De Suriname Economic Oversight Board (SEOB) is bezorgd over de wisselkoersgevoeligheid en benadrukt dat onevenwichtige overheidsfinanciën dit probleem kunnen verergeren. Ze vindt dat het afbouwen op subsidies moet gebeuren met oog op transparantie en sociale vangnetten.
In het laatste bulletin over maart schrijft SEOB dat het noodzakelijk is dat er betere coördinatie moet zijn tussen het ministerie van Financiën en de Centrale Bank van Suriname om overtollige liquiditeit te beheersen en monetaire stabiliteit te waarborgen, zeker nu de basisgeldhoeveelheid doelstelling in december 2024 opnieuw niet is gehaald.
De inflatie in januari 2025 kwam neer op 9,8%. Ten opzichte van december 2024 stegen prijzen met 0,6%.
De inflatie in januari werd veroorzaakt door een wisselkoersdepreciatie. De wisselkoersen deprecieerden in februari 2025, met een stijging van 1,3% voor de USD en 2,2% voor de Euro ten opzichte van de SRD. Dit kan deels verklaard worden door de toegenomen vraag naar vreemde valuta.
In 2024 namen zowel de inkomsten als de uitgaven af ten opzichte van 2023. De overheid trachtte de uitgaven te beheersen, maar de dalende inkomsten bleven een uitdaging. Dit had gevolgen voor de economische groei en de stabiliteit.
In 2024 daalden de totale inkomsten in verhouding tot het Bruto Binnenlands Product, BBP. Dit kwam grotendeels door lagere opbrengsten uit de mijnbouw. De belastinginkomsten uit de mijnbouw daalden van 12,8% naar 9,9% van het BBP, terwijl ook de niet-belastinginkomsten uit deze sector sterk terugliepen.
In andere sectoren namen vooral de directe belastingen af, terwijl de indirecte belastingen licht stegen. Zowel de inkomstenbelasting als de loonbelasting daalden.
Dalende inkomsten
In de mijnbouwsector liep de inkomstenbelasting terug van 3,6% naar 3,0%, terwijl de loonbelasting afnam van 1,6% naar 1,2%. In de niet-mijnbouwsector was de daling scherper: de inkomstenbelasting daalde van 2,0% naar 1,0% en de loonbelasting van 2,6% naar 1,2%. Ook de dividendbelasting nam licht af. De Belastingdienst nam maatregelen om de belastinginning te verbeteren.
De belastinginning verbeterde, maar was nog niet voldoende om de dalende inkomsten volledig te compenseren. De overheid bespaarde, maar verdere uitgavenbeperkingen blijven nodig om de begrotingsdiscipline te waarborgen. In aanloop naar de verkiezingen van 25 mei staat de overheid voor belangrijke keuzes.
Extra uitgaven
De druk om extra uitgaven te doen zal waarschijnlijk toenemen. Dit vraagt om een zorgvuldige balans tussen economische stabiliteit en sociale bescherming. De SEOB zegt dat onder gelijkblijvende omstandigheden geen enkele regering in staat zal zijn een sluitend budget te hebben tot en met 2028. Suriname genereert onvoldoende inkomsten om een sluitend budget te hebben tussen afsluiting van het IMF-programma in maart 2025 en 2028. In 2028 zullen de eerste olieinkomsen binnenstromen.
SEOB adviseert tegen het voorverkopen van olie royalty inkomsten. In de optiek van het SEOB zou er een IMF 2 programma voor institutionele versterking dienen te worden opgezet, waarbij de multilaterale instellingen zoals IDB en/of World Bank budget support wederom kunnen verstrekken. De Belastingdienst dient zich gelijktijdig te versterken om de inkomsten van de Staat te verhogen.
