Inleiding
Anno 2025 is met betrekking tot het grondbeleid de boedelproblematiek wederom manifest geworden. Op het vlak van grondbezit is de toepassing van de wet op conversie van domeingrond een succes gebleken voor de regering Santokhi dankzij de inzet van onderminister Ramsukul. Ook is weer gebleken dat het ontwikkelingsprobleem een naam heeft en dat is van “etniciteit” als alles overheersende factor.
Culture is destiny
De boedelproblematiek speelt zich voornamelijk af in de districten Para en Coronie. Inductie deductie reductie en abstractie wijzen al gauw op de factoren verwaarlozing, trek van de plantages naar de stad, ziekten en plagen in de aanplant, et cetera leidend tot percelen die generatie op generatie niet beplant werden en ook niet beheerd werden. Het is evident klagen helpt niet. Het probleem kan alleen opgelost worden als overheid, de georganiseerde nazaten van de plantages de handen ineen smeden en een oplossing gaan bedenken.
De boedelproblematiek dreigt helaas onnodig in een etnische sfeer getrokken te worden. De nazaten zijn als gevolg van generatie op generatie afwezigheid in de landbouwcultuur met als gevolg een geringe affiniteit tot landbouw en daarop gebaseerde zelfredzaamheid, thans zich bewust geworden van hun grondbezit in boedel.
En ik praat niet zonder ervaring. Ik moest voor investeerders met Coroniaanse roots een project ontwikkelen. Ik richtte dus Coronie Rice Industrie op diende het projectdossier in bij de districtscommissaris in Coronie en ging op zoek naar land om het bedrijf te vestigen. Toen werd de boedelproblematiek voor mij zichtbaar.Daarna in de tachtiger jaren heb ik voor de Stichting Ontwikkeling Cocoscultuur (Sticos) gefinancierd uit het urgentieprogramma, u weet wel de 500 miljoen die de revolutie kreeg van Nederland, een nieuwe kokospers geïnstalleerd in Coronie. Toen er proefgedraaid moest worden waren er geen noten omdat de Coronianen niet bereid waren noten op te rapen of te plukken. Jaren later, dus zeer recent, heeft een Coroniaans Assembleelid mij toevertrouwd dat Coronianen lui zijn.
Bij de Stichting Machinale Landbouw heb ik gewerkt met diverse werknemers afkomstig uit Coronie. Daar waar er adequate leiding gegeven wordt werken deze werknemers heel hard. Vaak is het ontbreken van adequaat management de oorzaak van de zogeheten luiheid. Haast elke Coroniaan is nu dankzij de patronagepolitiek ambtenaar geworden. Tezamen met de boedel problematiek creëert zulks geen sfeer van zelfredzaamheid en ijver. Het creools leiderschap, de uitvinder van de patronagepolitiek in Suriname, is volstrekt onbekwaam op het vlak van opvoeding en opbouw van de samenleving en dat is manifest in het district Coronie.
De enige oplossing is het vinden van een innovatieve oplossing voor dit boedelprobleem. En als ik zeg innovatief dan bedoel ik ook innovatief. Aangezien ik 100% zeker weet dat het moeilijk gaat zijn voor de nazaten om aan te tonen zwart op wit dat zij erfgenamen zijn van eigenaren van een stuk allodiaal eigendom en erfelijk bezit van grond in Para en Coronie. Alle plantages waren vroeger allodiaal eigendom en erfelijk bezit en men heeft meer dan 1 tot 2 eeuwen lang niet voldaan aan de cultuurplicht en de gronden zijn niet ingetrokken en keerden NIET terug in de boezem van het domein. Beide burgerlijke wetboeken kennen geen uitgebreide definiëring van allodiaal eigendom en erfelijk bezit. In de praktijk werd allodiaal eigendom gelijkgesteld aan volle eigendom. Het Burgerlijk Wetboek van 2024 zegt: “Allodiale eigendom geldt als eigendom, bedoeld in dit boek.” De gesuggereerde oplossing is om alle boedel gronden terug te brengen in het domein van de staat. Veel beter is het om de gronden collectief bij wet te bestemmen als gemeenschappelijk eigendom en de gronden te bestemmen voor commerciële exploitatie. De opbrengsten van de exploitatie worden uitgekeerd aan de eigenaren van het collectief bezit.
Dit voorstel heeft twee heikele punten. Het eerste punt betreft hoe kan een nazaat aantonen dat hij of zij daadwerkelijk erfgenaam is. In het collectief van nazaten zullen zich altijd enkele Boromangs bevinden. Echter ons rechtssysteem is erop gebaseerd om onschuldigen niet te straffen al brengt dit met zich mee dat niet alle schuldigen gestraft worden.
Het tweede heikele punt betreft het management van het collectief eigendom. Dat zal noodzakelijkerwijs uitbesteed moeten worden. Vraag blijft zijn de nazaten mentaal zo ver dat zij bereid zijn deze oplossing te aanvaarden. Het andere alternatief is immers dat bij het uitblijven van een oplossing alle gronden terugkeren in de boezem van de staat.
Richard B Kalloe
