In de krant was weer breed uitgemeten dat een kind een leerkracht fysiek had aangevallen. Weer was het accent alleen gericht op het gedrag van kind en werd er geoordeeld: ”Hij zal wel komen uit een asociaal gezin, is niet goed opgevoed, verkeerde vrienden”, enz. Kortom de leerkracht ging vrijuit.
We kunnen rustig vaststellen dat kinderen niet met slechte bedoelingen op de wereld komen. Ze komen niet om ons uit te putten, ons geduld op de proef te stellen of om ons over de rand te duwen. Ze komen naar ons toe met een behoefte aan liefde, verbinding en erbij te horen. Het kind is het product van zijn of haar opvoeding.
Echter ook de samenleving (vooral de televisie) speelt een belangrijke rol. De ouder kan 100 procent in de opvoeding stoppen maar de omgeving trekt altijd 200 procent aan het kind en dan is het afwachten wie de strijd zal winnen, de ouder of de samenleving. Twee kinderen uit hetzelfde nest, kunnen elk op een andere manier uitpakken. Vandaar dat er vaak wordt gezegd dat je slechts kunt bidden en hopen op een goede uitslag. Je kunt je kind niet altijd controleren, maar wel positief beïnvloeden. Focus daarom niet op macht en controle.
Als het een keer op school uit de hand loopt, vraagt men zich zelden af wat er bij het kind aan vooraf is gegaan. De reacties zijn vaak verschillend. De ene ouder komt naar school en valt de leerkracht openlijk aan omdat die heeft gedurfd aan haar kind te komen. De andere ouder komt en schreeuwt publiekelijk tegen het kind en dreigt zelfs met een pak slaag. Er zijn ook situaties waar directie, leerkracht en ouder de krachten bundelen en aanvallend tegen het kind bezig zijn. Het kind zit tegenover een trio dat al zijn begane zonden over hem heen uitbraakt. Niemand vraagt zich af wat eraan vooraf is gegaan, wat de druppel was die de situatie zo heeft laten escaleren.
Er zit meestal een ‘binnen ’verhaal achter elk ‘buiten ’gedrag. Hoewel we dat binnen verhaal vaak niet kennen, zit er doorgaans een innerlijke reden achter het gedrag van een kind. Een van de belangrijkste hulpmiddelen voor een opvoeder is de kracht van observatie en luisteren. Vaak handelen we voordat we de onderliggende betekenis van het gedrag van kinderen overwegen en richten we ons op corrigeren en straffen in plaats van te reflecteren op wat het voor het kind betekent. We vergeten te vaak dat discipline eigenlijk betekent het kind te onderwijzen en niet om te straffen.
Een kind is als een discipel dat moet worden onderwezen en geen ontvanger van gedragsmatige consequenties.
Het is algemeen bekend dat de puberteit de moeilijkste periode is in het leven van een kind. Enkelen komen er probleemloos doorheen maar velen kunnen de puberteitscapriolen niet het hoofd bieden en gaan er onderuit. Juist dan hebben ze de helpende hand van de opvoeder nodig maar krijgen die jammer genoeg niet.
Recent nog zag ik hoe een kind werd geschoffeerd door directie en leerkracht. Er werd letterlijk gezegd dat het kind respect moest hebben voor leerkracht en directie vanwege hun positie. Men vergat gemakshalve dat je respect moet verdienen. Respect krijg je niet automatisch mee met je benoeming in een hoge positie. De ouder deed er een schepje bovenop door ook haar huiselijke klachten over het kind te spuien. De moeder zei zelfs spottend: ”Wat denk je, omdat wij vrouwen zijn dat je ons dan niet hoeft te respecteren?” Men had gewoon niet door dat het kind dit alles gelaten over zich heen liet gaan en zich afsloot voor al dit psychisch geweld. Hij zat boos voor zich uit te kijken en gaf geen antwoord op gestelde vragen. Als je een kind alleen maar vertelt wat hij verkeerd doet, zal hij niet leren hoe hij het anders moet doen.
We zijn vaak alleen gefocust op hoe we moeten reageren als een kind de grenzen overschrijdt, dat we vergeten om ervoor te zorgen dat onze grenzen in eerste instantie duidelijk zijn. Die duidelijkheid geef je niet aan met woorden maar met voorbeeld gedrag.
Het is waar dat vele kinderen onacceptabel, provocerend en zelfs gewelddadig gedrag vertonen. Vergeet echter nooit dat wij volwassenen de wortel zijn van dit kwaad. Er wordt publiekelijk tegen het kind geschreeuwd. Zo’n puber wil niet afgaan bij zijn vrienden en schreeuwt terug. Kinderen worden met woorden beledigd en pijn gedaan. Niet alleen kinderen maar ook volwassenen verstaan de kunst van het pesten. Als het kind terugslaat met harde woorden, wordt er gezegd dat het brutaal is en geen respect heeft, terwijl het simpelweg een schreeuw is om hulp en positieve aandacht. Het kind zegt met dit wangedrag: ”Help me alsjeblieft.”
Onder wangedrag schuilt vaak een worstelend kind dat hoort dat het niet aan de verwachtingen voldoet, maar niet toegerust is om dat wel te doen.
Beste mensen opvoeden is geen gemakkelijke taak. Velen hebben daar niet het geduld voor of hebben zelf thuis nooit het goede voorbeeld gehad en weten dus niet hoe het moet. Is het jouw doel is om een kind onder controle te houden, dan zijn jouw tools, angst aanjagen, intimidatie, bedreigingen, machtsspelletjes en fysieke pijn. Maar als het jouw doel is om gezonde mensen te laten groeien dan zijn het opbouwen van vertrouwen, begeleiden, leiden, goed voorbeeld geven, praten en luisteren en vooral liefde de tools voor succes.
Onze kinderen zijn de pijlers die moeten zorgen voor die stabiele ondergrond. waarop de samenleving moet rusten. Slechts wij volwassenen kunnen zorgen voor die stabiele basis.
Beneath misbehavior often lies a struggling child who is aware that he or she is not meeting expectations but unaware or unequipped on how to do so.
Josta Vaseur
