1. Proliferatie van regionale multilaterale organisaties
Integratie is een ‘longstanding aspiration’ van de regio en kreeg duidelijk gestalte tijdens de ondertekening van het Verdrag van Montevideo in 1961. Opgericht werd ‘The Latin American Free Trade Association (LAFTA), waaraan deelnamen Argentinië, Brazilië, Chili, Mexico, Paraguay, Peru en Uruguay. Tussen 1961 en 1967 sloten ook Columbia, Ecuador, Venezuela en Bolivia zich aan bij LAFTA. De realisatie van de beoogde doelstellingen van LAFTA verliepen niet naar wens.
‘The integration process that LAFTA sought to promote, failed in view of the impossibility of coordinating the member countries, economic policies and the rigidity of the negotiations deadlines and mechanisms’ (1).
In 1980 werd – vanwege de hiervoren genoemde knelpunten – besloten om LAFTA om te zetten
in ‘The Latin American Integration Association (LAIA)’. Ook LAIA ondervond problemen bij de
implementatie van het regionale integratieproces, onder meer door de oprichting van nieuwe entiteiten zoals:
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Central American Integration System
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Andean Community
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Southern Common Market
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Andean Development Cooperation
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Caribbean Community
-         The Association of Caribbean and Pacific States
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Latin American and Caribbean Economic System
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Rio Group
In de laatste 10 jaren is de politieke en geopolitieke kaart van de Latijns-Amerikaanse en Caraibische regio (LAC) veranderd, mede door (2):
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Het globaliseringsproces;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â De verzwakking van de hegemoniale positie van de Verenigde Staten in de regio;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â De verkiezing van progressieve en populistische leiders;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â De rol van sociale bewegingen;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Uitdagingen op het gebied van internationale veiligheid en misdaad.
Deze ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat enkele landen het initiatief hebben genomen om naast oude ‘US dominated’ organisaties, zoals de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), de Inter American Development Bank (IDB) en de Rio Treaty, over te gaan tot de oprichting van multilaterale organisaties zoals:
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Bolivarian Alliance for the Peoples of our America (ALBA)
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Union of South American States
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The Bank of South
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â The South American Energy Summit
‘In the age of globalisation that inspiration also derives from the determination of such countries as Brazil and Venezuela to assume more active regional leadership, along with the relative decline of US influence in the Hemisphere’(3).
De proliferatie van regionale en subregionale organisaties die min of meer dezelfde doelen nastreven, leiden in het algemeen tot coördinatie problemen alsmede duplicering en overlapping van mandaten die tijdens Summits en of andere bijeenkomsten worden genomen. De roep en het streven om te komen tot een sterke regionale organisatie (single regional mechanism) werd steeds groter.
2. Community of Latin American and Caribbean States on Integration and Development (CALC)
Op initiatief van President Luis Inacio Lula da Silva werd op 16-17 december 2008 in Costa do Sauipe (Bahia) een Summit van Latijns-Amerikaanse en Caraibische Staatshoofden of Regeringsleiders – waaronder President Raoul Castro van Cuba – gehouden. Tijdens deze bijeenkomst werd opgericht de Community of Latin American and Caribbean States on Integration and Development (CALC). Tevens werd goedgekeurd de ‘Declaration of Salvador de Bahia’. Deze Summit werd als historisch bestempeld omdat de Verenigde Staten en vertegenwoordigers van Europese Staten niet waren uitgenodigd.
President Lula zei in dit verband ‘This is the first time since independence that we have managed to gather all the countries without outside interference’. President Calderon van Mexico merkte tijdens een persconferentie na afloop van de Summit op ‘It would be good to celebrate the bicentenial of our independence with true Latin American Caribbean Union’ (4).
Teneinde het integratieproces meer vorm en inhoud te geven en te versterken en ontwikkeling te versnellen via coördinatie van ‘common and complimentary projects’ werden in de ‘Declaration of Salvador de Bahia’ de volgende agendapunten goedgekeurd:
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Samenwerking tussen regionale- en subregionale mechanismen;
-         Internationale financiële crisis;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Energie, infrastructuur;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Sociale ontwikkeling en bestrijding van honger en armoede;
-         Voedselveiligheid en ‘sustainable development’
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Natuurrampen;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Bescherming van mensenrechten en strijd tegen racisme;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Migratie bewegingen;
-Â Â Â Â Â Â Â Â Â Zuid-Zuid samenwerking.
Na aanvaarding van de ‘Salvador de Bahia Declaration’ werd een vervolg ministeriële bijeenkomst op 6 november 2009 in Jamaica gehouden om de actiepunten van de ‘Salvador de Bahia Declaration’ verder uit te werken. De uitgewerkte actieplannen werden vervat in ‘The Montego Bay Plan of Action’.
 Noten:
1. De la Mora, Luz M.     Why is it worth rethinking Latin American Integration?   Rodriguez, Dora   idbdocs.iadb.org./WS doc.
2. Serbin, Andres   Old factors and new challenges in regional multilaterism  Focal, september 2010
3. Ibidem
4. Meyer, Bill    Latin American Summit Deals out US: New independence, end to Cuba Embargo urged  Cleveland.com
