Steeds luider klinkt de kritiek op Suriname’s rijkste elite: hun vermogen zou niet zijn verdiend, maar gestolen van werknemers via uitbuiting en samenwerking met corrupte politici. Dit systeem van “tjoekoe” (omkoping) en georganiseerde misdaad zou al decennialang bestaan, ongeacht welke regering aan de macht is. “Het is geen nieuwe film, wel dezelfde dieven met een ander masker”, zo horen we op straat.
Uitbuiting als bedrijfsmodel
Volgens critici zijn lage lonen de basis van veel Surinaamse vermogens. Werknemers in sectoren zoals landbouw, mijnbouw en horeca krijgen vaak slechts een hongerloon, terwijl eigenaars miljoenen binnenhalen. “Ze houden de rest in hun zakken”, zegt een anonieme vakbondsmedewerker. “Het verschil tussen het eerlijke loon en wat ze betalen, is pure diefstal.”
Deze praktijk wordt vergoelijkt door gebrek aan handhaving en wettelijke minimumlonen die achterblijven bij de inflatie.
Politiek en tjoekoe: Een giftige combinatie
De connectie tussen miljonairs en politici is volgens insiders de ruggengraat van dit systeem. Bedrijfseigenaren zouden via “tjoekoe” (lokaal jargon voor smeergeld) overheidscontracten, belastingvoordelen of stilzwijgen over schendingen afdwingen. Een voormalig ambtenaar getuigt: “Wie betaalt, bepaalt. Zo blijven ze onzichtbaar en onaanraakbaar.” Hierdoor krijgen deze spelers vaak een “eerste rij” in politieke besluitvorming, waardoor hervormingen worden geblokkeerd.
Cyclische corruptie: Elke regering, hetzelfde verhaal
Of het nu om een linkse of rechtse coalitie gaat, het patroon blijft hetzelfde. “Bij alle regeringen gebeurt het”, benadrukt maatschappelijk activiste Marcia. “Na verkiezingen komen dezelfde gezichten terug, nu als ‘hervormers’.” Critici wijzen op een diepgewortelde “tjoekoe-betaalrol”: ambtenaren en politici staan op de loonlijst van de georganiseerde misdaad, waardoor accountability onmogelijk is.
Maatschappelijke gevolgen: Armoede en wantrouwen
De impact is desastreus. Terwijl een kleine elite pronkt met dure auto’s, leeft 40% van de Surinamers onder de armoedegrens. Het wantrouwen in instituties groeit, net als de sociale ongelijkheid. “Het geld dat had moeten stromen naar onderwijs en zorg, verdwijnt in privézakken”, aldus econoom Ronald Hoop.
Toekomst: Een uitzichtloze strijd?
Hoewel burgerbewegingen en media meer aandacht vragen voor transparantie, lijkt verandering ver weg. “Zolang geld niet stinkt en machtigen zich blijven smeren met tjoekoe, verandert er niets”, verzucht een ondernemer. Zonder internationale druk of een breuk in de zwijgcultuur blijft deze “maatschappelijke criminaliteit” de norm.
Conclusie
Suriname staat op een kruispunt: kiest het voor een toekomst waar rijkdom eerlijk verdeeld wordt, of blijft het vastzitten in een cyclus van uitbuiting en corruptie? Voorlopig lijkt het antwoord helaas duidelijk.
