces eerst te finaliseren. De regering heeft een ruime meerderheid in het Parlement. Het jaar 2017 en een deel van 2018 had men moeten gebruiken om een herstructurering in te zetten. Juist door IMF-betrokkenheid zou men niet extra schuld moeten aangaan maar juist equity kapitaal op project basis moeten aantrekken. In het verleden zou het vanwege reputationele risico’s zeer lastig zijn geweest om equity aan te trekken voor Suriname. Maar door het IMF en de Wereldbank te betrekken zou equity kapitaal een aanzienlijk betere optie geweest zijn voor het Volk van Suriname. Doordat de krediet variabelen van Suriname er op dit moment helaas gewoon slecht uit zien heeft ons land wel de hoofdprijs moeten betalen. De lening heeft een coupon van 9.25% met een looptijd van 10 jaren. De rente opslag is een exorbitant hoge 7.75% boven Amerikaanse staatsleningen. Er zijn slechts enkele, bijna bankroete landen in de wereld, die een dergelijke hoge rente hebben moeten betalen. Het zou dus beter zijn geweest om het andere traject te volgen en pas na herstel in 2018 of begin 2019, de inaugurele leningsroute te zijn opgegaan. De rente opslag zou dan eerder richting de 5-6% uitkomen.
Het gevaar van niet terugbetalen
De lening is in feite een grote gok op het herstel van olie en goudprijzen. Als de olieprijs wat herstelt en goud op dit niveau blijft, dan zal men de situatie kunnen stabiliseren. Wij verwachten overigens niet dat de SRD substantieel sterker zal worden. Daarvoor zullen de olie en de goudprijs fors moeten stijgen en zal de overheidshuishouding op een beheersbaar traject moeten worden gezet. Het aantal Ministeries moet fors worden ingekrompen en de productiviteit zal omhoog moeten. Maar let wel, bij een daling van deze prijzen is het risico zeer reëel dat bij ongewijzigd beleid de SRD trendmatig verder zal verzwakken en zelfs in diepe val terecht kan komen omdat er een fors bedrag moet worden terugbetaald. Rentebetalingen zullen een grote hap uit de begroting nemen in dit scenario. De geringe diversificatie van de economie zal de betalingsbalans niet helpen. Een default (maw het niet kunnen betalen van de jaarlijkse rente en aflossing van de hoofdsom) moet in dat scenario dan ook niet worden uitgesloten aangezien Suriname een kleine bevolking heeft. Dat wil je als land niet meemaken. Want met deze transactie is ook een ander schaars goed in het geding namelijk, onze betrouwbaarheid, als Surinaams volk. Als een land eenmaal default, blijft het een stigma voor generaties. Het is daarom essentieel dat de regering reeds nu een potje aanlegt om de $550 miljoen over 10 jaren af te lossen. Laat het a.u.b. geen probleem worden voor de beleidmakers die in 2026 de hoofdsom van $550 miljoen moeten gaan aflossen. Laten wij daarom hopen dat vooral de olieprijs fors zal herstellen. Bij dergelijke meevallers moet zelfs overwogen worden een zgn. buy back te doen van deze hele dure obligatie en die te herfinancieren op lagere rente-niveaus. De regering zal ook moeten uitleggen waarom men zo’n dure lening neemt om de goedkope Petro Caribe lening af te lossen.
Conclusie voor Suriname
Sinds het uitkomen van deze rubriek in een andere lokale krant prediken wij de kracht van de internationale kapitaalmarkt. Wij hadden sinds de jaren ’90 door middel van verscheidene lezingen en artikelen opeenvolgende regeringen op de voordelen van een inaugurele staatsobligatie gewezen, toen de timing optimaal was. Helaas begreep men dit onderwerp niet en werd het door opeenvolgende regeringen als theorie bestempeld en niet verder behandeld. Deze transactie heeft wel de power van de internationale kapitaalmarkt bewezen. Suriname heeft nu ook de praktische ervaring opgedaan met het functioneren van de internationale kapitaalmarkt. De eerste coördinaat op de internationale US$ yieldcurve van de Republiek Suriname is nu eindelijk een feit. Dit zal verscheidene positieve spin-off effecten hebben voor Suriname. De prijs van de obligatie moet dagelijks worden gevolgd. Investeringsbanken zullen op frequente basis researchrapporten over de Surinaamse economie publiceren. Maar stelt u zich voor als Suriname een hogere investment grade rating had indien er professioneel leiderschap zou zijn geweest? Dan had men een substantieel bedrag uit de markt kunnen halen tegen een aanzienlijk lagere rente om de economie verder te ontwikkelen. Zelfs bij de huidige lening zou het tarief eerder richting de 5% a 5.5% zijn geweest bij een lage investment grade rating van BBB-minus. Dat zou een forse besparing zijn voor de Surinaamse bevolking. Want make no mistake: uiteindelijk zal de bevolking moeten opdraaien voor de aflossing. Qua credit-metrics heeft Suriname wel degelijk de potentie om te klimmen naar investment grade. Daarvoor zal de gehele natie wel offers moeten brengen om het grote ambtelijke waterhoofd te ontmantelen en de economie anders in te richten.
Amwed Jethu
©jetinvest2016; [email protected]
Bron: Diaspora Nieuws
