Verkiezingen vormen de basis van onze democratie. Het is dus erg belangrijk dat deze vlot, correct, transparant en democratisch verlopen. Een politieke keuze maken, is iets persoonlijks dus privé. Maar de laatste tijd is er steeds meer beïnvloeding van buitenaf. Dat politici je willen beïnvloeden is begrijpelijk omdat ze zoveel mogelijk stemmen willen binnenhalen. Jammer genoeg worden de verkiezingsvoorbereidingen en ook de verkiezingen zelf steeds vaker door binnen- en buitenlandse actoren beïnvloed.
Er is veel valse, verkeerde of misleidende informatie die doelbewust wordt gecreëerd en verspreid met de bedoeling om meningen of gedrag te beïnvloeden, geld te verdienen of de samenleving schade toe te brengen door bijvoorbeeld te polariseren of onze democratie te ondermijnen. Zowel landen (regeringen), lobbygroepen, bepaalde organisaties maar evengoed individuen verspreiden desinformatie om hun eigen agenda te dienen. Desinformatie wordt niet alleen verspreid via sociale media. Een individu kan ook persoonlijk beïnvloeden door doelbewust verkeerde of uit zijn context gehaalde informatie de wereld in te sturen.
Een voorbeeld hiervan kreeg ik recent op een verjaardagsfeestje. Een sfeer van gezellig samenzijn veranderde van het ene op het andere moment in een sfeer van intimidatie en beïnvloeding. Een vrouw was continu bezig om haar politieke partij op te hemelen en dat deed ze door gif te spuien over een andere partij. Het werd al snel duidelijk dat ze niets van de Hindoestaan moest hebben. Niets deugde aan de andere partij omdat de president een hindoestaan is. Plots riep ze luid: “Ik dacht dat Bouterse het land kapot had gemaakt maar deze regering is tienmaal erger.” Toen begon ze achter elkaar negatieve punten op te sommen. Ze sprak niet zacht maar overschreeuwde bewust zodat elk ander gesprek werd overschaduwd en men werd gedwongen om alleen haar stem te horen. Ze vroeg mensen op de man af op wie ze gingen stemmen en de mensen antwoordden, om de zoete vrede te bewaren, voor haar partij. Dit was intimidatie op het onbeschofte af. Met haar gedrag schepte ze een enge intimiderende situatie. Het trieste was dat die vrouw niet inzag dat haar gedrag niet getuigde van innerlijk fatsoen. Ze was slechts gefocust op afbreken, haar partij promoten en anderen haar wil opleggen.
Dit gebeuren riep nogal wat vragen op zoals, in hoeverre ons stemgedrag bepaald wordt door externe factoren als, individuele intimidatie, groepsdruk en desinformatie? Opvallend was dat deze mevrouw zich ook liet beïnvloeden door korte termijn factoren, zoals specifieke eigenschappen van politici. Dit kunnen uiterlijke of persoonlijke eigenschappen zijn en het gedrag van politici bij podium of -televisie optredens. Wat voor emoties politici bijvoorbeeld uiten kan belangrijke gevolgen hebben voor het aantal stemmen die ze krijgen. Zo kunnen kiezers op basis van een emotionele expressie van een politicus bepaalde conclusies trekken over de competenties en leiderschapskwaliteiten van die man of vrouw. De strategie van Donald Trump was bijvoorbeeld, ‘ ik alleen, kan jullie het oude Amerika teruggeven.’
Martin Luther King en Nelson Mandela communiceerden juist hoop, wat pro-sociaal gedrag oproept bij mensen. Barack Obama toonde trouw, sympathie, of teleurstelling, wat voor kiezers ook goed bleek te werken. Kortom veel bewuste en onbewuste factoren spelen een rol wanneer iemand stemt op de partij of politicus van zijn of haar voorkeur.
Mensen zijn zich wel bewust van hun voorkeuren, afkeuren, hun idealen en hun angsten, maar niet van de mentale processen die daaraan ten grondslag liggen.
Weinig kiezers kiezen op grond van het partijprogramma, waardoor er zelden gericht vragen over de inhoud van dat programma worden gesteld. Je zou kunnen zeggen dat het gedrag van mensen grotendeels wordt gestuurd door onbewuste drijfveren. Achteraf hebben velen wel theorieën en bedenksels over de drijfveren van hun keuze, maar dat kan vergeleken worden met een achteraf commentaar bij een sportwedstrijd: (vele Trump kiezers bekritiseren achteraf hun keuze nu ze geconfronteerd worden met zijn gedrag.)
Nog een factor die een rol speelt bij de keuze, is dat men snel vergeet. Dit item speelt vooral in onontwikkelde landen (Suriname) een grote rol. Mensen die zich hebben schuldig gemaakt aan allerlei wandaden zoals diefstal, grondroof, drugshandel, corruptie, plaatsen zichzelf gewoon weer op de kandidaten lijst omdat ze weten dat het volk al die wandaden reeds lang heeft gestopt in ‘vergietie boekoe.’ Wees ook alert op buitenlandse actoren die de verkiezing in je land proberen te beïnvloeden.
Het is niet onze diversiteit die ons verdeelt en ook niet onze etniciteit, religie of cultuur, maar het gebrek aan scholing en liefde voor elkaar. Als we dit land willen ontwikkelen zullen we moeten stoppen om in die ander een vijand te zien. Als er geen vijand in je zit, kan je ook geen vijanden zien in je naaste. We zullen moeten denken in termen van wij en niet jullie en zij. Samen staan we sterk, verdeeld staan we zwak. De behoefte om je land tot ontwikkeling te brengen moet altijd sterker zijn dan haat. Blijf daarom niet drinken uit de beker van bitterheid en haat, maar laat deze spreuk je leidraad zijn. “So meni wiwiri, wan pipel, wan Sranan!”
“Fools take a knife and stab people in the back. The wise take a knife, cut the cord, and free themselves from the fools.”
Josta Vaseur
